Sztuczna inteligencja w edukacji we współczesnej rzeczywistości hybrydalnej

DOI: https://doi.org/10.35765/pk.2023.4203.04
Słowa kluczowe: sztuczna inteligencja, sztuczna inteligencja w edukacji, rzeczywistość hybrydalna, zastosowanie SI w wychowaniu, zastosowanie SI w kształceniu

Abstrakt

Postępujący rozwój technologii i w konsekwencji rzeczywistości hybrydalnej, łączącej wymiar realny z wirtualnym, wygenerował potrzebę i możliwość wdrożenia edukacji wspomaganej przez sztuczną inteligencję (SI). Zastosowanie SI w procesach kształcenia może w znaczącym zakresie poprawić ich jakość, a także zwiększyć wydajność, szybkość i obniżyć koszty w porównaniu z tradycyjnymi formami. Może wspomagać rozwój kompetencji i umiejętności uczniów poprzez wspieranie ich zindywidualizowanych potrzeb i możliwości. Zbierając dane o indywidualnym uczeniu się, kontekście społecznym oraz osobistych motywacjach, może analizować dane dotyczące interakcji w edukacji, które następnie mogą wykorzystywać nauczyciele w procesach nauczania. Choć można wskazać wiele zalet wynikających z wdrażania sztucznej inteligencji do procesów kształcenia, to wykorzystywanie SI w procesach wychowania wzbudza już na obecnym etapie jej stosowania istotne obawy etyczne, moralne czy społeczne. Niepokój dotyczący depersonalizacji i względy etyczne powinny występować na pierwszym planie w dyskusjach dotyczących sztucznej inteligencji w edukacji, podkreślając potrzebę starannego rozważenia zakresu jej wdrożenia.

Głównym celem artykułu jest przedstawienie pozytywnych i negatywnych implikacji wynikających z wdrażania sztucznej inteligencji do edukacji. Analizy tych przeciwstawnych kategorii dokonano na podstawie jakościowej analizy treści.

Biogram autora

Sylwia Jaskuła, Akademia Łomżyńska

Profesor Akademii Łomżyńskiej, dziekan Wydziału Nauk Społecznych i Humanistycznych (do 30.09.2023), autor wielu artykułów na temat kultury i rzeczywistości hybrydalnej, edukacji międzykulturowej, przemian w edukacji, ewaluacji rozwojowej, kompetencji międzykulturowych i informacyjnych. Animator badań porównawczych nad kulturowymi i edukacyjnymi aspektami współczesnego społeczeństwa „konceptualnego”. Ekspert w zakresie strategii ewaluacyjnych i programów szkoleniowych w edukacji na rzecz transformacji społecznej, komunikacji i innowacji. Główne prace to: Rzeczywistość hybrydalna. Pomiędzy bytami, Kraków 2022; Ewaluacja społeczna w edukacji, Kraków 2018; Sztuka w służbie edukacji, Warszawa 2010.

Bibliografia

Assange, J., Appelbaum, J., Müller-Maguhn, A. i Zimmermann, J. (2013). Cypherpunks. Wolność i przyszłość internetu, tłum. M. Machnik. Gli-wice: Wydawnictwo Helion.

Business Insider (2023). Pozyskano z: https://businessinsider.com.pl/technologie/nowe-technologie/elon-musk-i-setki-biznesmenow-wezwali-do-przerwy-w-rozwoju-sztucznej-inteligencji/me2v3sn#: ~:text=Setki%20biznesmenów%2C%20inwestorów%20i%20ekspertów%20od%20sztucznej%20inteligencji%2C,nieprzewidywalnymi%20skutka-mi%20wyścigu%20o%20tworzenie%20coraz%20potężniejszych%20modeli. (dostęp: 21.05.2023).

Fitts, P.M. (1951). Human engineering for an effective air-navigation and traffic control system. Washington, DC: National Research Council.

Fukuyama, F. (2018). Identity. The Demand for Dignity and the Politics of Resentment. New York: Farrar, Straus and Giroux.

Jaskula, S. (2022). Rzeczywistość hybrydalna. W: L. Korporowicz, A. Knap-Stefaniuk, Ł. Burkiewicz (red.), Słowniki społeczne. Studia kul-turowe. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum w Krakowie, 335–352.

Komisja Europejska (2022). Europejska deklaracja praw i zasad cyfrowych. Pozyskano z: https://commission.europa.eu/strategy-and-policy/priorities-2019-2024/europe-fit-digital-age/europes-digital-decade-digital-targets-2030_pl (dostęp: 10.05.2023).

Łaszczyca, P. (2017). Człowiek i jego maszyny. Operatorzy i protezy. Fi-lo-Sofija, nr 39/4/I.

Łuszczek, K. (2020). Transhumanistyczne wyzwania przyszłości. Wycho-wanie i edukacja. Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie, nr 27.

Maigret, E. (2012). Socjologia komunikacji i mediów, tłum. I. Piechnik. Warszawa: Oficyna Naukowa.

McLuhan, M. (2004). Zrozumieć media. Przedłużenie człowieka, tłum. N. Szczucka. Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne.

Parlament Europejski (2023). Akt ws. sztucznej inteligencji. Pozyskano z: https://www.europarl.europa.eu/news/pl/headlines/society/20230601STO93804/akt-ws-sztucznej-inteligencji-pierwsze-przepisy-regulujace-ai (dostęp: 10.05.2023).

Postmann, N. (1995). Technopol: Triumf techniki nad kulturą, przeł. A. Tanalska­ Dulęba. Warszawa: PIW.

Toffler, A. (1997). Trzecia fala. Warszawa: PIW.

Turkle, S. (2013). Samotni razem. Dlaczego oczekujemy więcej od zdoby-czy techniki, a mniej od siebie nawzajem, tłum. M. Cierpisz, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

UNESCO (2021). Artificial intelligence. Pozyskano z: https://www.unesco.org/en/artificial-intelligence (dostęp: 21.05.2023)

Vincent-Lancrin, S. i van der Vlies, R. (2020). Trustworthy artificial intelli-gence (AI) in education: Promises and challenges. OECD Education Working Papers, No. 218. Pozyskano z: https://www.oecd-ilibrary.org/docserver/a6c90fa9-en.pdf?expires=1692575145&id=id&accname=guest&checksum=B4CAEE6177D5E9FD01646EB01DFB82AB (dostęp: 21.05.2023)

Perspektywy Kultury
Opublikowane
2023-09-29
Jak cytować
[1]
Jaskuła, S. 2023. Sztuczna inteligencja w edukacji we współczesnej rzeczywistości hybrydalnej. Perspektywy Kultury. 42, 3 (wrz. 2023), 13-26. DOI:https://doi.org/10.35765/pk.2023.4203.04.
Numer
Tom 42 Nr 3 (2023): Kultura (w) rzeczywistości hybrydalnej
Dział
Kultura (w) rzeczywistości hybrydalnej

Copyright (c) 2023 Perspektywy Kultury

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Autor, zgłaszając swój artykuł, wyraża zgodę na korzystanie przez Wydawnictwo Uniwersystet Ignatianum z utworu na następujących polach eksploatacji:

  1. utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
  2. zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
  3. rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
  4. wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
  5. rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
  6. publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym. 

Wydawca zobowiązuje się szanować osobiste prawa autorskie do utworu.