O zróżnicowanych sposobach określania relacji między polskością a katolicyzmem we współczesnej humanistyce (Boski – Bisko)
Abstrakt
Cel artykuł stanowi refleksja nad sposobami postrzegania relacji między polskością a katolicyzmem we współczesnych badaniach humanistycznych. Zagadnienie to zostanie ujęte w perspektywie analizy porównawczej dwóch publikacji, reprezentujących odmienne dziedziny nauki – rozdziału z książki Kulturowe ramy zachowań społecznych Pawła Boskiego (wpisującego się w nurt psychologii międzykulturowej) oraz fragmentu kulturoznawczej pracy doktorskiej autorstwa Agaty Bisko (dysertacja wydana pod tytułem Polska dla średnio zaawansowanych: współczesna polskość codzienna). Wyraziste zróżnicowanie diagnoz wpisanych w te dwa teksty skłania do refleksji nad uwarunkowaniami metodologicznymi oraz perswazyjnym potencjałem wypowiedzi formułowanych na gruncie humanistyki. Intencją autorki artykułu będzie wskazanie elementów retorycznych, prowokujących do namysłu nad subiektywnym naznaczeniem każdej perspektywy badawczej, oraz zwrócenie uwagi na wartościowanie zawarte w tekstach.
Bibliografia
Bisko, A. (2014), Polska dla średnio zaawansowanych: współczesna polskość codzienna, Kraków: „Universitas”.
Boski, P. (2009), Kulturowe ramy zachowań społecznych: podręcznik psychologii międzykulturowej, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Domagała, B. (2018), Polak-katolik w oglądzie socjologicznym (analiza wyników badań i wybranych problemów debaty publicznej, „Humanistyka i Przyrodoznawstwo”, nr 24.
Fabin, M. (1997), Miejsce i rola Kościoła w kształtowaniu ładu społecznego w Polsce, „Seaculum Christianum: pismo historyczno-społeczne”, nr 4/2.
Fieguth, R. (2013), Humanizm europejski a świadomość narodowa: przemyślenia literaturoznawcy, „Postscriptum Polonistyczne”, nr 1.
Grabowski, M. (2011), Utopie poznawcze w świetle naukowego obiektywizmu, „Studia Philosophiae Christianae” nr 47/3.
Janion, M. (2006), Niesamowita słowiańszczyzna: fantazmaty literatury, Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Kaczorowski, R. (2003), Przesądy i wierzenia w ludowej kulturze mieszkańców Warmii na przełomie XIX i XX wieku, „Studia Elbląskie”, nr 5.
Kowalczyk, M. (1968), Wierzenia pogańskie za pierwszych Piastów, Łódź: Wydawnictwo Łódzkie.
Kościelniak, M. (2018), Krucjata moralna Solidarności, „Teksty Drugie”, nr 5.
Krasowska, J. (2013), Religia jako czynnik wpływający na tożsamość narodową Polaków, „Studia Sandomierskie: teologia, filozofia, historia”, nr 20/2.
Kucharczyk, G. (2004), Polskość i katolicyzm w okresie zaborów, „Cywilizacja: o religii, nauce, moralności i sztuce”, nr 8.
Łuczewski, M. (2012), Odwieczny naród: Polak i katolik w Żmiącej, Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK.
Napiórkowski, S.C. (1984), Teologia wobec kultu maryjnego w Polsce, „Collectanea Theologica”, nr 54/2.
Niżnik, J. (1977), Przedmiot poznania a zagadnienie obiektywności w naukach społecznych, „Człowiek i Społeczeństwo”, nr 3.
Maritain, J. (1981), Humanizm integralny, tłum. J. Budzisz, Warszawa: „Krąg”.
Paszcza, B., Suskiewicz, M. (2017) Nauka nigdy nie była obiektywna. I nic w tym złego, „Klub Jagielloński” 6.09.2017 r., https://klubjagiellonski.pl/2017/09/06/nauka-nigdy-nie-byla-obiektywna-i-nie-ma-w-tym-nic-zlego/ (dostęp: 31.12.2022).
Rojek, T. (1984), Polski savoir-vivre, Warszawa: „Interpresse”.
Skibiński, P. (2017), „Solidarność”, religia, Kościół, „Teologia Polityczna”, nr 10.
Szkołut, T. (red.) (2003), Humanizm: tradycje i przyszłość, Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Szmajke, A. (2010), Socjobiologicznego bajkopisarza do Najwybitniejszego Autorytetu w Dziedzinie (psychologii międzykulturowej) o metodach naukowej krytyki i polemiki, a także o konieczności czytania ze zrozumieniem uwag kilka, „Psychologia Społeczna”, nr 4/15.
Szymański, J.W. (2009), Zwyczaje i obyczaje pogańskie zachowane w kulturze narodu, Goleniów: „Janusz Władysław Szymański”.
Śmierzchalski-Wachocz, D. (2010), Udział Kościoła Katolickiego w powstaniu wielkopolskim i utrzymaniu polskości w okresie zaborów 1794-1918, „Nadwarciański Rocznik Historyczno-Archiwalny”, nr 17.
Walas, T. (2001), Zmierzch paradygmatu – i co dalej?, „Dekada Literacka” nr 5/6.
Warnke, A. (2015) (Nie)zapomniane obrzędy i zwyczaje słowiańskie, https://culture.pl/pl/artykul/niezapomniane-obrzedy-i-zwyczaje-slowianskie (dostęp: 31.12.2022).
Żurek, W.W. (2019) red., Kult Matki Bożej Ostrobramskiej w historii narodu polskiego, Lublin: Wydawnictwo KUL.
Recenzje wydawnicze Jana Grada i Rocha Sulimy dostępne na stronie: https://www.universitas.com.pl/produkt/3350/Polska-dla-srednio-zaawansowanych-Wspolczesna-polskosc-codzienna (dostęp: 31.12.2022).
Copyright (c) 2023 Perspektywy Kultury
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor, zgłaszając swój artykuł, wyraża zgodę na korzystanie przez Wydawnictwo Uniwersystet Ignatianum z utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym.
Wydawca zobowiązuje się szanować osobiste prawa autorskie do utworu.