Rdzeń w hebrajszczyźnie biblijnej
Próba ujęcia sensu i problem przekładu
Abstrakt
Akceptacja semantycznego prymatu zdania nie redukuje wyrazu do roli przez zdanie mu przypisanej. Kontekst zdaniowy nie tworzy sensu, lecz go umożliwia, synchronizując ze sobą, aktualizując i modyfikując znaczenia niesione przez generowane wprost z polisemantycznego rdzenia leksemy. Powiązane z rdzeniem wyrazy tworzą w Piśmie rozległą sieć, zachowując palimpsestową pamięć sensu swego rdzennego pochodzenia w kontekstach modyfikujących, a nawet diametralnie zmieniających, często w sposób metaforyczny, jego znaczenie. Wobec tego słowo w klasycznym języku Tanachu, chociaż nie może oderwać się od kontekstu wewnętrzzdaniowego, iskrzy się znaczeniami swego rdzenia, zbierając w sobie jednocześnie sensy wynikłe z umiejscowienia w owej sieci. Zjawisko to tworzy jeszcze jedną warstwę semantyczną Pisma, wspierając tezę o jego nielinearności.
Bibliografia
Achtemeier, P.J. (red.). (1999). Encyklopedia biblijna. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Vocatio”.
Austin, J.L. (1993). Mówienie i poznawanie. Rozprawy i wykłady filozoficzne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Briks, P. (2000). Podręczny słownik hebrajsko-polski i aramejsko-polski Starego Testamentu. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Vocatio”
Canetti, E. (1977). Głosy Marrakeszu. Warszawa: Słowo-Obraz-Terytoria.
Davidson, D. (1995). Eseje o prawdzie, języku i umyśle. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Flis, J. (1991). Konkordancja do Biblii Tysiąclecia. Warszawa: Fundacja Misyjna Świeckich.
Forstner, D. (1990). Świat symboliki chrześcijańskiej. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX.
Gesenius, W. (1883). Hebräisches und Chaldäisches Handwörterbuch űber das Alte Testament. Leipzig.
Keil, G. (1995). Język. W: E. Martens i H. Schnädelbach (red.), Filozofia. Podstawowe pytania. Warszawa: Wiedza Powszechna.
Koehler, L., Baumgartner, W. i Stamm, J.J. (2001). Wielki słownik hebrajsko-polski i aramejsko-polski Starego Testamentu. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Vocatio”.
Leland, R., Wilhoit, J.C. i Longman III, T. (2003). Słownik symboliki biblijnej. Przeł. Z. Kościuk. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Vocatio”.
Leopold, E.F. (1878). Lexicon Hebraicum et Chaldeicum in Libros Veteris Testamenti oridine etymologico compositum. Lipsiae.
Lisowsky, G. (1993). Konkordanz zum Hebräischen Alten Testament. Stuttgart: Verlag.
Ouaknin, M.-A. (2006). Tajemnice kabały. Warszawa: Wydawnictwo Cyklady.
Pecaric, S. i Jędrzejewski, P. (2011). Czy Torę Czy Torę można czytać po polsku? Z rabinem Sachą Pecaricem rozmawia Paweł Jędrzejewski. Kraków: Stowarzyszenie Pardes.
Quine, W.V.O. (1999). Słowo i przedmiot. Warszawa: Alatheia.
Steiner, G. (2000). Po wieży Babel. Problemy języka i przekład. Kraków: Alatheia.
Termińska, K. (1993). Symbolika okna w prozie Jarosława Iwaszkiewicza. Język Artystyczny, 8, 85–104.
Termińska, K. (2001). Lingwistyka i jej błyskotki, świecidełka, cacka, czyli metafory poznawcze lingwistyki. W: Z. Krążyńska i Z. Zagórski (red.), Poznańskie Spotkania Językoznawcze, 6. Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, 45–54.
Termińska, K. (2004). Znaczenie – jądro paradygmatu lingwistycznego. Bohemistyka, 1, 1–18.
Termińska, K. (2014). Nielinearność czytania w hebrajszczyźnie biblijnej i problem przekładu. W: D. Filar i D. Piekarczyk (red.), Narracyjność języka i kultury. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 203–217.
Termińska, K. (2015). Studia z hebrajszczyzny biblijnej. Niedoczytanie moje. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Wittgenstein, L. (1997). Tractatus logico-philosophicus. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Wittgenstein, L. (2000). Dociekania filozoficzne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Copyright (c) 2022 Akademia Ignatianum w Krakowie
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor, zgłaszając swój artykuł, wyraża zgodę na korzystanie przez Wydawnictwo Uniwersystet Ignatianum z utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym.
Wydawca zobowiązuje się szanować osobiste prawa autorskie do utworu.
