Kultura akademicka i kultura studencka a idea uniwersytetu

DOI: https://doi.org/10.35765/pk.2024.4704.03
Słowa kluczowe: uniwersytet, kultura akademicka, kultura studencka, wychowanie, wartości

Abstrakt

Autor artykułu bada relacje między kulturą akademicką i kulturą studencką oraz analizuje stosunek obydwu wymienionych kultur do idei uniwersytetu. Badania prowadzone w tym artykule mają charakter fenomenologiczny, a ich celem jest opisanie istotowych rysów kultury akademickiej i studenckiej oraz idei uniwersytetu. W artykule chodzi o wskazanie ­teoretyczno-aksjologicznego podłoża działalności uniwersyteckiej, w ramach której mamy do czynienia z kulturą akademicką i studencką. Jednym z zadań artykułu jest określenie, która ze znanych koncepcji kultury koresponduje ze wszystkimi trzema wymienionymi w tytule elementami. Autor wskazuje, iż jest to pojęcie kultury określanej niemieckim słowem Bildung. To koncepcja kultury, która kładzie nacisk na kształtowanie lub formowanie osoby ludzkiej pod względem intelektualnym i moralnym, opisywana także za pomocą greckiego pojęcia paideia. Kultura jako kształtowanie (Bildung lub paideia) człowieka w zakresie jego człowieczeństwa łączy ideę uniwersytetu, kulturę akademicką i kulturę studencką. Elementy te pozostają wobec siebie w relacji fundowania: idea uniwersytetu stanowi aksjologiczną podstawę kultury akademickiej, a kultura akademicka jest aksjologicznym fundamentem kultury studenckiej. Relacja fundowania zachodząca między tymi rzeczywistościami potwierdza ich strukturalną jedność, wyrażającą się w jedności określających je wartości, takich jak prawda, dobro i piękno, a więc wartości intelektualnych, moralnych i estetycznych. Wartości te realizuje człowiek (nauczyciel, student) jako uczestnik życia uniwersyteckiego, kształtowany (wychowywany) w człowieczeństwie, rozumianym jako jego aksjologiczna istota.

Biogram autora

Andrzej Gielarowski, Akademia Ignatianum w Krakowie

Dr hab. filozofii, pracuje także w dyscyplinie nauki o kulturze i religii. Kierownik Katedry Filozofii Kultury i Religioznawstwa w Instytucie Kulturoznawstwa i Dziennikarstwa na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Ignatianum w Krakowie; jest dziekanem tego wydziału. Autor książek: Tajemnica obecności. Bycie i intersubiektywność w filozofii Gabriela Marcela (Kraków, 2013); Kryzys kultury – kryzys człowieka. Fenomenologiczna krytyka kultury: Husserl, Levinas, Henry (Kraków, 2016); O możliwym końcu kultury. Apokaliptyka Rene Girarda (Kraków, 2021).

Bibliografia

Arendt, H. (1994). Między czasem minionym a przy¬szłym. Osiem ćwiczeń z myśli po¬litycznej. Warszawa: Aletheia.

Barnard, A. (2021). Antropologia. Zarys teorii i historii. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Fontaine, P. (2007). La culture. Paris: Ellipses.

Gadacz, T. (2017). Karla Jaspersa idea uniwersytetu. Wstęp do wydania polskiego. W: Jaspers, K. (2017). Idea uniwersytetu. Warszawa: Narodowe Centrum Kultury, 11-27.

Gadamer, H.-G. (2007). Prawda i metoda. Zarys hermeneutyki filozoficznej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Gadamer, H.-G. (2008). Idea uniwersytetu – wczoraj, dziś, jutro. W: Gadamer, H.-G., Teoria, etyka, edukacja. Eseje wybrane. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 240-257.

Ciborowska, A., Gąsowski, T., Piela L., Szlachta, B. (2011). Forum. Dostojeństwo uniwersytetu? Perspektywy Kultury, nr 4 (1/2011), 7-23.

Gizella, J. (2011) Niepokorni, kontrowersyjni, różnorodni. O kulturze studenckiej lat 1956-1981, Perspektywy Kultury, nr 4 (1/2011), 57-69.

Ingarden, R. (1987). Książeczka o człowieku. Kraków: Wydawnictwo Literackie.

Jaeger, W. (2001). Paideia. Formowanie człowieka greckiego. Warszawa: Fundacja Aletheia.

Jaspers, K. (2017). Idea uniwersytetu. Warszawa: Narodowe Centrum Kultury.

Kant, I. (2005). Metafizyka moralności. Warszawa: Wydawnictwo PWN.

Stróżewski, W. (2013). Logos, wartość, miłość. Kraków: Wydawnictwo Znak.

Szanduła, M. (2020). Kultura studencka na Uniwersytecie Rolniczym w Krakowie. Historia i współczesność. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie.

Szanduła, M. (2023). Przestrzeń edukacyjno-kulturowa w szkole wyższej, W: Szanduła, M. (red.), Kultura studencka we wspomnieniach jej twórców (Wyższa Szkoła Rolnicza, Akademia Rolnicza, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie, 9-27.

Tischner, J. (1982). Etyka wartości i nadziei. W: Hildebrand von, D., Kłoczowski, J. A., Paściak J., Tischner, J., Wobec wartości. Poznań: „W drodze”. Wydawnictwo Polskiej Prowincji Dominikanów, 51-148.

Opublikowane
2024-12-28
Jak cytować
[1]
Gielarowski, A. 2024. Kultura akademicka i kultura studencka a idea uniwersytetu. Perspektywy Kultury. 47, 4 (grudz. 2024), 15-30. DOI:https://doi.org/10.35765/pk.2024.4704.03.
Numer
Tom 47 Nr 4 (2024): Kultura studencka, kultura akademicka – historia i współczesność
Dział
Kultura studencka

Copyright (c) 2024 Perspektywy Kultury

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Autor, zgłaszając swój artykuł, wyraża zgodę na korzystanie przez Wydawnictwo Uniwersystet Ignatianum z utworu na następujących polach eksploatacji:

  1. utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
  2. zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
  3. rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
  4. wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
  5. rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
  6. publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym. 

Wydawca zobowiązuje się szanować osobiste prawa autorskie do utworu.