Tradycja polskiego reportażu radiowego
W kręgu literatury audialnej
Abstrakt
W artykule podjęto próbę syntetycznego ujęcia historii polskiego reportażu radiowego, wraz ze wskazaniem najistotniejszych cech gatunku, jak i specyfiki Polskiej Szkoły Reportażu. Wypracowane przez nią wyznaczniki, m.in. „czystość formy” i autentyczność dźwięku, stały się elementami wyróżniającymi polski reportaż na arenie międzynarodowej. Wartość artystyczna dzieł radiowych sprawia, że obecnie badacze radia sytuują zarówno słuchowisko, jak i reportaż dźwiękowy w kategorii: literatura audialna. W artykule zaprezentowano rozwój reportażu radiowego, uwzględniając kontekst historyczny oraz perspektywę komunikacyjną. Wskazując na estetyczną funkcję przekazu, reportaż został określony jako dzieło sztuki radiowej, rozpatrywane pod kątem oddziaływania artystycznego.
Bibliografia
Bachura, J. (2012). Odsłony wyobraźni. Współczesne słuchowiska radiowe. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Bauer, Z. (2004). Gatunki dziennikarskie. W: Z. Bauer i E. Chudziński (red.), Dziennikarstwo i świat mediów. Kraków: Universitas, 255–280.
Białek, M. (2010). Polski reportaż radiowy. Wybrane zagadnienia. Poznań– Opole: Wydawnictwo Naukowe Scriptorium.
Białek, M. (2015). Jak zmieniał się reportaż radiowy. W: W. Godzic, A. Kozieł i J. Szylko‑Kwas (red.), Gatunki i formaty we współczesnych mediach. Warszawa: Poltext, 179–202.
Białek, M. (2019). Rzeczywistość dźwiękiem spisana. Studia o reportażu radiowym. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Budzyński, A. (1979). Wstęp. W: A. Słapczyńska (wybór i oprac.), Odnaleźć siebie. Antologia reportażu radiowego. Warszawa: Wydawnictwa Radia i Telewizji, 7.
Budzyński, A. (1996). Literatura i mikrofon, czyli 70 lat udanego związku. W: B. Górak‑Czerska i S. Jędrzejewski (red.), 70 lat Polskiego Radia. Warszawa: Polskie Radio: Wydawnictwo Tenten, 83–89.
Gołaszewska, M. (1997). Estetyka pięciu zmysłów. Warszawa–Kraków: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Hopfinger, M. (2010). Literatura i media. Po 1989 roku. Warszawa: Oficyna Naukowa.
Hopfinger, M. (2018). Propozycje do nowej syntezy. Literatura bez fikcji między sztuką a codziennością. W: M. Hopfinger, Z. Ziątek i T. Żukowski (red.), Literatura bez fikcji. Między sztuką a codziennością. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN, 7–40.
Jankowska, J. (1996). Sztuka reportażu radiowego. W: B. Górak‑Czerska i S. Jędrzejewski (red.), 70 lat Polskiego Radia. Warszawa: Polskie Radio: Wydawnictwo Tenten, 101–112.
Jankowska, J. (2002). Reportaż i dokument radiowy – szansa niedoceniona. KRRiT Biuletyn, nr 10–12: 1.
Jędrzejewski, S. (2020). Od radia Marconiego do mediów strumieniowych. Warszawa: Poltext.
Kaziów, M. (1973). O dziele radiowym: z zagadnień estetyki oryginalnego słuchowiska. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Kita, M. (2018). Dyskurs radiowy. W: M. Kita i I. Loewe (red.), Język w radiu. Antologia. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 13–58.
Kurianiuk, K. (2016). Wielka podlaska zmiana. Białystok: Prymat.
Lisowska‑Magdziarz, M. (2013). Metodologia badań nad mediami – nurty, kierunki, koncepcje, nowe wyzwania. Studia Medioznawcze, nr 2, 27–42.
Misiak,T. (2010). Audiosfera w kulturze współczesnej. Próba przybliżenia pojęcia. Przegląd Kulturoznawczy, nr 1(7), 62–74.
Pleszkun‑Olejniczakowa, E. (2012). Muzy rzadko się do radia przyznają. Szkice o słuchowiskach i reportażach radiowych. Łódź: Primum Verbum.
Siwak, W. (2005). Audiosfera na przełomie stuleci. W: M. Hopfinger (red.), Nowe media w komunikacji społecznej w XX wieku. Antologia. Warszawa: Oficyna Naukowa, 153–177.
Skrzypek, J. (red.). (1999). Popularna encyklopedia mass mediów. Poznań: Kurpisz.
Tuszewski, J. (2002). Paradoks o słowie i dźwięku. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Wolny‑Zmorzyński, K., Kaliszewski, A. i Furman, W. (2008). Gatunki dziennikarskie. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
Wójciszyn‑Wasil, A. (2012). Sztuka radiowa w Polsce i jej krytyka do 1939 roku. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Copyright (c) 2021 Akademia Ignatianum w Krakowie
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor, zgłaszając swój artykuł, wyraża zgodę na korzystanie przez Wydawnictwo Uniwersystet Ignatianum z utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym.
Wydawca zobowiązuje się szanować osobiste prawa autorskie do utworu.
