Władysław Kościelski w Widyniu i w Szumenie
Abstrakt
Artykuł omawia działalność pochodzącego z Kujaw (z Szarleja nad Gopłem) Władysława Kościelskiego na terenie Imperium Osmańskiego. Po raz pierwszy znalazł się on na Bałkanach w 1849 r., skąd zamierzał przedostać się w szeregi węgierskich powstańców. Upadek tego powstania zmienił jego zamiary i z ramienia Agencji, na polecenie Michała Czajkowskiego, udał się do Widynia, do obozu uciekinierów z terenu Węgier. Jego działalność w obozie doczekała się różnych ocen. Z powodu nieporozumień ostatecznie w 1852 r. opuścił granice Imperium Osmańskiego. Ponownie pojawił się w Imperium na początku wojny krymskiej. Po jej zakończeniu pozostawał w służbie sułtana przez dłuższy czas, robiąc karierę wojskową i polityczną.
Bibliografia
BCz = Biblioteka Czartoryskich sygn. akt 5246, 5431, 5440, 5471, 5595, 5608, 5664, 5675, 5677, 8275, III 5369, IV 5595, Ew. 1187, Ew. XVII 1245.
WAPP = Wojewódzkie Archiwum Państwowe w Poznaniu akta Pr Pol [Prezydium Policji] sygn. 824, NP. [Naczelne Prezydium] sygn. IX Oa 16 nr 1921.
Bagieński, F. (1987). Wspomnienia starego Wołyniaka. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX.
Bieliński, S. (1852). Polacy w Turcji po upadku rewolucji węgierskiej. Poznań: Nakładem Księgarni Jana Konstantego Żupańskiego.
Bieliński, S. i Ruszczewski, H. (1960). Dziennik czynności i wypadków podczas misji gen. Wysockiego do Turcji od 11. XII. 1853 do 9. II. 1855. Oprac. J. Fijałek, „Rocznik Biblioteki PAN w Krakowie”, R. VI, 111–233.
Boniecki, A. (1907). Herbarz polski. I Wiadomości historyczno-genealogiczne o rodach szlacheckich, XI. Warszawa: Skład Główny Gebethner i Wolff.
Borejsza, J. (1963). W kręgu wielkich wygnańców (1848–1895). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Brzeżański, A. (1893). Pamiętniki pułkownika… z roku 1848, wyd. Witold Leitgeber. Kraków: Księgarnia Władysława Poturalskiego.
Brzozowski, K. (1892). Miesiąc maj 1848. Luźne wspomnienia. Lwów: Czcionkami Drukarni „Dziennika Polskiego” pod zarządem Franciszka Kattnora.
Chłędowski, K. (1957). Pamiętniki. T. I: Galicja 1843–1880. Kraków: Wydawnictwo Zakładu Narodowego im. Ossolińskich.
Chudzikowska, J. (1982). Dziwne życie Sadyka Paszy. O Michale Czajkowskim. Warszawa: Instytut Wydawniczy.
Cichosz, P. (2006). Władysław Kościelski jako Agent Główny Hotelu Lanbert w Stambule w latach 1850–1852. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska Lublin – Polonia, vol. LXI, Sectio F, 21–41.
Czajkowski, M. (1962). Moje wspomnienia o wojnie roku 1854. Warszawa: Ministerstwo Obrony Narodowej.
Czapska, M. (1938). Ludwika Śniadecka. Warszawa: Biblioteka Polska.
Dach, K. (1981). Polsko-rumuńska współpraca polityczna w latach 1831–1852. Warszawa: Warszawska Oficyna Wydawnicza Gryf.
Dopierała, K. (1988). Emigracja polska w Turcji w XIX i XX wieku. Lublin: Wydawnictwo Polonia.
Guttry, A. (1891). Pamiętniki z lat 1848, 46, 47. T. I. Poznań: Nakładem L. Rzepeckiego.
Handelsmann, M. (1949). Adam Czartoryski. T. III. Warszawa: Towarzystwo Naukowe Warszawskie.
Hass, L. (1982). Wolnomularstwo w Europie środkowo-wschodniej w XVIII i XIX w. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Hass, L. (1999). Wolnomularze polscy w kraju i na świecie. 1821–1999. Słownik biograficzny. Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM.
Jenerał Zamoyski (1922). T. V. Poznań: Nakładem Biblioteki Kórnickiej.
Kaczmarek, H. (1986). Kujawsko-wielkopolski epizod życia Sefera Paszy. Nurt. Miesięcznik społeczno-kulturalny, 236, 6–9.
Kaczmarek, H. (1999). Sefer Pasha – Władysław Kościelski. W: War and Peace. Ottoman-Polish Relations in the 15th–19th Centuries. Istanbul: Turkish Republic Ministry of Culture General Directorate of Monuments and Museums, 89–93.
