Alchemia. Mit i znaczenie

DOI: https://doi.org/10.35765/pk.2021.3504.21
Słowa kluczowe: alchemia, mit, Claude Lévi-Strauss, filozofia przyrody

Abstrakt

Przedstawione w artykule rozważania nad kulturą alchemiczną nawiązują do wykładów Claude’a Lévi-Straussa wygłoszonych w audycji „Idee” radia CBC. Odwołanie do Lévi-Straussa umożliwia przedstawienie alchemii nie jako pseudonaukowej iluzji, ale jako działalności przekazującej mitologiczne toposy. Z tej perspektywy alchemia rozwijała się między objawieniem, obserwacją, rozumem, wiarą, doświadczeniem estetycznym, filozofią, religią, teologią, magią i gnozą.

Biogram autora

Radosław Kazibut, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Profesor nadzwyczajny na Wydziale Filozoficznym UAM w Zakładzie Filozofii Nauki i Techniki. Autor pierwszej polskojęzycznej monografii poświęconej filozofii przyrody Roberta Boyle’a pt. Filozofia przyrody i przyrodoznawstwa Roberta Boyle’a. Filozoficzna geneza nauki laboratoryjnej, Poznań 2019. Aktywny członek Sekcji Filozofii Przyrody i Przyrodoznawstwa Polskiego Towarzystwa Filozoficznego. Prowadzi badania nad wpływem czynników filozoficznych i kulturowych na proces kształtowania się nowożytnego paradygmatu poznania naukowego.

Bibliografia

Arystoteles. (1981). O powstawaniu i ginięciu. Warszawa: PWN.

Atwood, M.A. (2010). Suggestive Inquiry into the Hermetic Mystery with a Dissertation on the More Celebrated of the Alchemical Philosophers Being an Attempt Towards the Recovery of the Ancient Experiment of Nature. Nabu Press.

Blumenberg, H. (2009). Praca nad mitem. Warszawa: Oficyna Naukowa. Bugaj, R. (1991). Hermetyzm. Wrocław, Warszawa, Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Clericuzio, A. (1994). Carneades and the chemists: a study of The Sceptical Chymist and its impact on seventeenth-century chemistry. W M. Hunter (red.), Robert Boyle reconsidered. Cambridge.

Dobbs, B.J.T. (1975). The Foundations of Newton’s Alchemy: Or, “The Hunting of the Greene Lyon”. Cambridge: Cambridge University Press.

Eckhart Mistrz. (1986). Kazania. Poznań: W Drodze.

Eliade, M. (1970). Sacrum, mit, historia: wybór esejów. Warszawa: PIW. Eliade, M. (2007). Kowale i alchemicy. Warszawa: Wydawnictwo Aletheia.

Franz von, M.L. (2015). Alchemia. Wprowadzenie do symboliki i psychologii. Poznań: Zysk i s-ka Wydawnictwo.

Hall, R.A. (1966). Rewolucja naukowa 1500–1800. Kształtowanie się nowożytnej postawy naukowej. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX.

Jung, C.G. (1999). Psychologia a alchemia. Warszawa: Wydawnictwo Wrota.

Kazibut, R. (2012). Alchemia pomiędzy pseudonauką a nauką. Studium historyczno-metodologiczne. Zagadnienia Naukoznawstwa, nr 1(191), 27–47. DOI 10.24425/118032.

Kołakowski, L. (1994). Obecność mitu. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie.

Lévi-Strauss, C. (2020). Mit i znaczenie. Pięć wykładów przygotowanych dla radia przez Claude’a Lévi-Straussa. Warszawa: Narodowe Centrum Kultury.

Łukasik, A. (2009). Atomizm dawniej i dziś. O niewspółmierności ontologicznej klasycznego i kwantowo-mechanicznego pojęcia elementarnych składników materii. Studia Philosophiae Christianae, nr 45/1, 133–162.

Newman, W.R. (1991). The Summa Perfectionis of the Pseudo-Geber: A Critical Edition, Translation, and Study. Leiden: Brill.

Newman, R.W. (1994). Boyle’s debt to corpuscular alchemy. W M. Hunter (red.), Robert Boyle Reconsidered. Cambridge: University Cambridge Press.

Newman, W.R. (1996). The Alchemical Sources of Robert Boyle’s Corpuscular Philosophy. Annals of Science, 53, 567–585. DOI: 10.1080/00033799600200401.

Newman, W.R. (2001). Corpuscular Alchemy and the Tradition of Aristotle’s Meteorology, with Special Reference to Daniel Sennert. International Studies in the Philosophy of Science, nr 2, 145–153. DOI: 10.1080/ 02698590120059013.

Newman, W.R. (2019). Newton the Alchemist: Science, Enigma, and the Quest for Nature’s “Secret Fire”. Princeton: Princeton Universtity Press.

Newman, W.R. i Principe, L.M. (1998). Alchemy vs. Chemistry: The Etymolgical Origins of a Historigraphic Mistake. Early Science Medicine, nr 1(38), 32–65. DOI: 10.1163/157338298x00022.

Platon (2001). Państwo. Kęty: Wydawnictwo Antyk.

Prinke, R.T. (2014). Zwodniczy ogród błędów. Piśmiennictwo alchemiczne do końca XVIII wieku. Warszawa: Wydawnictwo PAN.

Principe, L. (1998). The Aspiring Adept: Robert Boyle and his Alchemical Quest. Princeton: Princeton Universtity Press.

Principe, L. (2013). The Secrets of Alchemy. Chicago and London: The University of Chicago Press.

Sheppard, H.J. (1981). Alchemy. W W.F. Bynum, E.J. Browe i R. Porter (red.), Dictionary of the history of science. Princeton, NJ: Princeton University Press.

Vernant, J.P. (1996). Źródła myśli greckiej. Gdańsk: Wydawnictwo Słowo/ Obraz Terytoria.

Wójtowicz, A. (2020). Słowo wstępne do wydania polskiego. W C. Lévi-Strauss, Mit i znaczenie. Pięć wykładów przygotowanych dla radia przez Claude’a Lévi-Straussa. Warszawa: Narodowe Centrum Kultury.

Perspektywy Kultury
Opublikowane
2021-12-30
Jak cytować
[1]
Kazibut, R. 2021. Alchemia. Mit i znaczenie. Perspektywy Kultury. 35, 4 (grudz. 2021), 365-384. DOI:https://doi.org/10.35765/pk.2021.3504.21.
Numer
Tom 35 Nr 4 (2021): Podróż orientalna
Dział
Varia

Copyright (c) 2021 Akademia Ignatianum w Krakowie

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Autor, zgłaszając swój artykuł, wyraża zgodę na korzystanie przez Wydawnictwo Uniwersystet Ignatianum z utworu na następujących polach eksploatacji:

  1. utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
  2. zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
  3. rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
  4. wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
  5. rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
  6. publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym. 

Wydawca zobowiązuje się szanować osobiste prawa autorskie do utworu.