Garments, People and Social Networks in the 1525 Regester, or Census of the Lord’s Things of the Crown Treasurer Mikołaj Szydłowiecki
Abstract
This article is based on an archival inventory of property (clothing, fabrics, accessories, gold and silver products) of Mikołaj Szydłowiecki, Grand Treasurer of the Crown (1515–1515), castellan of Sandomierz (1515), Starosta of Radom (1507–1532), Olsztyn (1523). It is not a list of what the treasurer has, but also a register of what he had and is no longer in his possession due to alterations to clothing and the transfer of movable property to other people. This register is a current and practically used list, not just a documentation one. The amount of information included in the register is therefore significantly wider than is usually the case in movable property, especially in the context of the history of individual objects, referred to in sociological literature as the “life of things”. Giving them a “second life” is clearly visible, i.e. transforming ready-made clothes by tearing them and reusing individual parts to repair, finish or decorate other parts of the wardrobe. The second aspect is the use of clothes and fabrics in interpersonal relations, creating and maintaining social networks, building customer relationships, and finally using them to promote one’s position and prestige. A total of 160 ready-made clothes and textile accessories were listed in Mikołaj Szydłowiecki’s inventory. Of all the clothes included in this register, 109, i.e. 68%, were in the possession of the treasurer. Of the 51 pieces of clothing (32%) that no longer belonged to Szydłowiecki, 49 were given as gifts and two were loaned to other people. Of the 160 included in the register, 17 (10.5%) came from gifts to the treasurer.
References
Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie,
Archiwum Skarbu Koronnego, Oddział 85, sygn. 13
Rachunki Królewskie, sygn. 51, 54 Zbiór Popielów, sygn. 458
Barański, J. (2007). Świat rzeczy. Zarys antropologiczny. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Błaszczyk, M. (2021). Spór o humanistykę nieantropocentryczną. Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria, nr 3, 115-126. DOI: 10.24425/pfns.2021.138103.
Domańska, E. (2008). Humanistyka nie-antropocentryczna a studia nad rzeczami. Kultura Współczesna, nr 3, 9-21.
Dumanowski, J. (2006). Świat rzeczy szlachty wielkopolskiej w XVIII wieku. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Dworzaczek, W. (1978). Odrowąż Stanisław ze Sprowy. W: E. Rostworowski (red.), Polski słownik biograficzny, t. 23. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 556-559.
Ferenc, M. (2021). Foreigners amongst the horse courtiers of Duke Sigismund Jagiellon: a contribution to the problem of ethnicity of the court. Przegląd Historyczny, t. 112, nr 2, 325-362.
Gańko, A. (2018). Rzeczy opowiedziane. Przyczynek do antropologii rzeczy. Etnografia. Praktyki, Teorie, Doświadczenia, t. 5, 195-208.
Hartleb, K. (1917). Jan z Ocieszyna Ocieski. Jego działalność polityczna i dyaryusz podróży do Rzymu (1501-1548). Lwów: Towarzystwo dla Popierania Nauki Polskiej.
Klonder, A., Główka, D. (2003). Inwentarze mienia z badaniach kultury Europy od średniowiecza po nowożytność. Kwartalnik Historii Kultury Materialnej, t. 51, nr 2, 157-176.
Kopytoff, I. (2004). Kulturowa biografia rzeczy: utowarowienie jako proces. W: M. Kempny i E. Nowicka (red.), Badanie kultury. Elementy teorii antropologicznej. Kontynuacje. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 249-274.
Krajewski, M. (2008). Ludzie i przedmioty – relacje i motywy przewodnie. W: J. Kowalewski, W. Piasek i M. Śliwa (red.), Rzeczy i ludzie. Humanistyka wobec materialności. Olsztyn: Instytut Filozofii Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, 131-152.
Krajewski, M. (2010). Sposoby życia przedmiotów. O trwałości dóbr materialnych. Kultura i Społeczeństwo, t. 54, nr 1, 17-34.
Krajewski, M. (2012). Style życia przedmiotów. Zarys koncepcji. W: A. Jawłowska, W. Pawlik i B. Fatyga (red.), Style życia, wartości obyczaje. Stare tematy, nowe spojrzenia. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 49-70.
