Zagadnienia bio- i psychopolityki w czasach pandemii jako reminiscencje romantycznej gloryfikacji życia

DOI: https://doi.org/10.35765/pk.2021.3201.10
Słowa kluczowe: biopolityka, psychopolityka, romantyzm, pandemia, nagie życie, homo sacer, podmiot osiągnięć

Abstrakt

Panująca pandemia koronawirusa konfrontuje każdego z nas indywidualnie, jak i nasze społeczeństwo z nowymi egzystencjalnymi i teoretyczno-praktycz­nymi wyzwaniami. W poniższym artykule przedstawię spojrzenie na pan­demię z punktu widzenia biopolityki (Michael Foucault, Giorgio Agamben) i psychopolityki (Byung-Chul Han). Refleksje nad biopolityką i psycho­polityką, jak i nad używanymi w nich pojęciami, uświadamiają nam z jed­nej strony kruchość naszego ludzkiego życia, a z drugiej strony skłaniają do szukania historycznych odpowiedników naszego obecnego zmagania się z pandemią. Odpowiednikiem takim będzie dla mnie kultura romantyzmu: przykładowo poświęcone tej tematyce utwory Johanna W. von Goethego, Frie­dricha Schillera, Juliusza Słowackiego, Friedricha von Schellinga. Wycho­dząc od krótkiej charakterystyki okresu romantyzmu, stawiam sobie za cel pokazanie, jak w czasie pandemii na pierwszy plan wysuwają się fundamen­talne pytania zadawane w ramach bio- i psychopolityki – pytania o nas, ludzi, o nasze przetrwanie indywidualne i społeczne.

Biogram autora

Józef Bremer, Akademia Ignatianum w Krakowie

Professor, he teaches philosophy of language and logic at the Jesuit University Ignatianum in Krakow. His research focuses mainly on the late period in the philosophy of Ludwig Wittgenstein and the phi­losophy of the human person in cognitive sciences. His recently published work includes “an artistic rather than a scientific achievement”: Frege and the poeticality of Wittgenstein’s Tractatus, Philosophia (2020), https://doi. org/10.1007/s11406-020-00216-3; Ludwiga Wittgensteina teoria odwzoro­wania. W filozofii, mechanice, muzyce i architekturze (Kraków 2018).

Bibliografia

Agamben, G. (1998). Homo sacer: Sovereign power and bare life. Stanford, CA: Stanford University Press. Retrieved from: https://www.thing.net/~rdom/ ucsd/biopolitics/HomoSacer.pdf

Agamben, G. (2007). Infancy and history: On the destruction of experience. Lon­don: Verso.

Agamben, G. (2020). The invention of an epidemic. The European Journal of Psychoanalysis (February 26). Retrieved from: https://www.journal-psychoanalysis.eu/coronavirus-and-philosophers/

Boccaccio, G. (2000). Dekameron. Trans. E. Boye. Gdańsk: Tower Press.

Bowles, N. (2020). I used to make fun of Silicon Valley preppers. Then I became one. In tech circles, gearing up for the apocalypse was a cliché. Now it’s a credential. The New York Times (April 24). Retrieved from: https://www.nytimes.com/2020/04/24/technology/coronavirus-preppers. html

Burkhardt, C.A.H. (2015). Goethes Unterhaltungen mit dem Kanzler Friedrich von Müller. Paderborn: Salzwasser.

Center for Systems Science and Engineering (CSSE) at Johns Hopkins Uni­versity. (2021). Retrieved from: https://coronavirus.jhu.edu/map.html

Chandler, D. (2020). Anthropocene authoritarianism (Critique in times of Corona). Critical Legal Thinking: Law and the Political (April 9). Retrieved from: https://criticallegalthinking.com/2020/04/09/anthropocene-authori­tarianism-critique-in-times-of-corona/Coronavirus and philosophers.

Esposito, M. (2016). Romantic biology, 1890–1945. London: Routledge.

Fisher, N. (2020). Freedom as productivity in Schelling’s philosophy of nature. In G.A. Bruno (ed.), Schelling’s philosophy: Freedom, nature, and systemati­city. Oxford: Oxford University Press, 53–70.

