Człowiek w splocie wieloczasu i bezczasowości
O temporalnych aspektach rzeczywistości hybrydalnej
Abstrakt
W opracowaniu podjęto zagadnienie temporalności – jednego z wymiarów świata hybrydalnego, ukazując ją jako „konstrukt” efemeryczny, który dynamicznie ewoluuje, poczynając od czasu pierwotnego natury (przyrody), poprzez dominację kultury zegara, aż po czas hybrydalny z właściwą mu jednoczesnością lub zawieszeniem w bezczasowości – pochodnymi wzajemnego oddziaływania na siebie i przenikania czasu przed-wirtualnego oraz temporalności przestrzeni wirtualnej. W zaprezentowanej koncepcji czasu hybrydalnego człowieka przedstawiono jako podmiot, który przemieszczając się w przestrzeni przepływów pomiędzy dwoma wymiarami czasu, splata ze sobą: 1) tradycyjne percypowanie temporalności jako model trójdzielny o liniowo uporządkowanych orientacjach: retrospektywnej, prezentystycznej oraz prospektywnej, 2) czas wirtualny z cechującymi go m.in. jednoczesnością i bezczasowością. Ponadto dostrzeżono, że podmiot, tworząc w nowej quasi-realności temporalne kolaże, nie musi się mierzyć z dylematami doświadczanymi w sytuacji dychotomii, a więc zatopienia w życiu bez czasu z jednej strony, a z drugiej – presji podporządkowania się jego ujarzmiającej dyktaturze.
Bibliografia
Augé, M. (2010). Nie-miejsca. Wprowadzenie do antropologii hipernowo-czesności, tłum. R. Chymkowski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Bales, K. (2019). Jednorazowi ludzie. Nowe niewolnictwo w gospodarce światowe, tłum. A Dzierzgowska. Gdańsk: Wydawnictwo w Podwórku.
Barbour, J. (2018). Koniec czasu. Nowa rewolucja w fizyce, tłum. T. Lanczewski. Kraków: Wydawnictwo Copernicus Center Press.
Berry, K.S. (2006). Research as Bricolage. Embracing Relationality, Multi-plicity and Complexity. W: K. Tobin i J.L. Kincheloe (red.), Doing Educa-tional Research. A Handbook. Rotterdam/Taipei: Sense Publisher, 77–110.
Castells, M. (2011). Społeczeństwo sieci, tłum.: M. Marody, K. Pawluś, J. Stawiński, S. Szymański. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Chyrowicz, B. (2008). O sytuacjach bez wyjścia w etyce. Kraków: Wydaw-nictwo Znak.
DIGITAL 2023: Global Overview Report. The essential guide to the world’s connected behaviours. Pozyskano z: https://datareportal.com/reports/digital-2023-global-overview-report. Digital 2023: Global Overview Report — DataReportal – Global Digi-tal Insights (dostęp: 20.06.2023).
Elias, N. (2017). Esej o czasie, tłum. A. Łobożewicz. Warszawa: Wydaw-nictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Filek, J. (2002). Filozofia jako etyka. Kraków: Wydawnictwo Znak.
Groenwald, M. (2020). Czas w uczeniu się. Analiza krytyczna perspektywy obiektywistycznej. Problemy Wczesnej Edukacji, 48(1), 7–17. DOI: 10.26881/pwe.2020.48.01
Groenwald, M. (2021). Czas w pracy nauczyciela. O problematyczności zarządzania nim. W: J.L. Pękala i K. Białożyt-Wielonek (red.), Obszary (nie)pewności w pracy współczesnego nauczyciela. Warszawa: Wy-dawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, 57–69.
Hawking, S. (2015). Krótka historia czasu. Od wielkiego wybuchu do czar-nych dziur, tłum. P. Amsterdamski. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka.
Jaskuła, S. (2012). Symbioza i odrębność dwóch światów, Politeja. Pismo Studiów Międzynarodowych i Politycznych Uniwersytetu Jagielloń-skiego, 2/2 (20/2), 43–60.
Jaskuła, S. (2021). Hybrydalna wędrówka między wymiarami. Journal of Modern Science, 1/46/2021, 41–55. DOI: 10.13166/JOMS.ISSN.1734-2031
Jaskuła, S. (2022). Rzeczywistość hybrydalna. W: S. Jaskuła (red.), Rze-czywistość hybrydalna. Pomiędzy bytami. Kraków: Wydawnictwo Księgarnia Akademicka, 13–32. DOI: 10.12797/9788381388337.01.
Juza, M. (2013). Przestrzeń społeczna w dobie Internetu: globalna sieć komunikacyjna, przestrzeń wirtualna czy część życia codziennego? Studia Socjologiczne, nr 4(211), 103–124.
Koczanowicz, L. (2009). Polityka czasu. Dynamika tożsamości w postkomunistycznej Polsce. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dol-nośląskiej Szkoły Wyższej.
Komornicki, T. (2022). Europejska i polska przestrzeń przepływów. https://journals.pan.pl/Content/124716/PDF/20-23_Komornicki_pol.pdf. DOI: 10.24425/academiaPAN.2022.142512.
Korporowicz, L. (2022). Ambiwalencje kulturowych hybrydyzacji. W: S. Jaskuła (red.), Rzeczywistość hybrydalna. Pomiędzy bytami. Kraków: Wydawnictwo Księgarnia Akademicka, 53–74. DOI: 10.12797/9788381388337.03
Korzeniecka-Bondar, A. (2018). Codzienny czas w szkole. Fenomenogra-ficzne studium doświadczeń nauczycieli. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Kuhn, T. (2001). Struktura rewolucji naukowych, tłum. H. Ostrołęcka. Warszawa: Wydawnictwo Fundacja Aletheja.
Leszniewski, T. (2010). Doświadczenie czasu w procesie konstruowania tożsamości jednostki. W: K.T. Konecki i A. Kacperczyk (red.), Procesy tożsamościowe. Symboliczno-interakcyjny wymiar konstruowania ładu i nieładu społecznego. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 67–86.
Łucyszyn, J. i Śledzińska, K. (2022). Aksjonormatywne dylematy świata hybrydalnego. W: S. Jaskuła (red.), Rzeczywistość hybrydalna. Pomię-dzy bytami. Kraków: Wydawnictwo Księgarnia Akademicka, 33–52. DOI: 10.12797/9788381388337.02.
Safranski, R. (2017). Czas. Co czyni z nami i co my czynimy z niego, tłum. B. Baran. Warszawa: Wydawnictwo Czytelnik
Szadura, J. (2017). Czas jako kategoria językowo-kulturowa w polszczyźnie. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Cu-rie-Skłodowskiej
Szulakiewicz, M. (2011). Czas i to co ludzkie. Szkice z chronozofii i kultury. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika...
Tarkowska, E. (1992). Czas w życiu Polaków. Wyniki badan, hipotezy, impresje. Warszawa: Polska Akademia Nauk, Instytut Filozofii i Socjologii.
Tarkowska, E. (1996). O czasie, politykach i czasie polityków. Warszawa: Polska Akademia Nauk, Instytut Filozofii i Socjologii
Wiśniewska-Kin, M. (2013). Dominacja a wyzwolenie. Wczesnoszkolny dyskurs podręcznikowy i dziecięcy. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Copyright (c) 2023 Perspektywy Kultury
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor, zgłaszając swój artykuł, wyraża zgodę na korzystanie przez Wydawnictwo Uniwersystet Ignatianum z utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym.
Wydawca zobowiązuje się szanować osobiste prawa autorskie do utworu.