Krajewski, M. (2013). Są w życiu rzeczy… Szkice z socjologii przedmiotów. Warszawa: Fundacja Nowej Kultury Bęc Zmiana.
Lubczyński, M., Pielas J. (2014). Szydłowiecki Piotr. W: A. Romanowski (red.), Polski słownik biograficzny, t. 49. Warszawa-Kraków: Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Societas Vistulana, 576-578.
Lubczyński M. (2019). Tęczyński Jan. W: A. Romanowski (red.), Polski słownik biograficzny, t. 49. Warszawa-Kraków: Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Societas Vistulana, 410-413.
Molenda, M. (2012). Splendide vestitus. O znaczeniu ubiorów na królewskim dworze Jagiellonów w latach 1447-1572. Kraków: Towarzystwo Naukowe Sociestas Vistulana.
Morka, M. (2006). Sztuka dworu Zygmunta I Starego. Treści polityczne i propagandowe. Warszawa: Argraf.
Nabiałek, K. (2014). Szydłowiecki Mikołaj. W: A. Romanowski (red.), Polski słownik biograficzny, t. 49. Warszawa-Kraków: Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Societas Vistulana, 566-574.
Olsen, B. (2013). W obronie rzeczy. Archeologia i ontologia przdmiotów, tłum. B. Shallcross. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN.
Pielas, J. (2015). Inwentarze pośmiertne ruchomości szlachty sandomierskiej z XVII-XVIII wieku – problemy metodologiczne przygotowywanej edycji źródłowej. Kwartalnik Historii Kultury Materialnej, t. 63, nr 4, 629-635.
Pociecha, W. (1937). Chodecki Stanisław. W: W. Konopczyński (red.), Polski słownik biograficzny, t. 3. Kraków: Polska Akademia Umiejętności, 352-354.
Pośpiech, A. (1992). Pułapka oczywistości. Pośmiertne spisy ruchomości szlachty wielkopolskiej z XVII wieku. Warszawa: Letter Quality; IAiE PAN.
Quirini-Popławska, D. (1970). Kretkowski Mikołaj. W: E. Rostworowski (red.), Polski słownik biograficzny, t. 15. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 284.
Quirini-Popławska, D. (2007). Funkcja polityczno-propagandowa podarunków w późnym średniowieczu i renesansie. W: D. Quirini-Popławska (red.), Mare apertum. Przepływ idei, ludzi i rzeczy. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 222-236.
Sieradzka, A. (2013). Kostiumologia polska jako nauka pomocnicza historii. Warszawa: Wydawnictwo DiG.
Sikora, F. (1981). Pilecki Jan. W: E. Rostworowski (red.), Polski słownik biograficzny, t. 26, Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 260-262.
Sikora, F. (2017). Dybacze-Czuryłowie herbu Radwan w XV-XVI w. W: W. Bukowski, A. Gąsiorowski i G. Rutkowska (red.), F. Sikora, Małopolskie późne średniowiecze: ludzie i instytucje. Wybór pism. Warszawa: Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk, 253-279.
Turnau, I. (1999). Słownik ubiorów . Tkaniny, wyroby pozatkackie, skóry, broń i klejnoty oraz barwy znane w Polsce od średniowiecza do początku XIX w. Warszawa: Semper.
Turska, K. (2004). Garderoba jako przejaw gustu, stanu majątkowego i statusu społecznego w XVI wieku. Kwartalnik Historii Kultury Materialnej, t. 52, nr 2, 207-216.
Wyczański, A. (1990). Między kulturą a polityką. Sekretarze królewscy Zygmunta Starego (1506-1548). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Wyszyńska, A. (2013). Ubiór w kulturze późnego średniowiecza i wczesnego renesansu – stan i metodologia badań. W: A. Kubica i Ł. Jańczyk (red.), Meandry historii. Starożytność, średniowiecze, nowożytność. Referaty wygłoszone na XX Ogólnopolskim Zjeździe Historyków Studentów w Katowicach. Kraków: Wydawnictwo Avalon, 127-140.
Copyright (c) 2023 Perspectives on Culture
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
Autor, zgłaszając swój artykuł, wyraża zgodę na korzystanie przez Wydawnictwo Uniwersystet Ignatianum z utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym.
Wydawca zobowiązuje się szanować osobiste prawa autorskie do utworu.