Crisis Experiences of Polish Cities until the Beginning of the 20th Century
Zarys problematyki
Abstract
The article delineates the historical occurrences of fires and selected epidemics of infectious diseases in Polish cities. Special emphasis is placed on the endeavors of municipal authorities to prevent such calamities in the future, highlighting the imperative of accumulating experience to enhance resilience in times of crisis.
References
Antkowiak, Z. (1997). Wrocław od A do Z. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Berner, W. (2012). Sytuacja epidemiologiczna chorób zakaźnych w Łodzi na przełomie XIX i XX wieku (do roku 1918). W: E. Kizik (red.), Dżuma, ospa, cholera: w trzechsetną rocznicę wielkiej epidemii w Gdańsku i na ziemiach Rzeczypospolitej w latach 1708–1711. Gdańsk, 224-234.
Białecki, T. (1999). Epidemie. W: T. Białecki (red.), Encyklopedia Szczeci-na. Szczecin: Uniwersytet Szczeciński, 229–230.
Broński, K. (2018). Polityka władz krajowych i samorządu terytorialnego w zakresie zaopatrzenia w wodę pitną mieszkańców gmin galicyjskich na przełomie XIX i XX wieku – wybrane problemy, W: G. Zamoyski (red.), Szkice z dziejów gospodarczych i społecznych Galicji. Rzeszów: Archiwum Państwowe w Rzeszowie, 35–61.
Cynarski, S. (1964). Zmiany w zabudowie Jasła w początkach XIX wieku. W: J. Garbacik (red.), Studia z dziejów Jasła i powiatu jasielskiego. Kra-ków: PWN.
Dorobek, F. (1979). Epidemia cholery w Królestwie Polskim i guberni płoc-kiej w 1848 r. Notatki Płockie, 24(1), 25–36.
Dywan, T. (2018). Dawne wodociągi i kanalizacja Lwowa – w kwestii nie-dostrzegania złożoności problematyki badania infrastruktury miej-skiej. Kwartalnik Historii Nauki i Techniki, 63(2), 169–187.
Dzierżawski, B. i in. (1892). Cholera, jej dawniejsze epidemie u nas, przy-czyny, objawy, zapobieganie i leczenie. Warszawa.
Groth, A. (2009). Małe miasta pomorskie w latach 1772–1806. Słupsk: Akademia Pomorska w Słupsku.
Liczbińska, G. (2021). Spatial and Social Inequalities in the Face of Death: Pilot Research on Cholera Epidemics in Poznań of the Second Half of the 19th Century. Historical Social Research, Supplement, 33, 37–55 (dostęp: 02.09.2023).
Łupienko, A. (2020). Epidemie a miasta w XIX wieku, czyli jaki jest pożytek z katastrofy. Autoportret, 2(69) (dostęp: 02.09.2023).
Karpacz, E. (2012). „Opłakane czasy” – epidemia dżumy w Krakowie w latach 1707–1710. Przyczynek do badań nad upadkiem królewskiego miasta. Folia Historica Cracoviensia, 18, 239–256.
Karpińska, M. (2021). Wokół cholery: „ogórki, sałata i Rossyanie”. Społe-czeństwo powstańczej Warszawy (1831 r.) wobec epidemii cholera morbus. Przegląd Historyczny, 112(4), 843–867.
Karpiński, A. (2000). W walce z niewidzialnym wrogiem. Epidemie chorób zakaźnych w Rzeczypospolitej w VI–XVIII wieku i ich następstwa de-mograficzne, społeczno-ekonomiczne i polityczne. Warszawa: Neri-ton.
Karpiński, A. (2020). Pożary w miastach Rzeczypospolitej w XVI–XVIII wieku i ich następstwa ekonomiczne, społeczne i kulturowe. Katalog. Warszawa: Wydawnictwo UW.
Karpiński, A. i Nowosielska, E. (2021). Pożary w miastach Rzeczypospolitej w XVI–XVIII wieku i ich następstwa ekonomiczne, społeczne i kulturowe. Warszawa: Wydawnictwo UW.
Kazimierski, J. (1994). Miasta i miasteczka na Podlasiu (1808–1914). Za-budowa. Ludność. Gospodarka. Warszawa: Naczelna Dyrekcja Archi-wów Państwowych.
Książek, M. i Kuśnierz, K. (1991). Rozwój przestrzenny Nowego Targu do połowy XIX w. W: M. Adamczyk (red.), Dzieje miasta Nowego Targu. Nowy Targ: Podhalańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, 215–244.
