To Name Each Matter by its Rightful… Name
The Socioonomastic Analysis of Names Given to Objects
Abstract
The article addresses the issue of a kind of “social advancement” of objects surrounding humans. A notable aspect of anthropomorphizing objects is the attribution of singular unit names to them. The study examines the rationale behind the emergence of such names, provides illustrative examples across various domains (e.g., automobiles, toys, computers, musical instruments, and household appliances), delves into the motivational factors driving their adoption (predicated on the nature of the referent), and scrutinizes the linguistic mechanisms employed in their formulation. The nomenclature attributed to objects, which uniformly exhibit informal, single-designator characteristics, evince a salient emotional resonance. The primary genotypical material underlying these designations, predominantly comprises personal names, albeit they may also originate from appellatives and other categories of proper nomenclature. The principal function of such appellations is not to denote, but rather to articulate emotions.
References
Barański J. (2007). Świat rzeczy. Zarys antropologiczny, Kraków: UJ.
Bartmiński J. (1999). Punkt widzenia, perspektywa, językowy obraz świata, w: Językowy ob-raz świata, red. J. Bartmiński, Lublin: UMCS, s. 103–120.
Breza E. (1998). Nazwy obiektów i instytucji związanych z nowoczesną cywilizacją (chrema-tonimy), w: Polskie nazwy własne. Encyklopedia, red. E. Rzetelska-Feleszko, Warsza-wa-Kraków: PAN, s. 343–361.
Bubak J. (1993). Księga naszych imion, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Buczyński M. (1982). Nazwy własne pojazdów komunikacyjnych w Polsce (ujęcie próbne), „Zeszyty Naukowe UG: Prace Językoznawcze”, t. 8, s. 181–187.
Domańska E. (2008). Humanistyka nie-antropocentryczna a studia nad rzeczami, „Kultura Współczesna”, nr 3(57), s. 9–21.
Doroszewicz K. (2013). Z imieniem przez życie, Warszawa: Wyd. Naukowe SCHOLAR.
Dziurda-Multan A. (2008). Dziecięce sposoby tworzenia nazw, Lublin: KUL.
Gałkowski A. (2011). Chrematonimy w funkcji kulturowo-użytkowej, Łódź: UŁ.
Grzenia J. (2002). Słownik imion, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Kaleta Z. (1998). Teoria nazw własnych, w: Polskie nazwy własne. Encyklopedia, red. E. Rzetelska-Feleszko, Warszawa-Kraków: PAN, s. 15–36.
Kij M. (2021). Wpływ nowych mediów na onomastyczne wybory młodzieży (na przykładzie antroponimii nieoficjalnej), „Obszary polonistyki” 5, Rzeszów: UR, s. 107–118.
Kij M. (2023). Onimiczne kreacje dzieci w wieku przedszkolnym (na przykładzie nazw zaba-wek), niepublikowana rozprawa doktorska napisana na Uniwersytecie Rzeszowskim.
Kosyl C. (1983). Forma i funkcja nazw własnych, Lublin: UMCS.
Kosyl C. (2001). Chrematonimy, w: Współczesny język polski, red. J. Bartmiński, Lublin: UMCS, s. 447–452.
Malec M. (1998). Nazwy indywidualne – imiona, w: Polskie nazwy własne. Encyklopedia, red. E. Rzetelska-Feleszko, Warszawa-Kraków: PAN, s. 97–118.
Malec M. (2004). Nazwy osobowe – ich rodzaje, pochodzenie, funkcje, w: Nazwy własne w języku, kulturze i komunikacji społecznej, red. R. Mrózek, Katowice: UŚ, s. 47–63.
Mańczak W. (2002). Najstarszy i największy problem onomastyki: istota nazw własnych, w: Toponimia i oronimia, red. A. Cieślikowa, B. Czopek-Kopciuch, Kraków: PAN, s. 25–30.
Mrózek R. (2004). Nazwy własne jako przedmiot badawczy onomastyki, w: Nazwy własne w języku, kulturze i komunikacji społecznej, red. tenże, Katowice: UŚ, s. 9–19.
