„Obcy” w Dubrowniku od XIII do początków XVI wieku
Abstrakt
Problem „obcych” na terenie średniowiecznego Dubrownika w różnych kontekstach (zawodowym, społecznym, ekonomicznym, etnicznym) był przedmiotem zainteresowania licznego grona badaczy (K. Jireček, B. Stulli, I. Mahnken, I. Lučić, I. Mitić, D. Dinić-Knežević, J. Mijušković, I. Voje, B. Krekić, T. Raukar, V. Miović, Z. Janeković-Römer, P. Wróbel). W artykule, po wyrywkowym przeanalizowaniu sytuacji „obcych” w Dubrowniku w okresie od XIII do początków XV wieku, autor doszedł do następujących konkluzji: 1. Przyczyny pozytywnego nastawienia Dubrowniczan do imigrantów leżą w podtrzymywanym w oficjalnej propagandzie micie o założeniu Raguzy przez przybyszów. 2. Analiza struktury „obcych” w mieście może prowadzić do wydzielenia wśród nich pewnych grup. Ich pozycja zależnie od przynależności zawodowej, etnicznej oraz zamożności była zróżnicowana. 3. Cyganie i Żydzi pojawili się najpóźniej jako „obcy” w Dubrowniku. Nastawienie miejscowej społeczności do obu tych grup było radykalnie odmienne, co wynikało (jak się wydaje) z różnych pozycji, jakie zajęły one w społeczności lokalnej.
Bibliografia
Historia królestwa Słowian, czyli Latopis popa Duklanina. (1988) (przeł. i oprac. J. Leśny). Warszawa: PWN.
Filip de Diversis. (2004). Opis Dubrownika. Situs aedificiorum politiae et laudabilium consuetudinum inclytae civitatis Ragusii (przeł. P. Wróbel. J. Bonarek). Kraków: Towarzystwo Wydawnicze „Historia Iagellonica”.
Konstantyn Porfirogeneta. (2016). O rządzeniu państwem (przeł. G.K. Wałkowski). Warszawa: Euro Omni.
Luccari, G.P. (1790). Coppioso ristretto degli annuali di Ragusa. Ragusa.
Statut grada Dubrovnika, sastavljen godine 1272. (2002) (przeł. i oprac. A. Šoljić, Z. Šundrica, I. Veselić). Dubrovnik: Državni arhiv.
Barany, Z. (2002). The East European Gypsies. Regime Change, Marginality and Ethnopolitics. New York: Cambridge University Press.
Božić, I. (1949). Ekonomski i društveni razvitak Dubrovnika u XIV–XV veku. Istoriski glasnik, 1, Beograd.
Burđelez, I. (1998). Konsuli Židovi u službi Dubrovačke Republike. Zbornik diplomatske akademije, br. 3, Zagreb.
Calimani, R. (2002). Historia getta weneckiego (przeł. T. Jekielowa). Warszawa: Czytelnik.
Ćuk, R. (1990). I Rapporti economici fra Ragusa e Venezia nel Medio Evo. W: A. Di Vittorio (red.), Ragusa e il Mediterraneo. Ruolo e funzioni di una repubblica marinara tra Medioevo ed Età Moderna (s. 115–159). Bari.
Dinić-Knežević, D. (1974). Migracije stanovništva iz bližeg zaleđa u Dubrovnik u XIV veku. Jugoslovenski istorijski časopis, 13(1–2). Beograd.
Dinić-Knežević, D. (1995). Migracije stanovništva iz južnoslovenskih zemalja u Dubrovnik tokom srednjeg veka. Novi Sad: SANU, Ogranak u Novom Sadu: Filozofski fakultet, Odsek za istoriju.
Dinić-Knežević, D. (1980). Nemci u Srednjovjekovnom Dubrovniku. Anali, vol. 18.
Fejić, N. (1988). Španci u Dubrovniku u srednjem veku. Beograd: Prosveta Bgd.
Frejdenberg, M. (2000). Židovi na Balkanu na isteku srednjeg veka. Zagreb: Dora Kurupićeva.
Hrabak, B. (1994). Jevreji u Italiji i istočna Jadranska obala 1350–1530 godine. Istorijski časopis, knj. XXIX, Beograd.
Janeković-Römer, Z. (2005). Građani, stanovnici, podanici, stranci, inovjerci u srednjovjekovnom Dubrovniku. W: Raukarov zbornik zbornik u čast Tomislava Raukara. Zagreb: FF Press.
Janeković-Römer, Z. (1993). Stranac u srednjevjekovnom Dubrovniku, izmedju prihvačenosti i odbaćenosti. Rad, knj. 26, Zagreb.
Janeković-Römer, Z. (2015). The Frame of Freedom. The Nobility of Dubrovnik between the Middle Ages and Humanism. Zagreb–Dubrovnik: Hrvatska akademija znanosti i umjetnosti, Zavod za povijesne znanosti u Dubrovniku.
Jireček, K. (1962). Romani u gradovima Dalmacije tokom srednjeg veka. W: Zbornik Konstantina Jirečeka, II. Beograd: Naučno delo.
Kenrick, D. (2007). Historical Dictionary of Gypsies (Romanies). Maryland– Toronto–Plymouth, UK: The Scarecrow Press, Inc. Lanham.
