Le motif de la plique polonaise dans ,,Les enfants vertsˮ d’Olga Tokarczuk

DOI: https://doi.org/10.35765/pk.2024.4401.32
Keywords: Tokarczuk, la plique polonaise, les enfants verts, l’altérité, l’hétérotopie, la nature, le bizarre

Abstract

L’article porte sur le motif de la plique polonaise et ses fonctions ̵ mimétique, diégétique et idéologique ̵ dans le conte ,,Les enfants vertsˮ d’Olga Tokarczuk. Sa figuration est conforme au savoir sur ce phénomène qu’on avait au XVIIe siècle : pour les uns, il était dû au manque d’hygiène ; pour les autres, c’était une maladie causée par des forces insolites. Liée aux enfants verts venus d’un ailleurs inconnu et dotée de pouvoirs magiques, la plique fait glisser le récit historique vers le merveilleux et le fantastique, en créant une nouvelle forme littéraire: une histoire bizarroïde. L’écrivaine s’en sert aussi pour parler de l’altérité et de sa conception écocentrique du monde.

Author Biographies

Renata Bizek-Tatara, Université Marie-Curie-Skłodowska, Lublin

Professeure à l’Institut de Langues et Littératures Modernes à l’Université Marie Curie-Skłodowska de Lublin. Elle consacre ses recherches aux lettres belges francophones et, en particulier, au fantastique et au roman d’extrême contemporain. Elle est l’auteure la monographie L’étrange envers du quotidien. Le fantastique de Jean Muno (UMCS, 2016) et la coauteure du livre Belgiem być. Fikcja i tożsamość we francuskojęzycznej literaturze Belgii od końca XIX do XXI wieku (2017), ainsi que de nombreux d’articles sur la littérature francophone.

Małgorzata Wrześniak, Université Cardinal Stefan Wyszyński, Varsovie

Professeur à l’Institut d’Études des Cultures et Religions à l’Université Cardinal Stefan Wyszyński de Varsovie. Ses recherches portent sur la théorie de l’art, l’histoire de l’esthétique et des doctrines artistiques et, en particulier, sur l’histoire de l’expérience esthétique des anciens voyageurs polonais, ainsi que sur des questions liées à la persistance des significations symboliques dans la culture européenne. Elle s’intéresse à la culture artistique de Florence où elle organise des expositions et anime des séminaires internationaux sur la réception des chefs-d’œuvre florentins. Auteure de plus de 80 publications (livres, articles scientifiques, textes curatoriaux).

References

Adelung, J. (1811). Grammatisch-kritischen Wörterbuch der hochdeutschen Mundart. Wien : Bauer.

Bizek-Tatara, R. (2016). L’envers étrange du quotidien. Le fantastique de Jean Muno. Lublin : Wyd. UMCS.

Cat-Mackiewicz, S. (1957). Dostojewski. Warszawa : PIW.

Chevalier, J. (2018). Histoire d’une maladie qui n’a jamais existé : la plique polonaise !. Histoire des sciences médicales, nr 2, 233-242.

Davisson, W. (1660). Commentarium in Perti Severini Dani. Haye.

Diderot, D. et D’Alembert, J. R. (éds.), (1751). Encyclopedie, ou Dictionnaire raisonné des sciences, des arts et des métiers, t. XII. Paris : L’Académie des Sciences & des Belles-Lettres de Prusse.

Dobrzycki, H. (1877). O kołtunie pospolicie ,,plica polonicaˮ zwanym, Warszawa : 1877.

Domańska, E. (2017). Nekros. Wprowadzenie do ontologii martwego ciała. Warszawa : PWN.

Fabre, J. (1992). Le miroir de sorcière. Essai sur la littérature fantastique. Paris : Corti.

Foucault, M. (2004). Des espaces autres ». Empan, nr 54, 12-19, https://www.cairn.info/revue-empan-2004-2-page-12.htm (consulté le 24 mai 2023).

Frank, J. (1848). Mémoires biographiques de Jean-Pierre Frank et Joseph Franc son fils, rédigés par ce dernier. Leipzic [manuscript].

Freud, S. (1971). Essais de psychanalyse appliquée. Paris : Gallimard.

Gąsiorowski L. (1839). Zbiór wiadomości do historyi sztuki lekarskiej w Polsce od czasów najdawniejszych aż do najnowszych, t. 1. Poznań : Czwalina. Censor.