Mrózek R. (2006). Apelatywna sfera językowa a sfera onimiczna – przed- i poglobalizacyjny problem onomastyki, w: Onimizacja i apelatywizacja, red. Z. Abramowicz, E. Bogda-nowicz, Białystok: UwB, s. 153–163.
Myszka A. (2019). Motywy nominacyjne i mechanizmy językowe wykorzystywane przy two-rzeniu jednostkowych imion dla samochodów osobowych, w: Nazwy własne w języku, literaturze i kulturze. Księga jubileuszowa dedykowana Profesor Zofii Abramowicz, red. A. Rygorowicz-Kuźma, K. Rutkowski, Białystok: UwB, s. 465–488.
Oronowicz Kida E. (2018). Dzik jedzie na Dziku, czyli nieoficjalne porejonimy w komunika-cji potocznej mieszkańców województwa podkarpackiego, w: Kultura komunikacji po-tocznej w językach słowiańskich, red. A. Piotrowicz, M. Witaszek Samborska, K. Skibiński, Poznań: UAM, s. 245–252.
Rutkowski M. (2011). Problem funkcji nazw własnych w onomastyce. Przegląd stanowisk, „Conversatoria Linguistica” IV, s. 54–65.
Rzetelska Feleszko E. (2006). W świecie nazw własnych, Warszawa–Kraków: Ossolineum.
Skowrońska M. (2009). Drugie życie przedmiotów. Second hand jako zjawisko społeczne, Poznań: UAM.
Taszycki W. (1925). Najdawniejsze polskie imiona osobowe, Kraków; [przedruk w:] Rozpra-wy i studia polonistyczne I, Wrocław 1958, s. 32–148.
Tomasik P. (2018). Zdzichu i Stiopa ‒ koledzy z parkingu. O inkorporacyjnej funkcji imion samochodów, „Acta Onomastica” LIX, s. 235–243.
Tomecka-Mirek A. (2007). Najmłodsi użytkownicy polszczyzny i ich onomastyczne wybory. Jak dzieci w wieku przedszkolnym nazywają swoje zabawki, w: Nowe nazwy własne – nowe tendencje badawcze, red. A. Cieślikowa, B. Czopek-Kopciuch, K. Skowronek, Kraków: PAN, s. 529–540.
Waszczyńska K. (2016). Przedmowa, w: Ludzie w świecie przedmiotów. Przedmioty w świe-cie ludzi. Antropologia wobec rzeczy, red. A. Rybus, M.W. Kornobis, Warszawa: UW, s. 9–18.
Waytz A., Epley N., Cacioppo J.T. (2010). Social Cognition Unbound: Insights Into Anthro-pomorphism and Dehumanization, DOI: 10.1177/0963721409359302; https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4020342/ [dostęp: wrzesień 2023].
Wykaz źródeł:
https://nowoczesnydom.onet.pl/a/dlaczego-nadajemy-imiona-sprzetom-domowym#produkty
https://psychosfera.net/psychologia-antropomorfizacji-czyli-dlaczego-nazywamy-samochody-i-huragany/
https://zapytaj.onet.pl/Category/007,019/2,17642165,Pomozesz_wybrac_mi_imie_dla_komputera_.html
https://zapytaj.onet.pl/Category/002,018/2,22759292,Jak_ma_na_imie_twoj_komputer_.html:
https://justpaste.it/informacje-historie-i-ciekawostki
https://zapytaj.onet.pl/Category/001,004/2,20825903,Jak_nazwac_swoja_gitare_.html
https://joemonster.org/art/33432/
https://ciekawostki.online/ciekawostki/644/o-skrzypcach/?utm_content=cmp-true
https://zapytaj.onet.pl/Category/019,004/2,25819173,Gitarzysto_Jak_nazwales_swoja_gitare.html
https://zapytaj.onet.pl/Category/019,004/2,9425385,Jak_nazwac_gitare_.html
https://zapytaj.onet.pl/Category/020,010/2,2727429,Jak_nazwac_gitare.html
[W] wywiad
Copyright (c) 2024 Ignatianum University in Cracow
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
Autor, zgłaszając swój artykuł, wyraża zgodę na korzystanie przez Wydawnictwo Uniwersystet Ignatianum z utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym.
Wydawca zobowiązuje się szanować osobiste prawa autorskie do utworu.
