Sztuczna inteligencja w edukacji we współczesnej rzeczywistości hybrydalnej

DOI: https://doi.org/10.35765/pk.2023.4203.04
Słowa kluczowe: sztuczna inteligencja, sztuczna inteligencja w edukacji, rzeczywistość hybrydalna, zastosowanie SI w wychowaniu, zastosowanie SI w kształceniu

Abstrakt

Postępujący rozwój technologii i w konsekwencji rzeczywistości hybrydalnej, łączącej wymiar realny z wirtualnym, wygenerował potrzebę i możliwość wdrożenia edukacji wspomaganej przez sztuczną inteligencję (SI). Zastosowanie SI w procesach kształcenia może w znaczącym zakresie poprawić ich jakość, a także zwiększyć wydajność, szybkość i obniżyć koszty w porównaniu z tradycyjnymi formami. Może wspomagać rozwój kompetencji i umiejętności uczniów poprzez wspieranie ich zindywidualizowanych potrzeb i możliwości. Zbierając dane o indywidualnym uczeniu się, kontekście społecznym oraz osobistych motywacjach, może analizować dane dotyczące interakcji w edukacji, które następnie mogą wykorzystywać nauczyciele w procesach nauczania. Choć można wskazać wiele zalet wynikających z wdrażania sztucznej inteligencji do procesów kształcenia, to wykorzystywanie SI w procesach wychowania wzbudza już na obecnym etapie jej stosowania istotne obawy etyczne, moralne czy społeczne. Niepokój dotyczący depersonalizacji i względy etyczne powinny występować na pierwszym planie w dyskusjach dotyczących sztucznej inteligencji w edukacji, podkreślając potrzebę starannego rozważenia zakresu jej wdrożenia.

Głównym celem artykułu jest przedstawienie pozytywnych i negatywnych implikacji wynikających z wdrażania sztucznej inteligencji do edukacji. Analizy tych przeciwstawnych kategorii dokonano na podstawie jakościowej analizy treści.

Biogram autora

Sylwia Jaskuła, Akademia Łomżyńska

Profesor Akademii Łomżyńskiej, dziekan Wydziału Nauk Społecznych i Humanistycznych (do 30.09.2023), autor wielu artykułów na temat kultury i rzeczywistości hybrydalnej, edukacji międzykulturowej, przemian w edukacji, ewaluacji rozwojowej, kompetencji międzykulturowych i informacyjnych. Animator badań porównawczych nad kulturowymi i edukacyjnymi aspektami współczesnego społeczeństwa „konceptualnego”. Ekspert w zakresie strategii ewaluacyjnych i programów szkoleniowych w edukacji na rzecz transformacji społecznej, komunikacji i innowacji. Główne prace to: Rzeczywistość hybrydalna. Pomiędzy bytami, Kraków 2022; Ewaluacja społeczna w edukacji, Kraków 2018; Sztuka w służbie edukacji, Warszawa 2010.

Bibliografia

Assange, J., Appelbaum, J., Müller-Maguhn, A. i Zimmermann, J. (2013). Cypherpunks. Wolność i przyszłość internetu, tłum. M. Machnik. Gli-wice: Wydawnictwo Helion.

Business Insider (2023). Pozyskano z: https://businessinsider.com.pl/technologie/nowe-technologie/elon-musk-i-setki-biznesmenow-wezwali-do-przerwy-w-rozwoju-sztucznej-inteligencji/me2v3sn#: ~:text=Setki%20biznesmenów%2C%20inwestorów%20i%20ekspertów%20od%20sztucznej%20inteligencji%2C,nieprzewidywalnymi%20skutka-mi%20wyścigu%20o%20tworzenie%20coraz%20potężniejszych%20modeli. (dostęp: 21.05.2023).

Fitts, P.M. (1951). Human engineering for an effective air-navigation and traffic control system. Washington, DC: National Research Council.

Fukuyama, F. (2018). Identity. The Demand for Dignity and the Politics of Resentment. New York: Farrar, Straus and Giroux.

Jaskula, S. (2022). Rzeczywistość hybrydalna. W: L. Korporowicz, A. Knap-Stefaniuk, Ł. Burkiewicz (red.), Słowniki społeczne. Studia kul-turowe. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum w Krakowie, 335–352.

Komisja Europejska (2022). Europejska deklaracja praw i zasad cyfrowych. Pozyskano z: https://commission.europa.eu/strategy-and-policy/priorities-2019-2024/europe-fit-digital-age/europes-digital-decade-digital-targets-2030_pl (dostęp: 10.05.2023).

Łaszczyca, P. (2017). Człowiek i jego maszyny. Operatorzy i protezy. Fi-lo-Sofija, nr 39/4/I.

Łuszczek, K. (2020). Transhumanistyczne wyzwania przyszłości. Wycho-wanie i edukacja. Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie, nr 27.

Maigret, E. (2012). Socjologia komunikacji i mediów, tłum. I. Piechnik. Warszawa: Oficyna Naukowa.

McLuhan, M. (2004). Zrozumieć media. Przedłużenie człowieka, tłum. N. Szczucka. Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne.

Parlament Europejski (2023). Akt ws. sztucznej inteligencji. Pozyskano z: https://www.europarl.europa.eu/news/pl/headlines/society/20230601STO93804/akt-ws-sztucznej-inteligencji-pierwsze-przepisy-regulujace-ai (dostęp: 10.05.2023).

Postmann, N. (1995). Technopol: Triumf techniki nad kulturą, przeł. A. Tanalska­ Dulęba. Warszawa: PIW.

Toffler, A. (1997). Trzecia fala. Warszawa: PIW.

Turkle, S. (2013). Samotni razem. Dlaczego oczekujemy więcej od zdoby-czy techniki, a mniej od siebie nawzajem, tłum. M. Cierpisz, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

UNESCO (2021). Artificial intelligence. Pozyskano z: https://www.unesco.org/en/artificial-intelligence (dostęp: 21.05.2023)

Vincent-Lancrin, S. i van der Vlies, R. (2020). Trustworthy artificial intelli-gence (AI) in education: Promises and challenges. OECD Education Working Papers, No. 218. Pozyskano z: https://www.oecd-ilibrary.org/docserver/a6c90fa9-en.pdf?expires=1692575145&id=id&accname=guest&checksum=B4CAEE6177D5E9FD01646EB01DFB82AB (dostęp: 21.05.2023)

Perspektywy Kultury
Opublikowane
2023-09-29
Jak cytować
[1]
Jaskuła, S. 2023. Sztuczna inteligencja w edukacji we współczesnej rzeczywistości hybrydalnej. Perspektywy Kultury. 42, 3 (wrz. 2023), 13-26. DOI:https://doi.org/10.35765/pk.2023.4203.04.
Numer
Tom 42 Nr 3 (2023): Kultura (w) rzeczywistości hybrydalnej
Dział
Kultura (w) rzeczywistości hybrydalnej

Copyright (c) 2023 Perspektywy Kultury

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Autor, zgłaszając swój artykuł, wyraża zgodę na korzystanie przez Wydawnictwo Uniwersystet Ignatianum z utworu na następujących polach eksploatacji:

  1. utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
  2. zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
  3. rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
  4. wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
  5. rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
  6. publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym. 

Wydawca zobowiązuje się szanować osobiste prawa autorskie do utworu.