August Fryderyk Moszyński, A Polish Illuminist Traveling Between Padua and Venice
Abstract
Written down in French, the diary of a journey through France and Italy (1784–1786) by Count August Fryderyk Moszyński (1731–1786) – architect, collector, and erudite man, passionate about art and science, an important figure of the Polish Enlightenment, collaborator, and friend of King Stanislaus II Augustus – is a veritable mine of information for the researchers of the 18th century. The aim of this article is to supplement or clarify information on the last weeks of the Count’s life he spent in Padua and Venice, and the circumstances of his death, as well as to find out if he was a promoter of Polish culture when he travelled in the Veneto region. The analysis of his travel diary made it possible to identify elements concerning real or hypothetical links between the culture of Serenissima and that of the Polish–Lithuanian Commonwealth, as well as comparisons between the political and cultural life of the two countries. Selected entries from the diary have been juxtaposed with other sources from the period, thanks to which it has been established, among other things, that Moszyński visited Padua on his way to Venice, around 22 May 1786, and returned to that city to watch the horse races at Prato della Valle on 27 June 1786. By using and interpreting archival documents kept in Warsaw and Venice, it was possible to definitely establish the circumstances of the traveller’s death (place, date, cause) and burial (date, location).
References
Biliński, P. (2006). Moszyńscy: Studium z dziejów łoniowskiej linii rodu w XIX wieku. Kraków: UJ–BJ.
Ca’ Da Mosto. (nd.). Preso da: https://www.canalgrandevenezia.it/index.php/palazzi-canal-grande/lato-destro/136-palazzo-ca-da-mosto (accesso: 07.03.2022).
Calafat, G. (2010). Splendeurs et misères d’un gentilhomme polonais. In: August Fryderyk Moszyński (1731–1786). Journal de voyages, I : La France (1784–1785), ed. G. Calafat. Paris: CNRS / Alain Baudry et Cie 2010, 15–37.
Casanova, G. (1999). Storia della mia vita (Vol. 1), ed. P.B. Bigi; transl. D.B. Bigi, M. Grasso. Roma: Grandi Tascabili Economici Newton.
Dall’Oglio, M. (1786a). [Lettera a Gaetano Ghigiotti del 5.07.1786]. In: The Central Archives of Historical Records (AGAD), the Ghigiotti Archives (496a).
Dall’Oglio, M. (1786b). [Lettera a Gaetano Ghigiotti del 12.07.1786]. In: The Central Archives of Historical Records (AGAD), the Ghigiotti Archives (496a).
Dall’Oglio, M. (1786c). [Lettera a Gaetano Ghigiotti del 19.08.1786]. In: The Central Archives of Historical Records (AGAD), the Ghigiotti Archives (496a).
Encyklopedia Teatru Polskiego (nd.). August Moszyński. In: Encyklopedia Teatru Polskiego. Preso da: http://www.encyklopediateatru.pl/osoby/79127/august-moszynski (accesso: 07.03.2022).
Gaudenzio, L. (ed.). (1958). Padova attraverso i secoli: piante, stampe, disegni. Padova: Tip. STEDIV.
Gennari, G. (1982). Notizie giornaliere di quanto avvenne specialmente in Padova dall’anno 1739 all’anno 1800. Padova: Rebellato Editore.
Ghetti, M.C. (1983). Struttura e organizzazione dell’Università di Padova dalla metà del ‘700 al 1797, Quaderni per la storia dell’Università di Padova, 16, 71–102.
Lenart, M. (2005a). Polscy podróżnicy w padewskiej bazylice św. Justyny (XVI–XX w.). Opole: Mirosław Lenart.
Lenart, M. (2005b). Il mistero della statua in Prato della Valle. Padova e il suo territorio, 20(118), 13–16.
Levantis, L. (2007). Séjourner à Venise: des auberges populaires du XVIIIe siècle aux luxueux hôtels de l’âge romantique. Cahier d’études romanes, 17: Auberges, hôtels et autres lieux d’étapes, 317–355. DOI: https://doi.org/10.4000/etudesromanes.911. Preso da: https://journals.openedition.org/etudesromanes/911#ftn26 (accesso: 07.03.2022).
Łukaszewicz, J. (2021). La Padova di August Fryderyk Moszyński. Italica Wratislaviensia, 12(1) (2021), 123–140. DOI: https://doi.org/10.15804/IW.2021.12.1.07.
Memmo, A. (1784) [Lettera a Gaetano Ghighiotti]. In: The Central Archives of Historical Records in Warsaw (AGAD), the Ghigiotti Archives (443).
Moszyński, A.F. (1970). Dziennik podróży do Francji i Włoch 1784–1786, ed. and transl. B. Zboińska-Daszyńska. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Moszyński, A.F. [1786]. Cahier VII qui contient le retour de Naples à Rome, la continuation des observations sur quelques Eglises et d’autres batiments de cette dernière ville, ainsi que le voyage de Rome à Florence et de là par Ferrare et Padoue à Venise et la description de cette ville. In: The Princes Czartoryski Library (1535 III Rkps).
Necrologio 1786, pezzo 973. In: Archivio di Stato di Venezia, fondo: Provveditori e sopraprovveditori alla santità.
Pasquali, di S. (2009). Memmo, Andrea. Dizionario Biografico degli Italiani (Vol. 73). Preso da: https://www.treccani.it/enciclopedia/andrea-memmo_(Dizionario-Biografico) (accesso: 07.03.2022).
Radicchio, V. (1786). Descrizione della general idea concepita, ed un gran parte effettuata dall’eccellentissimo signore Andrea Memmo cavaliere, e procuratori di S. Marco, quando fu per la Serenissima Repubblica di Venezia nel MDCCLXXV. e VI. Proveditor straordinario della città di Padova sul materiale del prato, che denominavasi della Valle onde renderlo utile anche per la potentissima via del Diletto a quel Popolo, ed a maggior decoro della stessa Città, a maggior intelligenza delle due grandi Incisioni, che stanno per uscire dalla Calcografia Piranesi. Roma: Antonio Fulgoni.
Registro dei morti, 1786 mar. 1 – 1794 set. 16. In: Archivio storico del Patriarcato di Venezia, fondo: Parrocchia di Santi XII Apostoli di Venezia, unità archivistica 17.
Waźbiński, Z. (2009). August Moszyński – i jego spotkania ze sztuką wenecką. In: T. Bernatowicz (ed.), Polska i Europa w dobie nowożytnej. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Juliuszowi Chrościckiemu. Warszawa: Zamek Królewski – Arx Regia, 483–496.
Wierzbicka-Michalska, K. (1977). Moszyński h. Nałęcz August Fryderyk. In: E. Rostworowski (ed.), Polski słownik biograficzny, t. 22. Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 11.
Wierzbicka-Michalska, K. (nd.). Moszyński h. Nałęcz August Fryderyk. In: Polski słownik biograficzny. Preso da: https://www.ipsb.nina.gov.pl/a/biografia/august-fryderyk-moszynski-h-nalecz (accesso: 07.03.2022).
Wyrzykowska, M. (2012). Percepcja barokowych dzieł sztuki w XVIII wieku w świetle ‘Dziennika podróży do Francji i Włoch w latach 1784–1786’ Augusta Moszyńskiego. Quart, 1, 19–43.
Copyright (c) 2023 Jesuit University Ignatianum in Krakow
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
Autor, zgłaszając swój artykuł, wyraża zgodę na korzystanie przez Wydawnictwo Uniwersystet Ignatianum z utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym.
Wydawca zobowiązuje się szanować osobiste prawa autorskie do utworu.
