Documentary Films and the Attitudes of Youth
Historical Culture in a Hybrid Reality
Abstract
The subject of the study is the social functioning of documentary films about World War II, produced by the Central Museum of Prisoners of War in Opole and Lambinowice – a form of virtual representation of the history and institution of the historical museum located at the memorial site, where German prisoner-of-war camps, necropolises, musealia and archives are preserved. Selected short films were presented to high school students in a sociological experiment, including a study of the reception of the films, as well as the artistic and historical competence of students. The analysis of artistic communication concerning works of art, the creators and consumers, is set in a broader historical context (the reality of the Second World War), artistic context (characteristics of the documentaries), and social context (family, school, museums, mass media, Internet), determining the transmission of culture, education, upbringing, and socialization.
References
Aumont, J. i Marie, M. (2012). Analiza filmu. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Bańkowski, A. i Grabowski, S. (1999). Semafor 1947–1997. Łódź: Studio Filmowe Se-ma-for.
Czyżewski, S. (2007). Dokument kreacyjny – gatunek paradoksalny. Pozy-skano z: https://edukacjafilmowa.pl/dokument-kreacyjny-gatunek-paradoksalny/ (dostęp: 10.06.2023).
Dondziarz, M., Jajko, K. i Sowiński, E (2018). Elementarz Wytwórni Fil-mów Oświatowych. Łódź: WFO.
Hendrykowska, M. (2014). Historia polskiego filmu dokumentalnego (1896–1944). Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Hendrykowski, M. (2018). Dokument po wojnie. Lata 1945–1955. W: M. Hendrykowska (red.), Historia polskiego filmu dokumentalnego (1945–2014). Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Jaskuła, S. (2022). Rzeczywistość hybrydalna. W: L. Korporowicz, A. Knap-Stefaniuk, Ł. Burkiewicz (red.), Słowniki społeczne. Studia kul-turowe. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum w Krakowie.
Jazdon, M. (2009). Kino Kazimierza Karabasza. Poznań: Wydawnictwo UAM.
Kłoskowska, A. (1972). Społeczne ramy kultury. Warszawa: PWN.
Kłoskowska, A. (1976). Potoczny odbiór literatury na przykładzie utworów Żeromskiego. Pa- miętnik Literacki, nr 67/1, 65–91.
Kłoskowska, A. (1983). Socjologia kultury. Warszawa: PWN.
Kopczyński, K. (2019). Kreatywny punkt widzenia w polskim filmie doku-mentalnym (2008–2018). Kultura i Edukacja, nr 3, 124–139.
Korporowicz, L. (2022). Kompetencje komunikacyjne, kulturowe, dialog międzykulturowy. W: W: L. Korporowicz, A. Knap-Stefaniuk, Ł. Burkiewicz (red.), Słowniki społeczne. Studia kulturowe. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum w Krakowie
Lubelski, T. (2005). Współczesny polski film dokumentalny. Pozyskano z: https://culture.pl/pl/artykul/wspolczesny-polski-film-dokumentalny (dostęp: 15.06.2023).
Matuchniak-Krasuska, A. (1984). O interpretacji obrazu. Socjologiczne studium recepcji malarstwa. Kultura i Społeczeństwo, nr 2, 191–210.
Matuchniak-Krasuska, A. (2010). Zarys socjologii sztuki Pierre’a Bourdieu. Warszawa: Oficyna Naukowa.
Matuchniak-Krasucka, A. (2014). Za drutami oflagów. Studium socjolo-giczne. Opole: CMJW. Matuchniak-Krasucka, A. (2016). Za drutami oflagów. Jeniec wojenny 613 X/A. Opole: CMJW.
Matuchniak-Mystkowska A., Mystkowski, J., Stanek, P. (oprac.) (2018). Niewola i nadzieja. Korespondencja wojenna Andrzeja i Krystyny Mystkowskich. Opole: CMJW.
Matuchniak-Mystkowska, A. (2021). Sport jeniecki w Oflagach II B Arns-walde, II C Woldenberg, II D Gross Born. Analiza socjologiczna. Łódź: WUŁ.
Matuchniak-Mystkowska, A. (2023). Miejsca, ludzie, zdarzenia – wielka historia i społeczność lokalna. Perspektywy Kultury, 40, 125–143.
Matuszewski, B. (1975). Nowe źródło historii. W: J. Bocheńska (red.), Polska myśl filmowa. Antologia tekstów z lat 1896–1939. Wrocław: Ossolineum, 12–18.
Morawski, S. (1977). Kultura filmowa młodzieży. Warszawa: Wydawnic-two COK.
Ossowski, S. (1966). U podstaw estetyki. Dzieła, t. I. Warszawa: PWN.
Ossowski, S. (1967). Konflikty niewspółmiernych skal wartości. Dzieła, t. III. Warszawa: PWN.
