Prawa kulturowe w konstytucjach kantonalnych oraz konstytucji związkowej Konfederacji Szwajcarskiej

Andrzej Porębski

doi:10.35765/pk.2023.410202.15

Andrzej Porębski Uniwersytet Jagielloński https://orcid.org/0000-0003-3115-8735

DOI: https://doi.org/10.35765/pk.2023.410202.15

Słowa kluczowe: prawa kulturowe, Konfederacja Szwajcarska, kantony

Abstrakt

Celem tego artykułu jest skonfrontowanie elementów praw kulturowych zawartych w konstytucji Konfederacji Szwajcarskiej oraz w konstytucjach 26 kantonów tworzących to państwo, z kodyfikacją praw kulturowych zebranych w tzw. Deklaracji Fryburskiej z 2007 r. Chociaż niektóre prawa kulturowe znajdują się we wspomnianych konstytucjach, to raczej w formie fragmentarycznej i rozproszonej. Z drugiej strony poziom realizacji praw kulturowych w Szwajcarii jest bardzo wysoki. Uwrażliwienie na różnorodność, szacunek dla odmienności, ponoszenie trudu kształtowania swojej tożsamości czy poznawania innych kultur – to wartości, które dojrzewają długo i nie da się ich zadekretować.

Biogram autora

Andrzej Porębski, Uniwersytet Jagielloński

Dr hab., socjolog; jego zainteresowania koncentrują się wokół problematyki narodu, mniejszości etnicznych, wielokulturowości współczesnych społeczeństw europejskich, a zwłaszcza Szwajcarii, oraz metodologii badań społecznych. Od czasu studiów związany jest z Uniwersytetem Jagiellońskim w Krakowie.

Bibliografia

Coray, R. (2004). Minderheitenschutz und Beziehungspflege: die zweite revision des Sprachenartikels (1985–1996). W: J. Widmer, R. Coray, D. Acklin Muji i E. Godel, Die Schweizer Sprachenvielfalt im öffentli-chen Dyskurs. Eine sozialhistorische Analyse der Transformation der Sprachenordnung von 1848 bis 2000. Berne: Peter Lang SA, Editions scientifiques européenes.

Cultural Rights. Fribourg Declaration (2007). Pozyskano z: http://hrlibrary.umn.edu/instree/Fribourg%20Declaration.pdf (dostęp: 01.09.2022).

Florkowska-Frančić, H. (2004). Trudny sukces małej grupy: perspektywa historyczna i stan obecny. Przegląd Polonijny, z. 4(114), 21–34.

Kania, M. (2014). Prawa człowieka i prawa kulturowe. Zarys problematy-ki. W: K. Derwich i M. Kania (red.), Prawa człowieka w Ameryce Ła-cińskiej. Teoria i praktyka. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Ja-giellońskiego.

Legutko, R. (1993). Słowa, które nami rządzą. Rozmowa Marcina Mellera z prof. Ryszardem Legutką. Rzeczpospolita, 4–5 IX.

Powszechna Deklaracja UNESCO o Różnorodności Kulturowej. Pozyskano z: https://www.unesco.pl/fileadmin/user_upload/pdf/Powszechna_Dekl_o_roznorodnosci.pdf (dostęp: 30.10.2022).

Przybyszewski, K. (2010). Prawa człowieka w kontekstach kulturowych. W: Pisma filozoficzne, t. CXVI. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Wy-działu Filozoficznego, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza.

Ratzinger J. (2004). Pozyskano z: http://www.kath-akademie-bayern.de/tl_files/Kath_Akademie_Bayern/Veroeffentlichungen/zur_debatte/pdf/2004/2004_01_habermas.pdf (dostęp: 10.08.2022).

Sutter, A. (2001). Ausgleich statt Anerkennung. Zur Begründung von Son-derrechten für Angehörige kultureller Minderheiten. Pozyskano z: https://www.humanrights.ch/de/menschenrechte-themen/minderheitenrech-te/begriffe/minderheitenrechte-ethnisierung-identitaetspolitik (dostęp: 28.10.2022).

Szlachta, B. (2016). Problem of cultural rights. Politeja, nr 44, 7–16.

Verfassungentwurf nach der zweiten Lesung (2022). Canton du Valais. Pozyskano z: https://www.vs.ch/documents/3914032/17030238/VERFASSUNGSRAT_Entwurf+nach+2.+Lesung+%28Oktober+2022%29.pdf/d1f47c8a-8714-ae61-99a7-8fe08e88a519?t=1666943473601&v=1.0 (dostęp: 07.11.2022)