Klątwa - kulturowe spojrzenie na kilka dzieł Juliusza Słowackiego

Abstrakt

W odniesieniu do literatury romantyzmu polskiego temat klątwy można roz- patrywać rozmaicie. Można uznać, że klątwą dotknięty jest bohater, który nie znajduje dla siebie miejsca w świecie, że przekleństwo ciąży nad każdą posta- cią mediumiczną, która egzystuje na granicy świata zmysłowego i ponadzmy- słowego, w istocie nigdzie nie należąc w pełni, lub też ma wiedzę wyższą, niedostępną zwykłym śmiertelnikom, co skazuje postać na pewną izolację od społeczności. W dziełach Juliusza Słowackiego przekleństwo okazuje się realizacją trzech biblijnych znaczeń hebrajskiego słowa „cherem” („klątwa”, odłączenie”) i zawsze tożsame jest z samotnością, choć ma ona wiele różno- rakich podstaw i realizacji. Jest anatemą – odłączeniem, ale zawsze niezwykle drastycznym w skutkach. W odniesieniu do pojedynczych bohaterów zwykle klątwa ma realne podstawy, zaś w odniesieniu do narodu czy pokolenia prze- kleństwo nie zawsze ma wyraźną przyczynę, nie zawsze jest też definitywne, to znaczy – zagłada narodu nie kończy jego istnienia, ale staje się podstawą jego przyszłego odrodzenia.