Od izolacji do wspólnoty

Kilka uwag o Polakach z Krainy Wielokulturowości w Brazylii

DOI: https://doi.org/10.35765/pk.2023.410202.19
Słowa kluczowe: wielokulturowość, grupy etniczne, Polonia, tożsamość narodowa, tożsamość kulturowa

Abstrakt

Problematyka artykułu wpisuje się w nurt badań interdyscyplinarnych nad wielokulturowością i budowaniem wspólnoty w kontekście środowisk etnicznych w Brazylii. Przedmiotem obserwacji uczyniono działania Związku Etnicznego w regionie Ijuí w południowej Brazylii. Szczególną uwagę poświęcono historii polskiego osadnictwa w tym kraju, co pozwoliło na wyciągnięcie wniosków dotyczących statusu Polonii w tym wieloetnicznym i wielokulturowym społeczeństwie. Poczynione obserwacje uprawniają do stwierdzenia, iż w procesie kształtowania wspólnot etnicznych, w tym polskiej, grupy te przeszły drogę od izolacji i zamknięcia do otwarcia się i współpracy. Zauważono, iż dużą rolę w procesie zachowania tożsamości narodowej i kulturowej polskich emigrantów odegrał Kościół, zarówno w początkowym okresie osadnictwa polskiego, jak i współcześnie. Obecna polityka rządu brazylijskiego realizuje ideę wspierania wielokulturowego i wieloetnicznego społeczeństwa. Polacy w Brazylii sygnalizują konieczność kontaktu z krajem przodków, jego językiem i kulturą, dlatego niezwykle cenne są wszelkie inicjatywy mające na celu pomoc w zachowaniu tożsamości narodowej, doskonaleniu umiejętności posługiwania się językiem polskim i budowaniu poczucia więzi z polską kulturą (dawną i współczesną).

Biogram autora

Małgorzata Latoch-Zielińska, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej

Dr hab., prof. UMCS, Instytut Językoznawstwa i Literaturoznawstwa, Katedra Edukacji Polonistycznej, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Autorka licznych publikacji z zakresu edukacji polonistycznej, kształcenia kulturowego, aksjologicznego, medialnego, innowacji dydaktycznych oraz wykorzystania technologii informacyjno-komunikacyjnych w procesie kształcenia. Współautorka monografii: Przestrzenie rzeczywiste i wyobrażone. Szkice i studia z edukacji polonistycznej. O roli kulturowego doświadczenia przestrzenności oraz Przestrzenie rzeczywiste i wyobrażone. Metodyczny wielogłos o różnych przestrzeniach. Redaktor monografii Nowoczesna edukacja kulturalna, współredaktor ośmiu monografii, w tym pięciu z serii Nowoczesność i tradycja w edukacji polonistycznej.

Bibliografia

Chodubski, A. (1988). O tożsamości polonijnej. W: A. Chodubski (red.), Tożsamość kulturowa, kwestie narodowościowe i polonijne. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.

Giddens, A. (2001). Nowoczesność i tożsamość. „Ja” i społeczeństwo w epoce późnej nowoczesności. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Jan Paweł II. (2005). Pamięć i tożsamość. Kraków: SIW Znak.

Język polski dołącza do języków urzędowych w brazylijskiej gminie Aurea. Pozyskano z: http://wspolnotapolska.org.pl/wiadomosci.php?id=8035 (dostęp: 12.10.2022).

Korporowicz, L. (2021). Naród jako dobro i naród jako zło. Ojczyzna i tożsamość. W: P. Walewski (red.), Czy wszystko musi być narodowe? Naród jako kategoria aksjologiczna. Pelpin: Wydawnictwo Bernardi-num, 149–168.

Kusielewicz, E. (1973). Fragment wypowiedzi podczas I Spotkania Uczo-nych Polskiego Pochodzenia w Krakowie 1973 r., cyt. za Kubiak, H. (1990). Zanikające pokrewieństwo. Szkice socjologiczne o Polonii. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 164.

Łapaj-Kucharska, J. (2020). Polityka zagraniczna Polski wobec Ameryki Łaciński w okresie pozimnowojennym. Katowice: Wydawnictwo UŚ.

Mazurek, J. (2009). Polacy pod Krzyżem Południa. Warszawa: Instytut Studiów Iberyjskich i Iberoamerykańskich UW, Muzeum Polskiego Ru-chu Ludowego w Warszawie.

Paleczny, T. (2004). Rasa, etniczność i religia w brazylijskim procesie na-rodowotwórczym. Kraków: Universitas.

Płońska, A. (2022). Polacy spod znaku Krzyża Południa – słów kilka o Polonii w Brazylii. Pozyskano z: https://przystanekhistoria.pl/pa2/teksty/81335, Pola-cy-spod-znaku-Krzyza-Poludnia-slow-kilka-o-Polonii-w-Brazylii.html (dostęp: 12.10.2022).

Sękowska, E. (2009). Język emigracji polskiej w świecie. Bilans i perspektywy. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Siekierski, M.M. i Lazzaroto, D. Santana – história e cultura Polonesa em Ijuí, nieopublikowane.

Siewierski, H. (2000). Os poloneses nos 500 anos do Brasil. In: Paulo Reis (red.), República das etnias. Rio de Janeiro: Gryphus, Museu da República, 75–102.

Wielecki, K. (2021). Ojczyzna i tożsamość. W: P. Walewski (red.), Czy wszystko musi być narodowe? Naród jako kategoria aksjologiczna. Pel-pin: Wydawnictwo Bernardinum, 13–30.

Wielgus, S. (1996). Polska średniowieczna doktryna IUS GENTIUM. Lublin: Wydawnictwo KUL.

Perspektywy Kultury tom 41/2
Opublikowane
2023-02-25
Jak cytować
[1]
Latoch-Zielińska, M. 2023. Od izolacji do wspólnoty: Kilka uwag o Polakach z Krainy Wielokulturowości w Brazylii. Perspektywy Kultury. 41, 2/2 (luty 2023), 325-336. DOI:https://doi.org/10.35765/pk.2023.410202.19.
Numer
Tom 41 Nr 2/2 (2023): Prawa narodów w dobie interakcji kultur
Dział
Prawa narodów

Copyright (c) 2023 Akademia Ignatianum w Krakowie

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Autor, zgłaszając swój artykuł, wyraża zgodę na korzystanie przez Wydawnictwo Uniwersystet Ignatianum z utworu na następujących polach eksploatacji:

  1. utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
  2. zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
  3. rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
  4. wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
  5. rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
  6. publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym. 

Wydawca zobowiązuje się szanować osobiste prawa autorskie do utworu.