Dramat w rodzinie. Ostatnie lata życia Hürrem zwanej Roksolaną

DOI: https://doi.org/10.35765/pk.2022.3601.03

Abstrakt

Hürrem (ur. ok. 1505, zm. 1558), zwana w zachodnich źródłach Roksolaną (lub Roksaną), należy do najbardziej barwnych postaci związanych z Turcją. Historia branki i niewolnicy, która w czasie swego pobytu w haremie sułtańskim (prawdopodobnie w latach 1521–1558) awansowała do roli żony sułtana i jednej z najbardziej wpływowych osób w imperium Osmanów, wywoływała żywe zainteresowanie już u jej współczesnych. Z czasem stała się inspiracją dla licznych artystów, pisarzy i twórców, wchodząc na trwałe do europejskiej kultury.

W rzeczywistości wiarygodnych informacji na jej temat jest niewiele. Wynika to z faktu, iż harem był miejscem izolowanym, a kronikarze osmańscy niechętnie pisali o kobietach. Pewniejsze informacje pochodzą od ludzi z Zachodu, ale oni mieli trudny dostęp do dworu sułtana. Dyplomaci weneccy i francuscy, często działający jak szpiedzy, gromadzili jednak starannie wiadomości z dworu, na marginesie donosząc o żonie sułtana. Głównie na podstawie ich relacji w artykule dokonano próby naszkicowania sytuacji Roksolany w ostatnich latach jej życia. Autor dochodzi do konkluzji, że choć udało się jej zdobyć i do końca życia utrzymać niezwykle silną, jak na kobietę, pozycję na dworze, jednak wprowadzone zmiany nieuchronnie prowadziły do rodzinnego dramatu, jakim było zamordowanie na rozkaz syna Selima jej drugiego syna Bajezyda wraz z wnukami.

Biogram autora

Piotr Wróbel, Uniwersytet Jagielloński

Dr hab., prof. UJ, mediewista, zajmujący się dziejami Bałkanów i państw basenu Morza Śródziemnego w późnym średniowieczu. Od 1991 r. zatrudniony w Instytucie Historii UJ najpierw w Pracowni Dydaktyki Historii, a od 1993 r. w Zakładzie Historii Średniowiecznej Powszechnej. W 1997 r. obronił pracę doktorską, a w 2010 r. pracę habilitacyjną na Wydziale Historycznym UJ. W latach 2008–2011 kierownik studiów licencjackich mediteraneistyka; od 2012 r. kierownik Zakładu Historii Średniowiecznej Powszechnej; w latach 2012–2020 zastępca dyrektora, a od 2020 r. dyrektor Instytutu Historii UJ. Autor monografii: Krzyż i Półksiężyc. Zachodnie Bałkany w latach 1444–1463 (Kraków 2000); Dubrownik w latach 1358–1526. Organizacja przestrzeni (Kraków 2010). Współautor przekładów (wraz z J. Bonarkiem) Filip de Diversis, Opis Dubrownika (Kraków 2004); Benedykt Cotruglio, Księga o sztuce handlu (Kraków 2007); Ludwik Tuberon de Crieva, Pamiętniki o czasach moich (Kraków 2016).

Opublikowane
2022-03-30
Jak cytować
[1]
Wróbel, P. 2022. Dramat w rodzinie. Ostatnie lata życia Hürrem zwanej Roksolaną. Perspektywy Kultury. 36, 1 (mar. 2022), 19-34. DOI:https://doi.org/10.35765/pk.2022.3601.03.
Numer
Tom 36 Nr 1 (2022): Imperium Osmańskie i Turcja – dzieje, literatura i kultura
Dział
Imperium Osmańskie i Turcja...

Copyright (c) 2022 Akademia Ignatianum w Krakowie

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Autor, zgłaszając swój artykuł, wyraża zgodę na korzystanie przez Wydawnictwo Akademii Ignatianum z utworu na następujących polach eksploatacji:

  1. utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
  2. zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
  3. rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
  4. wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
  5. rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
  6. publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym. 

Wydawca zobowiązuje się szanować osobiste prawa autorskie do utworu.