Kwak, J. (1987). Klęski elementarne w miastach górnośląskich (w XVIII i w pierwszej połowie XIX w.). Opole: Instytut Śląski w Opolu.
Masłowska, M. (2020). Ostatnia epidemia cholery azjatyckiej w Warszawie w XIX w. – zapobieganie, leczenie i przebieg w świetle źródeł z lat 1892–1894. Wieś i Rolnictwo, 188, 31–43.
Meus, K. (2013). Wadowice 1772–1914: studium przypadku miasta gali-cyjskiego. Kraków: Księgarnia Akademicka.
Miodunka, P. (2009). Wojnicz w drugiej połowie XVII wieku i w wieku XVIII. W: W. Krawczuk, P. Miodunka i K. Nabiałek, Dzieje Wojnicza od XVI do XVIII wieku. Wojnicz: Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Wojnickiej.
Miodunka, P. (2018). Miasto Pilzno od początku XVII w. do około 1785 roku. W: B. Stanaszek (red.), Pilzno. Monografia miasta do 1945 roku. Pilzno: Towarzystwo Przyjaciół Pilzna i Ziemi Pilzneńskiej.
Miodunka, P. (2021). Społeczność małych miast południowej Małopolski od końca XVI do końca XVIII wieku. Kraków: Universitas.
Motylewicz, J. (2022). Społeczeństwo Przemyśla w XIV–XVIII wieku, t. 2. Przemyśl: Muzeum Narodowe Ziemi Przemyskiej.
Niedzielska, M. (2003). Życie polityczne i kulturalne Torunia (1851–1914). W: M. Biskup (red.), Historia Torunia, t. 3, cz. 1. Toruń: TNT, 220–389.
Olejnik, T. (1996). Towarzystwa Ochotniczych Straży Ogniowych w Królestwie Polskim. Warszawa: Komenda Główna PSP.
Paluchowski, P., Kizik, E. i Szarszewski, A. (2021). Epidemie w Gdańsku w XVII i XVIII w. Addenda et corrigenda. Studia Historica Gedanensia 12, 173–191.
Polak, A. i Sak, J. (2020). Epidemie cholery w XIX wieku na przykładzie Lublina. Archiwum Historii i Filozofii Medycyny, 83, 63–74.
Purchla, J. (1990). Jak powstał nowoczesny Kraków. Kraków: Wydawnic-two Literackie.
Rejman, S. (2013). Działalność samorządów gminnych w zakresie bezpie-czeństwa i porządku publicznego w znaczniejszych miastach zachod-niogalicyjskich w latach 1889–1914. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwer-sytetu Rzeszowskiego.
Strasburger, E. (1913). Gospodarka naszych wielkich miast. Warszawa, Łódź, Kraków, Lwów, Poznań: na podstawie budżetu na rok 1911 w porównaniu z latami poprzedniemi. Kraków.
Szaflik, J. (1985). Dzieje ochotniczych straży pożarnych. Warszawa: Lu-dowa Spółdzielnia Wydawnicza.
Szarszewski, A. (2012). Epidemie cholery w Gdańsku w XIX wieku. W: E. Kizik (red.), Dżuma, ospa, cholera: w trzechsetną rocznicę wielkiej epi-demii w Gdańsku i na ziemiach Rzeczypospolitej w latach 1708–1711. Materiały z konferencji naukowej zorganizowanej przez Muzeum Hi-storyczne Miasta Gdańska i Instytut Historii PAN w dniach 21–22 maja 2009 roku. Gdańsk, 195–211.
Szmytka, R. (2018). Zanieczyszczenia nowożytnego Krakowa. W: A. Iz-debski i R. Szmytka (red.), Ekobiografia Krakowa. Kraków: Znak, 191–229.
Urbaniak, M. (2009). Leszno w latach 1832–1914. W drodze ku nowocze-sności. Warszawa: Księży Młyn.
Zajęcki, M. (2014). Instrumenty prawne ochrony przeciwpożarowej w miastach Polski przedrozbiorowej. Poznań: Wydawnictwo Poznań-skiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.
Copyright (c) 2024 Ignatianum University in Cracow
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
Autor, zgłaszając swój artykuł, wyraża zgodę na korzystanie przez Wydawnictwo Uniwersystet Ignatianum z utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym.
Wydawca zobowiązuje się szanować osobiste prawa autorskie do utworu.