Foucault, M. (1978). The history of sexuality. Vol. 1: An Introduction. Trans. R. Hurley. New York: Pantheon Books.

Foucault, M. (1995). Discipline and punish: The birth of the prison. Trans. A. Sheridan. New York: Vintage Books. Retrieved from: https://monoskop. org/images/4/43/Foucault_Michel_Discipline_and_Punish_The_Birth_ of_the_Prison_1977_1995.pdf

Foucault, M. (2003). “Society must be defended”: Lectures at the Collège de France, 1975–1976. Trans. D. Macey. New York: Picador. Retrieved from: http://s3.amazonaws.com/arena-attachments/2288168/a517f6153600c84ff 334b416cf460745.pdf?1528579703

Foucault, M. (2009). Security, territory, population: Lectures at the Collège de France 1977–1978. Trans. G. Burchell. Basingstoke, UK: Palgrave Macmillan.

Foucault, M., Agamben, G. & Benvenuto S. (2020). European Journal of Psychoanalysis. Retrieved from: https://www.journal-psychoanalysis.eu/ coronavirus-and-philosophers/

Goethe von, J.W. (1854). The sorrows of young Werther. In Novels and tales by Goëthe. Trans. R.D. Boylan. London: H.G. Bohn, 247–355. Retrieved from: https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=hvd.32044010023414&view =1up&seq=9

Goethe von, J.W. (1911). Goethe’s travels in Italy: Together with his second resi­dence in Rome and fragments on Italy. Trans. A.J.W. Morrison & C. Nisbet. London: G. Bell.

Guyer, S. (2015). Reading with John Clare: Biopoetics, sovereignty, Romanti­cism. New York: Fordham University Press.

Han, B.-C. (2015). The burnout society. Trans. E. Butler. Stanford, CA: Stan­ford University Press. Retrieved from: http://theorytuesdays.com/wp-con­tent/uploads/2016/12/Han_Burnout.pdf

Han, B.-C. (2016). Digital totalitarianism: How Big Data is killing free will. Retrieved from: https://worldcrunch.com/culture-society/digital-totalitaria­nism ‑how-big-data-is-killing-free-will

Han, B.-C. (2017). In the swarm: Digital prospects. Trans. E. Butler. Camb­ridge, MA: The MIT Press.

Han, B.-C. (2020). 9 definiciones sobre la pandemia de Byung-Chul Han, el filósofo surcoreano que seduce al mundo. Infobae (May 17). Retrieved from: https://www.infobae.com/america/mundo/2020/05/17/9-definicio­nes-sobre-la-pandemia-de-byung-chul-han-el-filosofo-surcoreano-que­-seduce-al-mundo/

Hoffmeister, G. (1990). Deutsche und europäische Romantik. Stuttgart: Metzler.

Homer (1924). The Iliad. Trans. A.T. Murray. Cambridge, MA–London: Har­vard University Press; William Heinemann.

Lenoir, T. (1990). Morphotypes and the historical-genetic method in Roman­tic biology. In A. Cunningham & C. Jardine (eds.), Romanticism and the sciences. Cambridge: Cambridge University Press, 119–129.

Ma, L. (2018). Severance. New York: Farrar, Straus and Giroux.

McCall, C. (2007). Foucault’s alleged irrationalism: The legacy of German Romanticism in the thought of Michel Foucault. Idealistic Studies, 37(1), 1–13.

Mitchell, R. (2013). Experimental life: Vitalism in Romantic science and litera­ture. Baltimore, MD: Johns Hopkins University Press.

Nancy, Dwivedi, Mohan, Esposito, Nancy, Ronchi (2020). On pandemics. European Journal of Psychoanalysis. Retrieved from: https://www.journal­-psychoanalysis.eu/on-pandemics-nancy-esposito-nancy/

O’Callaghan, P. (2011). Christ our hope: An introduction to eschatology. Washington: Catholic University of America Press.

