O zróżnicowanych sposobach określania relacji między polskością a katolicyzmem we współczesnej humanistyce (Boski – Bisko)

Dorota Dąbrowska

doi:10.35765/pk.2024.4603.15

Dorota Dąbrowska Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego https://orcid.org/0000-0003-4410-1930

DOI: https://doi.org/10.35765/pk.2024.4603.15

Słowa kluczowe: polskość, katolicyzm, religia, perswazja, wartościowanie

Abstrakt

Cel artykuł stanowi refleksja nad sposobami postrzegania relacji między polskością a katolicyzmem we współczesnych badaniach humanistycznych. Zagadnienie to zostanie ujęte w perspektywie analizy porównawczej dwóch publikacji, reprezentujących odmienne dziedziny nauki – rozdziału z książki Kulturowe ramy zachowań społecznych Pawła Boskiego (wpisującego się w nurt psychologii międzykulturowej) oraz fragmentu kulturoznawczej pracy doktorskiej autorstwa Agaty Bisko (dysertacja wydana pod tytułem Polska dla średnio zaawansowanych: współczesna polskość codzienna). Wyraziste zróżnicowanie diagnoz wpisanych w te dwa teksty skłania do refleksji nad uwarunkowaniami metodologicznymi oraz perswazyjnym potencjałem wypowiedzi formułowanych na gruncie humanistyki. Intencją autorki artykułu będzie wskazanie elementów retorycznych, prowokujących do namysłu nad subiektywnym naznaczeniem każdej perspektywy badawczej, oraz zwrócenie uwagi na wartościowanie zawarte w tekstach.

Biogram autora

Dorota Dąbrowska, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego

Doktor nauk humanistycznych w zakresie literaturoznawstwa, adiunkt na Wydziale Nauk Humanistycznych UKSW w Warszawie, sekretarz redakcji czasopisma „Zał?cznik Kulturoznawczy?. Zainteresowania naukowe: perswazyjno?? kultury artystycznej, wsp??czesne koncepcje to?samo?ci polskiej, przek?ad intersemiotyczny.ącznik Kulturoznawczy”. Zainteresowania naukowe: perswazyjność kultury artystycznej, współczesne koncepcje tożsamości polskiej, przekład intersemiotyczny.

Bibliografia

Barańczak, S. (1983), Czytelnik ubezwłasnowolniony: perswazja w masowej kulturze literackiej PRL, Paryż: „Libella”.
Bisko, A. (2014), Polska dla średnio zaawansowanych: współczesna polskość codzienna, Kraków: „Universitas”.
Boski, P. (2009), Kulturowe ramy zachowań społecznych: podręcznik psychologii międzykulturowej, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Domagała, B. (2018), Polak-katolik w oglądzie socjologicznym (analiza wyników badań i wybranych problemów debaty publicznej, „Humanistyka i Przyrodoznawstwo”, nr 24.
Fabin, M. (1997), Miejsce i rola Kościoła w kształtowaniu ładu społecznego w Polsce, „Seaculum Christianum: pismo historyczno-społeczne”, nr 4/2.
Fieguth, R. (2013), Humanizm europejski a świadomość narodowa: przemyślenia literaturoznawcy, „Postscriptum Polonistyczne”, nr 1.
Grabowski, M. (2011), Utopie poznawcze w świetle naukowego obiektywizmu, „Studia Philosophiae Christianae” nr 47/3.
Janion, M. (2006), Niesamowita słowiańszczyzna: fantazmaty literatury, Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Kaczorowski, R. (2003), Przesądy i wierzenia w ludowej kulturze mieszkańców Warmii na przełomie XIX i XX wieku, „Studia Elbląskie”, nr 5.
Kowalczyk, M. (1968), Wierzenia pogańskie za pierwszych Piastów, Łódź: Wydawnictwo Łódzkie.
Kościelniak, M. (2018), Krucjata moralna Solidarności, „Teksty Drugie”, nr 5.
Krasowska, J. (2013), Religia jako czynnik wpływający na tożsamość narodową Polaków, „Studia Sandomierskie: teologia, filozofia, historia”, nr 20/2.
Kucharczyk, G. (2004), Polskość i katolicyzm w okresie zaborów, „Cywilizacja: o religii, nauce, moralności i sztuce”, nr 8.
Łuczewski, M. (2012), Odwieczny naród: Polak i katolik w Żmiącej, Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK.
Napiórkowski, S.C. (1984), Teologia wobec kultu maryjnego w Polsce, „Collectanea Theologica”, nr 54/2.
Niżnik, J. (1977), Przedmiot poznania a zagadnienie obiektywności w naukach społecznych, „Człowiek i Społeczeństwo”, nr 3.
Maritain, J. (1981), Humanizm integralny, tłum. J. Budzisz, Warszawa: „Krąg”.
Paszcza, B., Suskiewicz, M. (2017) Nauka nigdy nie była obiektywna. I nic w tym złego, „Klub Jagielloński” 6.09.2017 r., https://klubjagiellonski.pl/2017/09/06/nauka-nigdy-nie-byla-obiektywna-i-nie-ma-w-tym-nic-zlego/ (dostęp: 31.12.2022).
Rojek, T. (1984), Polski savoir-vivre, Warszawa: „Interpresse”.
Skibiński, P. (2017), „Solidarność”, religia, Kościół, „Teologia Polityczna”, nr 10.
Szkołut, T. (red.) (2003), Humanizm: tradycje i przyszłość, Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Szmajke, A. (2010), Socjobiologicznego bajkopisarza do Najwybitniejszego Autorytetu w Dziedzinie (psychologii międzykulturowej) o metodach naukowej krytyki i polemiki, a także o konieczności czytania ze zrozumieniem uwag kilka, „Psychologia Społeczna”, nr 4/15.
Szymański, J.W. (2009), Zwyczaje i obyczaje pogańskie zachowane w kulturze narodu, Goleniów: „Janusz Władysław Szymański”.
Śmierzchalski-Wachocz, D. (2010), Udział Kościoła Katolickiego w powstaniu wielkopolskim i utrzymaniu polskości w okresie zaborów 1794-1918, „Nadwarciański Rocznik Historyczno-Archiwalny”, nr 17.
Walas, T. (2001), Zmierzch paradygmatu – i co dalej?, „Dekada Literacka” nr 5/6.
Warnke, A. (2015) (Nie)zapomniane obrzędy i zwyczaje słowiańskie, https://culture.pl/pl/artykul/niezapomniane-obrzedy-i-zwyczaje-slowianskie (dostęp: 31.12.2022).
Żurek, W.W. (2019) red., Kult Matki Bożej Ostrobramskiej w historii narodu polskiego, Lublin: Wydawnictwo KUL.
Recenzje wydawnicze Jana Grada i Rocha Sulimy dostępne na stronie: https://www.universitas.com.pl/produkt/3350/Polska-dla-srednio-zaawansowanych-Wspolczesna-polskosc-codzienna (dostęp: 31.12.2022).