Genette, G. (1972). Figures III. Paris : Seuil.

Gérard, G. (1982). Palimpsestes. Paris : Seuil.

Genette, G. (1987). Seuils. Paris : Seuil.

Gloger, Z. (1902). Encyklopedia staropolska ilustrowana. t. III. Warszawa : P. Laskauer i s-ka.

Grimm, J. (1835). Deutsche Mythologie. Göttingen: Dieterich.

Haughton, B. (2007). Hidden History: Lost Cyvilizations, Secret Knowledge and Ancient Mysteries, New Jersey : Weiser.

Hauteville (1686). Relations historiques de la Pologne. Paris : Jacques Villery.

Jourde, P. et Tortonese, P. (2005). Visages du Double. Un thème littéraire. Paris : Colin.

Larenta, A. (2020). Metamorficzność postaci w twórczości Olgi Tokarczuk. Białostockie studia literaturoznawcze, nr 16, 83-113.

Libiszowska, Z. (1992). Les Fiançais en Pologne au XVIIe siècle. Acta Universitatis Lodziensia. Folia Litteratia, nr 33, 133-144.

Lovecraft, H. P. (1969). Epouvante et surnaturel en littérature. Paris : Christian Bourgeois.

Łopatyńska, H. M. (2013). Kołtun pilnie poszukiwany, Muzeum Etnograficzne im. Marii Znamierowskiej-Prüfferowej w Toruniu. http://etnomuzeum.pl/koltun-pilnieposzukiwany/(consulté le 10 mai 2023).

Marczewska, M. (2012). Ja cię zamawiam, ja cię wypędzam… Choroba. Studium językowo-kulturowe. Kielce : Instytut Filologii Polskiej UJK.

Prince, N. (2008). Le fantastique. Paris : Colin.

Ricardou, J. (1973). Le Nouveau Roman. Paris : Seuil.

Sawaniewska-Mochowa, Z. i Kasner, M. (2020). Wariancje semantyczne pojęcia kołtuna w wybranych tekstach kultury polskiej i litewskiej. LingVaria, 15 (1), 179–198.

Smuszkiewicz, A. (2012). Wstęp. In : R. Kochanowicz, D. Mrozek i B. Stefaniak, Fantastyka w obliczu przemian. Poznań : Wyd. Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, 7-9.

Tokarczuk, O. (2012). Moment niedźwiedzia. Warszawa : Wydawnictwo krytyki politycznej.

Tokarczuk, O. (2018a). Nasz bizarny świat, rozm. A. Pawlicka. Newsweek. https://www.newsweek.pl/polska/spoleczenstwo/olga-tokarczuk-o-literaturze-pis-i-tym-czy-bedzie-rewolucja/lvc66znhttps://www.newsweek.pl/polska/spoleczenstwo/olga-tokarczuk-o-literaturze-pis-i-tym-czy-bedzie-rewolucja/lvc66zn, (consulté le 27 mai 2023).

Tokarczuk, O. (2018b), Ja już jestem takim trochę robotem, rozm. E. Padoł. https://kultura.onet.pl/wywiady-i-artykuly/olga-tokarczuk-ja-juz-jestem-takim-troche-robotem-wywiad/6zknwet

Tokarczuk, O. (2020). Histoires bizarroïdes. Paris : Noir sur Blanc.

Vax, L. (1965). La séduction de l’étrange. Paris : PUF.

Published
2023-10-18
How to Cite
[1]
Bizek-Tatara, R. and Wrześniak, M. 2023. Le motif de la plique polonaise dans ,,Les enfants vertsˮ d’Olga Tokarczuk. Perspectives on Culture. 44, 1 (Oct. 2023), 479-494. DOI:https://doi.org/10.35765/pk.2024.4401.32.
Issue
Vol. 44 No. 1 (2024): Kultura w mediach, media w kulturze
Section
Varia

Copyright (c) 2024 Ignatianum University in Cracow

Creative Commons License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.

Autor, zgłaszając swój artykuł, wyraża zgodę na korzystanie przez Wydawnictwo Uniwersystet Ignatianum z utworu na następujących polach eksploatacji:

  1. utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
  2. zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
  3. rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
  4. wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
  5. rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
  6. publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym. 

Wydawca zobowiązuje się szanować osobiste prawa autorskie do utworu.