Ossowski, S. (1984). O ojczyźnie i narodzie. Warszawa: PWN.
Oziemska, T. i Drecka-Wojtyczka E. (2000). Oświatówka – 55 lat przygód z filmem krótkim. Łódź: WFO.
Podsiadło, M. (2013). Autobiografizm filmowy jako ślad podmiotowej egzystencji. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Nau-kowych Universitas.
Staszczyszyn, B. (2022). Wyrwane z niepamięci – polskie dokumenty fo-und footage. Pozyskano z: https://culture.pl/pl/artykul/wyrwane-z-niepamieci-polskie-dokumenty-found-footage (dostęp: 15.06.2023)
Sułkowski, B. (1972). Powieść i czytelnicy. Społeczne uwarunkowanie zjawisk odbioru. Warszawa: PWN.
Sułkowski, B. (2011). „Społeczne ramy kultury” czterdzieści lat później. Pięć modeli komunikacji kulturowej. Kultura i Społeczeństwo, 2–3 (55).
Szczepański, T. i Kozubek, M. (red.) (2016). Polski film dokumentalny w XXI wieku. Łódź: Wydawnictwo PWSFTViT i Wydawnictwo UŁ.
Szczurowski, M. (red.) (2004). Dokument filmowy i telewizyjny. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Wallis, M. (1983). Sztuki i znaki. Pisma semiotyczne. Warszawa: PIW.
Wejbert-Wąsiewicz, E. (2018). Socjologiczne widzenie filmu i kina. Arty-kulacje i praktyki w polu socjologii filmu i kina. Przegląd Socjologiczny, 67, 141–169.
Wejbert-Wąsiewicz, E. (2019). Łódzka szkoła socjologii kultury. Od badań odbioru sztuk werbalnych do sztuk wizualnych. Kultura i Społeczeństwo, 3, 75–92.
Wejbert-Wąsiewicz, E. (2020). Wybrane problemy pracy kobiet w branży filmowej. W: I. Desperak i M. Krogulec (red.), Miasto pracujących ko-biet. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 137–152.
Zawiśliński, S. i Wijata, T. (red.) (2013). Fabryka snów. Łódź: TOYA.
Znaniecki, F. (1973). Socjologia wychowania. Warszawa: PWN.
Znaniecki, F. (1990). Współczesne narody. Warszawa: PWN.
Szkatułka z oflagu (2021), V. Rezler-Wasielewska, S. Mielnik.
Portret z niewoli (2022), V. Rezler-Wasielewska, S. Mielnik.
Tatusiu, kiedy wrócisz? Polskie rodziny w latach II wojny światowej (2020), R. Kobylarz-Buła.
Rotmistrz Witold Pilecki (1901-1948), (2020), P. Stanek.
Kocham, do zobaczenia! Miłość czasu niewoli (2022), A. Czerner i K. Weber.
Za drzwiami Galerii Uffizi (2021), reż. C. Belz, E. Sánchez Lansch.
Dzień w Muzeum Orsay (2017), reż. B. Ulmer.
Innocence of Memmories (2016), reż. G. Gee , wyprodukowany przez katowicki oddział TVP.
Luwr więcej niż muzeum (2020), reż. P. Legrand.
Muzeum Ofiar Komunizmu w Waszyngtonie (2022), produkcja Polska Fundacja Narodowa.
Panie na zamku (2018), reż. W. Walkiewicz.
Tajemnice wielkiego muzeum (2014), reż. J. Holzhausen.
lat Muzeum Śląskiego (2019), scenariusz i realizacja M. Dufek.
Muzeum Drugiej Wojny Światowej (zbiór filmów), https://www.youtube.com/@Muzeum2wojny (dostęp: 01.06.2023).
Muzeum Powstania Warszawskiego (zbiór filmów), https://www.youtube.com/@1944pl (dostęp: 01.06.2023).
Muzeum Wojska Polskiego, http://www.muzeumwp.pl/video/ (dostęp: 01.06.2023).
Polscy sprawiedliwi/Portal Muzeum POLIN, https://www.youtube.com/@PolscySprawiedliwi (dostęp: 01.06.2023).
Wikipedia, hasło: Polska Kronika Filmowa, https://pl.wikipedia.org/wiki/Polska_Kronika_Filmowa (dostęp: 20.06.2023).
Wytwórnia Filmów Dokumentalnych i Fabularnych, http://www.wfdif.pl/pl (dostęp: 20.06.2023).
Wytwórnia Filmów Oświatowych, https://www.wfo.com.pl/ (dostęp: 01.06.2023).
Copyright (c) 2023 Perspectives on Culture
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Autor, zgłaszając swój artykuł, wyraża zgodę na korzystanie przez Wydawnictwo Uniwersystet Ignatianum z utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym.
Wydawca zobowiązuje się szanować osobiste prawa autorskie do utworu.