Oltermann, P. (2017). Germany’s Romantic literary revival built on Blade Runner and seven deadly sins. The Guardian (November 10). Retrieved from: https://www.theguardian.com/world/2017/nov/10/compromises­-compromise-merkel-generation-reinvents-german-romanticism

Ostasiewicz, W. (2012). Rozwój myśli statystycznej w Polsce w XIX wieku. Przegląd Statystyczny, 59(1), 33–46. Retrieved from: http:// cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.desklight-2af55eef -1817-43a2-870c-19de62063e30

Peters, M.A. (2020). Philosophy and pandemic in the postdigital era: Fou­cault, Agamben, Žižek. Postdigital Science and Education, 2, 556–561. Retrieved from: https://doi.org/10.1007/s42438-020-00117-4

Psychoanalysts facing coronavirus (Roudinesco, Pascarelli, Bolaños, Lucero, Bernthal Raz, Malater, Jones, Barbetta) (2020). European Journal of Psycho­analysis. Retrieved from: https://www.journal-psychoanalysis.eu/category/ about-coronavirus/psychoanalysts-facing-coronavirus/

Richards, R.J. (2002). The Romantic conception of life: Science and philosophy in the age of Goethe. Chicago: University of Chicago Press.

Rossbacher, K. (2000). „Ihr Traum ist sehr artig“, sagte Goethe. Johann Peter Eckermann möchte ein anderer sein. In E. Beutner & U. Tanzer (eds.), Literatur als Geschichte des Ich. Würzburg: Königshausen & Neumann, 55–77.

Safranski, R. (2008). Romanticism: A German affair. Trans. M. Rittersons. Ber­lin: Litrix.

Sarasin, P. (2020). Understanding the Coronavirus Pandemic with Fou­cault? Focaultblog (March 31). Retrieved from: https://www.fsw.uzh.ch/ foucaultblog/essays/254/understanding-corona-with-foucault

Schiller, F. (1880). The plague: A phantasy. In The Poems of Schiller. Trans. E.A. Bowring. New York: Hurst & Co. Retrieved from: https://babel.hathi­trust.org/cgi/pt?id=nyp.33433043393440&view=1up&seq=9

Sigüenza, C., Rebollo, E. (2020). COVID-19 zeigt: Der Tod ist nicht demo­kratisch. Trans. T. Steins. EFE with EURACTIV.com (May 20). Retrie­ved from: https://www.euractiv.de/section/soziales-europa/interview/ covid-19-zeigt-der-tod-ist-nicht-demokratisch/

Słowacki, J. (1932). Father of the plague-stricken at El Arish. Trans. M.B. Pea­cock & G.R. Noyes. The Slavonic and East European Review, 10(30), 669– 683. Retrieved from: www.jstor.org/stable/4202714

Voltaire (1991). Candide. New York: Quality Paperback Club. Retrieved from: https://archive.org/details/Candide_201812/mode/2up

Voltaire (1755). Poème sur le désastre de Lisbonne. Retrieved from: https://gal­lica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k5727289v/f9.image

Wiese von, B. (1978). Friedrich Schiller. Stuttgart: J.B. Metzler.

PK 32
Opublikowane
2021-05-17
Jak cytować
[1]
Bremer, J. 2021. Zagadnienia bio- i psychopolityki w czasach pandemii jako reminiscencje romantycznej gloryfikacji życia. Perspektywy Kultury. 32, 1 (maj 2021), 135-154. DOI:https://doi.org/10.35765/pk.2021.3201.10.
Numer
Tom 32 Nr 1 (2021): Chrześcijaństwo jako źródło kultury europejskiej
Dział
Chrześcijaństwo jako źródło kultury europejskiej

Copyright (c) 2021 Akademia Ignatianum w Krakowie

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Autor, zgłaszając swój artykuł, wyraża zgodę na korzystanie przez Wydawnictwo Uniwersystet Ignatianum z utworu na następujących polach eksploatacji:

  1. utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
  2. zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
  3. rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
  4. wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
  5. rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
  6. publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym. 

Wydawca zobowiązuje się szanować osobiste prawa autorskie do utworu.