Krekić, B. (1980). Contributions of Foreigners to Dubrovnik’s Economic Growth in the late Middle Ages. W: Idem, Dubrovnik, Italy and the Balkans in the Late Middle Ages (s. 378–379). London: Variorum Reprints.
Krekić, B. (1980). Italian Creditors in Dubrovnik (Ragusa) and the Balkan Trade, Thirteenth through Fifteenth Centuries. W: Idem, Dubrovnik, Italy Dubrovnik, Italy and the Balkans in the Late Middle Ages (s. 248–249). London: Variorum Reprints.
Krekić, B. (2007). Dubrovnik and Venice in the Thirteenth and Fourteenth century: a Short Survey. W: Idem, Unequal Rivals. Essays on Relations between Dubrovnik and Venice in the Thirteenth and Fourteenth Centuries. Zagreb–Dubrovnik: HAZU.
Krekić, B. (2007). Some Venetians in Dubrovnik in the Fourteenth Century. W: Idem, Unequal Rivals. Essays on Relations between Dubrovnik and Venice in the Thirteenth and Fourteenth Centuries. Zagreb–Dubrovnik: HAZU.
Krekić, B. (2007). Venetians in Dubrovnik (Ragusa) and Ragusans in Venice as a Real Estate Owners in the Fourteenth Century. W: Idem, Unequal Rivals. Essays on Relations between Dubrovnik and Venice in the Thirteenth and Fourteenth Centuries. Zagreb–Dubrovnik: HAZU.
Krekić, B. (1973). The Role of the Jews in Dubrovnik (Thirteenth–Sixteenth Centuries). Viator, vol. 4.
Kunčević, L. (2015). Mit o Dubrovniku. Diskursi o identitetu renesansnoga grada. Zagreb–Dubrovnik: Hrvatska akademija znanosti i umjetnosti, Zavod za povijesne znanosti u Dubrovniku.
Lučić, J. (1979). Obrti i usluge u Dubrovniku do početka XIV stoljeća. Zagreb: Sveučiliste u Zagrebu – Institut za Hrvatsku Povijest.
Mijušković, J. (1961). Dodeljivanje dubrovačkog gradjanstva u srednjem veku. Glas, G. 246, Beograd.
Miović, V. (2005). The Jewish Ghetto in the Dubrovnik Republic 1546–1808. Zagreb–Dubrovnik: Institute for Historical Sciences of the Croatian Academy of Sciences and Arts in Dubrovnik.
Mitić, I. (1979). Imigracijska politika dubrovačke republike s posebnim obzirom na ustanovu svjetnog azila. Anali, vol. 17, Dubrovnik.
Münster, L. (1979). Proces zbog ritualnog bistva u Dubrovniku 1502. Zbornik Jevrejskog istorijskog muzeja, I, 99–110.
Petrović, Ð. (1976). Cigani u srednjovekovnom Dubrovniku. Zbornik Filozofskog fakulteta, 13–1.
Prlender, I. (1994). Dubrovačko posvajanje svetog Vlaha. Dubrovnik, vol. 5.
Raukar, T. (1977). Cives, habitatores, forenses u srednjovjekovnim dalmatinskim gradovima. Historijski zbornik, G. XXIX–XXX.
Roller, D. (1951). Dubrovački zanati u XV i XVI stoljeću. Zagreb: Jugoslavenska Akademija Znanosti i Umjetnosti.
Siems, H. (1991). Zur Entwicklung des Kirchenasyls zwischen Spätantike und Mittelalter. W: O. Behrends, M. Diesselhorst (red.), Libertas: grundrechtliche und rechtsstaatliche Gewährungen in Antike und Gegenwart. Symposium aus Anlass des 80. Geburtstages von Franz Wieacker (s. 139–186). Ebelsbach: Rolf Gremer.
Sindik, I. (1950). Komunalno uredjenje Kotora (od druge polovine 12. do početka 15 st.). Beograd: Naučna Knjiga.
Stulli, B. (1989). Židovi u Dubrovniku. Zagreb: Jevrejska općina Zagreb, NZMH i Kulturno društvo „Dr. Miroslav Šalom Freiberger”.
Tadić, J. (1937). Jevreji u Dubrovniku do polovine XVII stoljeća. Sarajevo: Izd. „La Benevolencia”.
Tadić, J. (1939). Promet putnika u starom Dubrovniku. Dubrovnik Izdanje Turističkog saveza u Dubrovniku.
Wróbel, P. (2010). Dubrownik w latach 1358–1526. Organizacja przestrzeni. Kraków: Towarzystwo Wydawnicze „Historia Iagellonica”.
Wróbel, P. (2007). Problem migracji na terenie Republiki Dubrownickiej w XIV i XV wieku. W: D. Quirini-Popławska (red.), Mare apertum: przepływ idei, ludzi i rzeczy w świecie śródziemnomorskim. „Portolana. Studia Mediterranea”, t. 3. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Copyright (c) 2020 Akademia Ignatianum w Krakowie
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor, zgłaszając swój artykuł, wyraża zgodę na korzystanie przez Wydawnictwo Uniwersystet Ignatianum z utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym.
Wydawca zobowiązuje się szanować osobiste prawa autorskie do utworu.
