Postrzeganie postaci seryjnych morderców przez polskich widzów popularnych produkcji kryminalnych

DOI: https://doi.org/10.35765/pk.2025..5104.23
Słowa kluczowe: filmy kryminalne, true crime, seryjni mordercy, efekt aureoli, hybristofilia

Abstrakt

Zaprezentowane w artykule badania dotyczą problematyki społecznej percepcji ukazywanych na ekranie postaci sprawców morderstw. W badaniach wzięła udział kilkusetosobowa grupa polskich widzów dwóch popularnych produkcji kryminalnych: serialu Dahmer – Potwór: Historia Jeffreya Dahmera oraz filmu Podły, okrutny, zły. Dane zebrano za pomocą ankiety internetowej. Wyniki wykazały istnienie związku pomiędzy wyższą oceną atrakcyjności fizycznej aktorów a bardziej pozytywnym postrzeganiem odgrywanej przez nich postaci seryjnych morderców. Aktorzy byli również oceniani jako znacznie bardziej atrakcyjni niż prawdziwi sprawcy zbrodni. Rezultaty przeprowadzonych analiz omówiono w kontekście mechanizmów kształtujących społeczny odbiór przestępczości oraz kulturowych zjawisk z tym związanych.

Biogramy autorów

Emilia Miodońska, Niezależny badacz

Emilia Miodońska – absolwentka psychologii na Uniwersytecie Ignatianum w Krakowie (specjalność psychokryminologia); interesuje się nurtem - psychokryminologia); interesuje się nurtem true crime, a także wpływem treści o tematyce kryminalnej na masowego odbiorcę.

Krzysztof Nowakowski, Uniwersytet Ignatianum w Krakowie

Doktor nauk społecznych w zakresie psychologii, psycholog i socjolog, kierownik Katedry Psychologii Sądowej i Psychokryminologii w Instytucie Psychologii UIK; autor ponad 30 publikacji z obszaru psychologii sądowej i psychopatologii.

Bibliografia

Cavender, G., i Deutsch, S. K. (2007). CSI and moral authority: The police and science. Crime, Media, Culture, nr 3(1), 67-81. DOI: 10.1177/1741659007074.

Cavender, G., i Jurik, N. (2012). Justice Provocateur: Jane Tennison and Policing in Prime Suspect. Urbana: University of Illinois Press.

Cohen, J. (2001). Defining parasocial interaction: Understanding the relationship between fans and media figures. Media Psychology, nr 3(4), 367-389. DOI: 10.1207/S1532785XMEP0304_01.

Jewkes, Y. (2015). Media and Crime (3rd ed.). SAGE Publications.

Kelly, C., Lynes, A. i Hart, M. (2023). ‘Graze Culture’ and Serial Murder: Brushing Up Against ‘Familiar Monsters’ in the Wake of 9/11. W: S.E. Fanning i C. O’Callaghan (red.) Serial Killing on Screen. Palgrave Macmillan, Cham, 295-321.

Rafter, N. (2006). Shots in the Mirror: Crime Films and Society. New York: Oxford University Press.

Schmid, D. (2005). Natural Born Celebrities: Serial Killers in American Culture. Chicago: University of Chicago Press.

Surette, R. (2015). Media, Crime, and Criminal Justice: Images, Realities, and Policies. Stamford: Cengage Learning.

Williams, T. J. V., Slater, H. E. i Tamayo Gomez, C. (2024). Unpacking the Construction of Online Identities of Hybristophilia Communities on TikTok. Deviant Behavior, nr 46(2), 179–DOI:10.1080/01639625.2024.2338273.

Opublikowane
2025-12-30
Jak cytować
[1]
Miodońska, E. i Nowakowski, K. 2025. Postrzeganie postaci seryjnych morderców przez polskich widzów popularnych produkcji kryminalnych . Perspektywy Kultury. 51, 4 (grudz. 2025), 361-374. DOI:https://doi.org/10.35765/pk.2025. 5104.23.
Numer
Tom 51 Nr 4 (2025): Jezuickie dziedzictwo kulturowe Krakowa i Małopolski
Dział
Varia

Copyright (c) 2025 Perspektywy Kultury

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Autor, zgłaszając swój artykuł, wyraża zgodę na korzystanie przez Wydawnictwo Uniwersystet Ignatianum z utworu na następujących polach eksploatacji:

  1. utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
  2. zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
  3. rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
  4. wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
  5. rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
  6. publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym. 

Wydawca zobowiązuje się szanować osobiste prawa autorskie do utworu.