About Women who “Busied Themselves with Brigandage”: Katarzyna Włodkowa Skrzyńska and Barbara Rusinowska, Forgotten Lady Robbers from the 15th Century
Abstract
Historiographic sources contain the memory of two 15th-century female robbers: Katarzyna Włodkowa Skrzyńska and Barbara Rusinowska. The former was the wife of Włodek from Skrzynów of the Swan coat of arms, who lived in Barwałd Castle in the area of Zator and reigned terror in the whole region. We are concerned here with a peculiar phenomenon, that is, a husband–wife duo of robbers, and the fact that they were both of noble birth only spices up this story. Barbara Rusinowska, who was active in the Świętokrzyskie Mountains, was also from a noble family. She attacked manor houses and merchant wagons, and her characteristic trait was her men’s attire. Both bandits were finally captured and executed. The article introduces the life story of these women and compares various (often contradictory) information about their brigandage that has survived in ancient chronicles. In the nineteenth century, Rusinowska became the heroine of a stage drama written by Aleksander Ładnowski.
References
Bielski, M. (1597). Kronika polska Marcina Bielskiego. Nowo przez Joach. Bielskiego syna jego wydana [Marcin Bielski’s chronicle of Poland, published by his son, Joachim]. Krakow. Bibl. Jagiell., cim. 8176.
Borgeni, K. (2013). Rocznik głogowski do roku 1493 [The Głogów Chronicle] (W. Mrozowicz, Polish Trans. and Ed.). Głogów: TZG. (Original work published 1493).
Długosz, J. (2009). Roczniki czyli kroniki sławnego Królestwa Polskiego, 1445– 1461 [Annals or chronicles of the famous Kingdom of Poland, 1445–1461] (J. Mrukówna, Trans.) (Vol. 12). Warsaw: PWN. (Original work published 1614).
Grodziski, S. (1987). Introduction. In A. Komoniecki, Chronografia albo Dziejopis żywiecki [Chronography or The Zywiec annals] (S. Grodziski & I. Dwornicka, Eds.). Żywiec: TMZŻ.
Jazowski, A. (2007). Zbójnictwo w świetle dotychczasowych badań i opinii [Robbery according to previous studies and opinions]. In M. Madejowa, A. Mlekodaj, & M. Rak (Eds.), Mity i rzeczywistość zbójnictwa na pograniczu polsko-słowackim w historii, literaturze i kulturze [Myths and reality of robbery on the Polish–Slovak border in history, literature and culture]. Nowy Targ: PPWSZ.
Kamler, M. (2009). Zbójnictwo i rozbój w Beskidach od drugiej połowy XVI do pierwszej połowy XVII wieku [Brigandage and robbery in the Beskid mountains from the second half of the 16th to the first half of the 17th century]. In A. Karpiński & I. Dacka-Górzyńska (Eds.), Społeczeństwo staropolskie [Old-Polish Society]: Vol. 2. Społeczeństwo a przestępczość [Society and crime]. Warsaw: PAN.
Kiersnowski, R. (1977). Życie codzienne na Śląsku w wiekach średnich [Everyday life in Silesia in the Middle Ages]. Warsaw: PIW.
Komoniecki, A. (1987). Chronografia albo Dziejopis żywiecki [Chronography or The Zywiec annals], (S. Grodziski & I. Dwornicka, Eds.). Żywiec: TMZŻ. (Original work published in the 17th–18th century).
Ładnowski, A. (1862). Barbara Rusinowska czyli zbójcy Gór Świętokrzyskich. Dramat historyczny w 5 aktach [Barbara Rusinowska or The robbers of the Swietokrzyskie Mountains: A historical drama in 5 acts] Bochnia.
Łepkowski, J. (1850). Kalwaria Zebrzydowska i jej okolice pod względem dziejowym i archeologicznym [Kalwaria Zebrzydowska and its surroundings: History and Archeology]. Krakow: Wydawnictwo Dzieł Katolickich.
Mikołajczyk, M. (1998). Przestępstwo i kara w prawie miast Polski południowej XVI-XVIII wieku [Crime and punishment in the law of southern Poland in the 16th–18th centuries]. Katowice: University of Silesia Publishing House.
Mońko, K. (2009). Rycerze rabusie w XIV i XV wieku [Knights-robbers in the 14th and 15th centuries]. Krakow: Petrus.
Mrozowicz, W. (2013). Introduction. In K. Borgeni, Rocznik głogowski do roku 1493 [The Głogów Chronicle] (W. Mrozowicz, Polish Trans. and Ed.). Głogów: TZG.
Ochmański, W. (1950). Zbójnictwo góralskie. Z dziejów walki klasowej na wsi góralskiej [Highland brigandage: From the history of class struggle in highlander villages]. Warsaw: Ludowa Spoldzielnia Wydawnicza.
Polski Słownik Biograficzny [Polish Biographical Dictionary] (Vol. 38). (1997– 1998). Warsaw–Krakow: PAN.
Putek, J. (1938). O zbójnickich zamkach, heretyckich zborach i oświęcimskiej Jerozolimie. Szkice z dziejów pogranicza śląsko-polskiego [On robber castles, heretical churches and Oświęcim Jerusalem: Sketches from the history of the Silesian–Polish borderland]. Krakow: Biblioteka Kresow Slaskich.
Stankiewicz, J. (Ed.). (1988). Legendy świętokrzyskie [Legends from the Swietokrzyskie region]. Krakow: KAW.
Stuchlik-Surowiak, B. (2018). „Wio Bury do góry”. Tajniki zbójeckiego rzemiosła w „Chronografii albo Dziejopisie żywieckim” Andrzeja Komonieckiego [“Wio Bury do gory”: Secrets of the robber’s profession in Andrzej Komoniecki’s Chronography or The Żywiec Annals]. In T. Banaś-Korniak, B. Stuchlik-Surowiak, D. Rott, & J. Kwosek (Eds.) Staropolskie teksty i konteksty [Old-Polish texts and contexts] Vol. 8: Tom jubi-leuszowy, poświęcony pracy twórczej i organizacyjnej Profesora Jana Malickiego w siedemdziesiątą rocznicę Jego urodzin [Jubilee volume, dedicated to the creative and organizational work of Professor Jan Malicki on the seventieth anniversary of his birth]. Katowice: University of Silesia Publishing House.
Studnicki, G. (1994). Barwałd. Zarys dziejów [Barwałd: Outline of history]. Wadowice: Grafikon.
Szczotka, S. (1952). Materiały do dziejów zbójnictwa góralskiego z lat 1589- 1782 [Materials for the history of highland brigandage, 1589–1782]. Lublin: Polskie Towarzystwo Ludoznawcze.
Copyright (c) 2020 Jesuit University Ignatianum in Krakow
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Autor, zgłaszając swój artykuł, wyraża zgodę na korzystanie przez Wydawnictwo Uniwersystet Ignatianum z utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym.
Wydawca zobowiązuje się szanować osobiste prawa autorskie do utworu.
