The Figure of St. Teresa of Ávila as Inspiration for Artists
Abstract
St. Teresa of Ávila, a mystic, Doctor of the Church, an extraordinary woman of deed and contemplation, and a reformer of the Carmelite order, has exerted an enduring influence on subsequent generations for centuries, reflected not only in theological reflection but also significantly impacted the imagination of artists. The article presents works inspired by the figure of St. Teresa from various fields of art: painting, sculpture, film, photography, and music. A particular focus is placed on the discussion of one of the occasional motets by M.-A. Charpentier: Pour Sainte Thérèse. The conducted analyses provide evidence that, through artistic creation, we are given the opportunity to contemplate the legacy of St. Teresa in new historical contexts, encouraged, among other sources, by the Second Vatican Council in its principle of aggiornamento, aimed at adapting the Church to the transformations of the modern world.
References
Bochnak A., Historia sztuki nowożytnej, t. II, PWN, Kraków 1970.
Craughwell T. J., Święci, którzy odmieniają Twoje życie, tłum. A. K. Kosek, Wydawnictwo Rafael, Kraków 2013.
Dzidek T., Funkcje sztuki w teologii, Wydawnictwo WAM, Kraków 2013.
Green E., La parole baroque, Wydawnictwo Desclée de Brouwer, Paris 2001.
Hitchcock H. W., Marc-Antoine Charpentier, [w:] Dictionnaire de la musique en France aux XVIIe et XVIIIe siècles, red. M. Benoit, Wydawnictwo Fayard 1992, s. 129-134.
Konstytucja duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym „Gaudium et spes”, [w:] Sobór Watykański II. Konstytucje, dekrety, deklaracje, Wydawnictwo Pallottinum, Poznań 2002, s. 526-606.
Konstytucja o liturgii świętej „Sacrosanctum Concilium”, [w:] Sobór Watykański II. Konstytucje, dekrety, deklaracje, Wydawnictwo Pallottinum, Poznań 2002, s. 48-78.
Kramiszewska A., Święta Teresa z Ávila, doktor Kościoła, [w:] Święci według mistrzów, red. E. Olczak, Wydawnictwo Demart, Warszawa 2009, s. 238-239.
Kucharski B. J., Powołanie artysty według Jana Pawła II, [w:] Przestrzeń słowa w twórczości literackiej Karola Wojtyły – Jana Pawła II, red. Z. Zarębianka, J. Machniak, Wydawnictwo św. Stanisława BM, Kraków 2006, s. 447-453.
Marecki J., Rotter L., Jak czytać wizerunki świętych. Leksykon atrybutów i symboli hagiograficznych, Wydawnictwo Universitas, Kraków 2009.
Mazurczak U. M., Ekstaza św. Teresy z Ávila Gianlorenzo Berniniego na tle tradycji ikonograficznej świętych, [w:] Mistrzynie świętości i prawdy. Katarzyna ze Sieny. Teresa z Ávila, red. J. Misiurek, A. J. Nowak, J. M. Popławski, KUL, Lublin 1997, s. 177-187.
Pasierb J. St., Teoria sztuki sakralnej w postanowieniach Vaticanum II, [w:] Collectanea Theologica 40/3 (1970), s. 5-26.
Pérez J., Teresa z Ávila i XVI-wieczna Hiszpania, tłum. C. Nowicka-Czerwińska, Wydawnictwo Flos Carmeli, Poznań 2017.
Skwarnicki M., Słowo wstępne, [w:] K. Wojtyła, Poezje i dramaty, Wydawnictwo Znak, Kraków 1979.
Sonak D., Doświadczenie małżeństwa mistycznego Świętej Teresy od Jezusa i próba jego ekranizacji w filmie fabularnym Raya Lorigi „Święta Teresa”, [w:] Sacrum w mediach, red. M. Chmielewski, M. Jodkowski, D. Sonak, KUL, Lublin 2015, s. 187-198.
Tagliafico A., Ignacy Loyola, Teresa z Ávila. Dwie drogi duchowe, tłum. Karmelitanki Bose z Tarnowa, Wydawnictwo Flos Carmeli, Poznań 2015.
św. Teresa od Jezusa, Księga życia, tłum. H. P. Kossowski, Wydawnictwo Karmelitów Bosych, Kraków 2020.
św. Teresa od Jezusa, Twierdza wewnętrzna, Wydawnictwo Karmelitów Bosych, Kraków 2019.
Teresa od Jezusa. Życie, nauka, czasy, red. P. Hensel, Wydawnictwo Karmelitów Bosych, Kraków 2016.
Żychniewicz T., Żywoty, t. I, Wydawnictwo Calvarianum, Kalwaria Zebrzydowska 1985.
Strony internetowe:
Charpentier M. A., Motet Pour Sainte Thérèse (H 342), partytura (cztery kolejne strony rękopisu):
https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b55008223c/f12.item, dostęp: 04.06.2023.
https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b55008223c/f13.item, dostęp: 04.06.2023.
https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b55008223c/f14.item, dostęp: 04.06.2023.
https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b55008223c/f15.item, dostęp: 04.06.2023.
Jan Paweł II, List do artystów, https://docer.pl/doc/ex1n1xv, dostęp: 07.06.2023.
Tonalités et Affects d'après Charpentier, Mattheson, Rameau & Schubart: https://francisjacoblesite.files.wordpress.com/2014/10/cc-tons-affect-des-tonalitecc81s1.pdf, dostęp: 04.06.2023.
Nagrania CD:
Recital Teresiano. Recital de poemas de Teresa de Jesús, Juan de la Crus y Ana de San Bartolomé sobra música popular española del siglo XVI (CD, M-28503-2014, Dulcimer Songs S. L. 2014).
Charpentier M. A., Messe pour le Port Royal (CD, E 8912, Naïve 2007).
Copyright (c) 2024 Ignatianum University in Cracow
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Autor, zgłaszając swój artykuł, wyraża zgodę na korzystanie przez Wydawnictwo Uniwersystet Ignatianum z utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym.
Wydawca zobowiązuje się szanować osobiste prawa autorskie do utworu.