Kaczmarek, H. (2000). Sefer Pasza – Władysław Kościelski. W: Wojna i pokój. Stosunki polsko-tureckie w XV–XIX wieku. Warszawa: Muzeum Narodowe w Warszawie, 84–89.
Kieniewicz, S. (1968–1969). Kościelski Władysław. PSB XIV, 424–426.
Klaczko, J. (1919). Pisma z lat 1849–1851, zebrał B. Erzepki, cz. II. Poznań: Księgarnia św. Wojciecha.
Korzeliński, S. (1875). Wyjazd na miejsce internowania w Kutahii 1849 przez… W: Sobótka. Księga zbiorowa na uczczenie pięćdziesięcioletniego jubileuszu Seweryna Goszczyńskiego. Lwów: Nakładem Przedpłacicieli w komisie Ksiegarni Gubrynowicza i Schmidta, 260–261.
Kołodziejczyk, R. (1983). Jan Bloch (1836–1902). Szkic do portretu „króla polskich kolei”. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Koszczyc, W. (1874). Wschód: ze Stambułu do Angory. Lwów: Nakładem i Drukiem A.J.O. Rogosza.
Kościelski, W. (1848). Wiederlegung der offiziellen Nachweisung des General v. Colomb, den Bruch der Convention vom 11. April betreffend von… b.m. [Poznań?].
Kościelski (1895). Władysław Kościelski [nekrolog], „Kraj”, R. 14, nr 11, s. 12 z 28 III.
Kovács, I. (2016). Honwedzi, emisariusze, legioniści. Słownik biograficzny polskich uczestników Wiosny Ludów na Węgrzech 1848–1849. Przełożył z języka węgierskiego i posłowiem opatrzył J. Snopek. Kraków: Polska Akademia Umiejętności.
Leks, I.M. (2016). Rumynija i Egiprt v 1860–1870 gg. Pis’ma rossijskogo dipłomata I.M. Leksa k H. P. Ignat’ievu. Podgotovka teksta, vstupitiel’naja stat’ja i kommentatii O.J. Petruninoj. Moskva: „INDRIK”
Lewak, A. (1936). Dzieje emigracji polskiej w Turcji (1831–1878). Warszawa: Nakładem Instytutu Wschodniego w Warszawie.
Łątka, J.S. (1985). Carogrodzki pojedynek. Kraków: Krajowa Agencja Wydawnicza.
Maltzan, M. (1862). Schwarzes Meer und Bosporus. Reiseskizzen. Leipzig: Druck von Giesecke & Devrient.
Mickiewicz, W. (1926). Pamiętniki, I, 1858–1861. Warszawa–Kraków: Nakład Gebethnera i Wolffa.
Miłkowski, Z. (Jeż, T.T.) (1904). Sylwety emigracyjne. Lwów: Nakładem Słowa Polskiego.
Miłkowski, Z. (Jeż, T.T.) (1936). Od kolebki przez życie. Wspomnienia. T. II. Kraków: Nakładem Polskiej Akademi Umiejętności.
Nowak, J. (2002). Władysław Zamoyski. O sprawę polską w Europie (1848– 1868). Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Skowronek, J. (1976). Polityka bałkańska Hotelu Lambert (1833–1856). Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Sokulski, F. (1951). W kraju i nad Bosforem. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Staszewski, J. (1936). Generał Edmund Taczanowski. Poznań: Drukarnia Poznańska.
Szyndler, B. (1964). Henryk Dembiński 1791–1864. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej.
śp. Władysław Kościelski (1895). Wielkopolanin, nr 65, R. 13, z 19 III.
Widerszal, L. (1934). Sprawy kaukaskie w polityce europejskiej w latach 1831–1864. Warszawa: Nakładem Towarzystwa Naukowego Warszawskiego.
Wysocki J. (1899). Pamiętnik jenerała… dowódcy Legionu Polskiego na Węgrzech z czasu kampanii węgierskiej w roku 1848 i 1849. Warszawa: Redakcya i Administracya Biblioteki Dzieł Wyborowych.
Żychliński T. (1879). Złota księga szlachty polskiej, I. Poznań: Jarosław Leitgeber.
Żychliński T. (1896). Złota księga szlachty polskiej, XVIII. Poznań: Jarosław Leitgeber.
Copyright (c) 2022 Akademia Ignatianum w Krakowie
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor, zgłaszając swój artykuł, wyraża zgodę na korzystanie przez Wydawnictwo Uniwersystet Ignatianum z utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym.
Wydawca zobowiązuje się szanować osobiste prawa autorskie do utworu.
