„Cyfrowa chronemika”
Nowe wzorce zachowań niewerbalnych w komunikacji zapośredniczonej
Abstrakt
Artykuł jest poświęcony chronemice - komunikowaniu za pomocą gospodaro- wania czasem, które jest integralną częścią komunikacji niewerbalnej w jej tra- dycyjnym pojmowaniu. Rewolucja technologii komunikowania spowodowała, że znaczna część procesu porozumiewania odbywa się nie bezpośrednio, ale przy użyciu urządzeń. Zmiany te wpływają także na wzorce zachowań niewer- balnych, w tym na chronemikę w komunikacji sieciowej. Celem artykułu jest prezentacja wyników pilotażowych badań empirycznych przeprowadzonych na grupie młodych osób w wieku 18 – 19 lat. Dało to asumpt do przedstawienia zmian wzorców komunikacyjnych w zakresie chronemiki, oraz sformułowa- nia postulatu nowych kompetencji niewerbalnych komunikowania za pomocą zarządzania czasem. Kontekstem wywodu uczyniono krytyczny przegląd litera- tury, prezentując najważniejsze ujęcia chronemiki. Zagadnienia te zostały omó- wione na tle społeczno-kulturowych trendów rozumienia i używania czasu.
Bibliografia
Bruneau, T. (2009). Chronemics. W: S. W. Littlejohn and Karen A. Foss (red.), Encyclopedia of Communication Theory, Thousand Oaks, CA: Sage, 2009, s. 100.
Constant Companion: A Week in the Life of a Young Person’s Smartphone Use, 2023, https://www.commonsensemedia.org/sites/default/files/research/report/2023-cs-smartphone-research-report_final-for-web.pdf, s. V.
Dhawton E., (2022), Cyfrowa mowa ciała. Jak skutecznie komunikować się w cyfrowym świecie, Kraków: Znak Literanova.
Döring, N., Pöschl, S., (2009). Nonverbal Cues in Mobile Phone Text Messages: The Effects of Chronemics and Proxemics, W: R. Ling, S. W. Campbell (Red.), The reconstruction of space and time: Mobile communication practices Transaction Publishers, 109–135.
Gruchoła M., (2017) Nowe formy zachowań społecznych wobec i pod wpływem mediów oraz nowych technologii. Analizy porównawcze, Państwo i Społeczeństwo, (XVII) nr 3.
Hatalska N., (2021), Wiek paradoksów. Czy technologia nas ocali?, Kraków: Znak.
Huang, Q., Yao, S. (2024). No response? Chronemic expectancy violation and relational turbulence in technologically-mediated romantic relational conflict. Journal of Social and Personal Relationships, 41(5), 1183-1206. DOI: 10.1177/02654075231213824.
Kalman Y. M., Ballard D. I., Aguilar A. M., (2021). Chronemic urgency in everyday digital communication, Time & Society, Vol.30(2) 1–23. DOI: 10.1177/0961463X2098772.
Kalman, Y. M., (2007). Silence in text-based computer mediated communication: the invisible component, PhD dissertation, University of Haifa
Kalman, Y. M., Aguilar, A. M. and Ballard D. I., (2018). The role of chronemic agency in the processing of a multitude of mediated conversation threads. In: Proceedings of the 51st Hawaii international conference on system sciences, Waikoloa Village, HI, 2–6, New York, NY: IEEE.
Kalman, Y. M., Rafaeli S. (2005). Email Chronemics: Unobtrusive Profiling of Response Times, Proceedings of the 38th Annual Hawaii International Conference on System Sciences, 108b - 108b. DOI: 10.1109/HICSS.2005.231.
Kalman, Y. M., Rafaeli, S., (2011). Online pauses and silence: chronemic expectancy violations in written computer-mediated communication. Communication Research 38: 54–69.
Kalman, Y. M., Ravid, G., Raban, D. R., Rafaeli S. (2006) Speak* now* or forever hold your peace: power law chronemics of turn-taking and response in asynchronous CMC, 56th Annual Conference of the International Communication Association, Dresden, Germany.
Kalman, Y. M., Ravid, G., Raban, D. R., Rafaeli, S., (2007). Are you still waiting for an answer? The Chronemics of Asynchronous Written CMC, Chais Conference on Instructional Technologies Research, Raanana, Israel 78-84.
Kalman, Y. M., Scissors L. E., Gergle D., (2010). Chronemic aspects of chat, and their relationship to trust in a virtual team, Proceedings of the Fifth Mediterranean Conference on Information Systems: Professional Development Consortium, 35 ed., Vol. 10.
Kalman, Y. M., Scissors. L. E., Gill, A.J., et al. (2013). Online chronemics convey social information. Computers in Human Behavior 29: 1260–1269.
Lee, L., (2024). The Big Read: Call me maybe - Gen Zers, millennials favour texting over phone calls. So what?. Pozyskano z: https://www.channelnewsasia.com/today/big-read/gen-z-millennials-favour-whatsapp-texting-over-phone-calls-big-read-4262986 (dostęp: 1.09.2024).
Lange, R. (2023). Nastolatki 3.0. Raport z ogólnopolskiego badania uczniów i rodziców, red. R., Warszawa https://www.nask.pl/pl/aktualnosci/5316,Co-robia-nasze-dzieci-w-sieci-czyli-Raport-z-najnowszego-badania-NASK-Nastolatki.html.
Nowicki A., (1983) Człowiek wobec czasu, W: A. Nowicki (red.), Czas w kulturze, Lublin: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej.
Qing Huang, Shuting Yao No response? Chronemic expectancy violation and relational turbulence in technologically-mediated romantic relational conflict 2023
Tarkowska E., (1987). Czas w społeczeństwie. Problemy, tradycje, kierunki badań. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich - Wydawnictwo PAN.
Tyler, J.R., J.C. Tang. (2003), When Can I Expect an Email Response? A Study of Rhythms in Email Usage, W: In: Kuutti, K., Karsten, E.H., Fitzpatrick, G., Dourish, P., Schmidt, K. (eds) ECSCW 2003. Springer, Dordrecht. DOI: 10.1007/978-94-010-0068-0_13.
Voisé, W., (1974) Ruch chronozoficzny w Polsce i za granicą, Ruch Filozoficzny, t. XXXII, nr 4.
Walther, J. B., Tidwell, L. C. (1995). Nonverbal cues in computer‐mediated communication, and the effect of chronemics on relational communication. Journal of Organizational Computing and Electronic Commerce 5(4), 355-378
Wasylewicz, M., (2016). Transformacja sposobu komunikowania się pokolenia X, Y, Z – bilans zysków i strat, Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Humanitas. Pedagogika, nr 13, 133-141.
Zajączkowski, A., (1988). Wstęp, W: A. Zajączkowski (red.), Czas w kulturze. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Zerubavel E., (1981). Hidden Rhythms. Schedules and Calendars in Social Life, Chicago: University of California Press.
Zerubavel E., Timetables and Scheduling: on the Social Organization of Time, Sociology Inqiury, 1976, v. 46, nr 2.
Copyright (c) 2025 Perspektywy Kultury
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor, zgłaszając swój artykuł, wyraża zgodę na korzystanie przez Wydawnictwo Uniwersystet Ignatianum z utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym.
Wydawca zobowiązuje się szanować osobiste prawa autorskie do utworu.
