Człowiek w splocie wieloczasu i bezczasowości
O temporalnych aspektach rzeczywistości hybrydalnej
Abstrakt
W opracowaniu podjęto zagadnienie temporalności – jednego z wymiarów świata hybrydalnego, ukazując ją jako „konstrukt” efemeryczny, który dynamicznie ewoluuje, poczynając od czasu pierwotnego natury (przyrody), poprzez dominację kultury zegara, aż po czas hybrydalny z właściwą mu jednoczesnością lub zawieszeniem w bezczasowości – pochodnymi wzajemnego oddziaływania na siebie i przenikania czasu przed-wirtualnego oraz temporalności przestrzeni wirtualnej. W zaprezentowanej koncepcji czasu hybrydalnego człowieka przedstawiono jako podmiot, który przemieszczając się w przestrzeni przepływów pomiędzy dwoma wymiarami czasu, splata ze sobą: 1) tradycyjne percypowanie temporalności jako model trójdzielny o liniowo uporządkowanych orientacjach: retrospektywnej, prezentystycznej oraz prospektywnej, 2) czas wirtualny z cechującymi go m.in. jednoczesnością i bezczasowością. Ponadto dostrzeżono, że podmiot, tworząc w nowej quasi-realności temporalne kolaże, nie musi się mierzyć z dylematami doświadczanymi w sytuacji dychotomii, a więc zatopienia w życiu bez czasu z jednej strony, a z drugiej – presji podporządkowania się jego ujarzmiającej dyktaturze.
Bibliografia
Augé, M. (2010). Nie-miejsca. Wprowadzenie do antropologii hipernowo-czesności, tłum. R. Chymkowski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Bales, K. (2019). Jednorazowi ludzie. Nowe niewolnictwo w gospodarce światowe, tłum. A Dzierzgowska. Gdańsk: Wydawnictwo w Podwórku.
Barbour, J. (2018). Koniec czasu. Nowa rewolucja w fizyce, tłum. T. Lanczewski. Kraków: Wydawnictwo Copernicus Center Press.
Berry, K.S. (2006). Research as Bricolage. Embracing Relationality, Multi-plicity and Complexity. W: K. Tobin i J.L. Kincheloe (red.), Doing Educa-tional Research. A Handbook. Rotterdam/Taipei: Sense Publisher, 77–110.
Castells, M. (2011). Społeczeństwo sieci, tłum.: M. Marody, K. Pawluś, J. Stawiński, S. Szymański. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Chyrowicz, B. (2008). O sytuacjach bez wyjścia w etyce. Kraków: Wydaw-nictwo Znak.
DIGITAL 2023: Global Overview Report. The essential guide to the world’s connected behaviours. Pozyskano z: https://datareportal.com/reports/digital-2023-global-overview-report. Digital 2023: Global Overview Report — DataReportal – Global Digi-tal Insights (dostęp: 20.06.2023).
Elias, N. (2017). Esej o czasie, tłum. A. Łobożewicz. Warszawa: Wydaw-nictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Filek, J. (2002). Filozofia jako etyka. Kraków: Wydawnictwo Znak.
Groenwald, M. (2020). Czas w uczeniu się. Analiza krytyczna perspektywy obiektywistycznej. Problemy Wczesnej Edukacji, 48(1), 7–17. DOI: 10.26881/pwe.2020.48.01
Groenwald, M. (2021). Czas w pracy nauczyciela. O problematyczności zarządzania nim. W: J.L. Pękala i K. Białożyt-Wielonek (red.), Obszary (nie)pewności w pracy współczesnego nauczyciela. Warszawa: Wy-dawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, 57–69.
Hawking, S. (2015). Krótka historia czasu. Od wielkiego wybuchu do czar-nych dziur, tłum. P. Amsterdamski. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka.
Jaskuła, S. (2012). Symbioza i odrębność dwóch światów, Politeja. Pismo Studiów Międzynarodowych i Politycznych Uniwersytetu Jagielloń-skiego, 2/2 (20/2), 43–60.
Jaskuła, S. (2021). Hybrydalna wędrówka między wymiarami. Journal of Modern Science, 1/46/2021, 41–55. DOI: 10.13166/JOMS.ISSN.1734-2031
Jaskuła, S. (2022). Rzeczywistość hybrydalna. W: S. Jaskuła (red.), Rze-czywistość hybrydalna. Pomiędzy bytami. Kraków: Wydawnictwo Księgarnia Akademicka, 13–32. DOI: 10.12797/9788381388337.01.
Juza, M. (2013). Przestrzeń społeczna w dobie Internetu: globalna sieć komunikacyjna, przestrzeń wirtualna czy część życia codziennego? Studia Socjologiczne, nr 4(211), 103–124.
Koczanowicz, L. (2009). Polityka czasu. Dynamika tożsamości w postkomunistycznej Polsce. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dol-nośląskiej Szkoły Wyższej.
Komornicki, T. (2022). Europejska i polska przestrzeń przepływów. https://journals.pan.pl/Content/124716/PDF/20-23_Komornicki_pol.pdf. DOI: 10.24425/academiaPAN.2022.142512.
Korporowicz, L. (2022). Ambiwalencje kulturowych hybrydyzacji. W: S. Jaskuła (red.), Rzeczywistość hybrydalna. Pomiędzy bytami. Kraków: Wydawnictwo Księgarnia Akademicka, 53–74. DOI: 10.12797/9788381388337.03
Korzeniecka-Bondar, A. (2018). Codzienny czas w szkole. Fenomenogra-ficzne studium doświadczeń nauczycieli. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Kuhn, T. (2001). Struktura rewolucji naukowych, tłum. H. Ostrołęcka. Warszawa: Wydawnictwo Fundacja Aletheja.
Leszniewski, T. (2010). Doświadczenie czasu w procesie konstruowania tożsamości jednostki. W: K.T. Konecki i A. Kacperczyk (red.), Procesy tożsamościowe. Symboliczno-interakcyjny wymiar konstruowania ładu i nieładu społecznego. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 67–86.
Łucyszyn, J. i Śledzińska, K. (2022). Aksjonormatywne dylematy świata hybrydalnego. W: S. Jaskuła (red.), Rzeczywistość hybrydalna. Pomię-dzy bytami. Kraków: Wydawnictwo Księgarnia Akademicka, 33–52. DOI: 10.12797/9788381388337.02.
Safranski, R. (2017). Czas. Co czyni z nami i co my czynimy z niego, tłum. B. Baran. Warszawa: Wydawnictwo Czytelnik
Szadura, J. (2017). Czas jako kategoria językowo-kulturowa w polszczyźnie. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Cu-rie-Skłodowskiej
Szulakiewicz, M. (2011). Czas i to co ludzkie. Szkice z chronozofii i kultury. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika...
Tarkowska, E. (1992). Czas w życiu Polaków. Wyniki badan, hipotezy, impresje. Warszawa: Polska Akademia Nauk, Instytut Filozofii i Socjologii.
Tarkowska, E. (1996). O czasie, politykach i czasie polityków. Warszawa: Polska Akademia Nauk, Instytut Filozofii i Socjologii
Wiśniewska-Kin, M. (2013). Dominacja a wyzwolenie. Wczesnoszkolny dyskurs podręcznikowy i dziecięcy. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Copyright (c) 2023 Perspektywy Kultury
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor, zgłaszając swój artykuł, wyraża zgodę na korzystanie przez Wydawnictwo Uniwersystet Ignatianum z utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym.
Wydawca zobowiązuje się szanować osobiste prawa autorskie do utworu.