Osadnictwo na Cyprze pod władzą Lusignanów po podboju łacińskim: relacje Cypryjczyków, innych kronikarzy oraz szerszy kontekst

Słowa kluczowe: kroniki, osadnictwo, podbój, Gwidon z Lusignan, łacinnicy, Jeruzalem, Europa, Syria

Abstrakt

Artykuł bada i porównuje relacje na temat osadnictwa na Cyprze w latach następujących po podboju łacińskim od końca XII do początku XIII w. zamieszczone w różnych kronikach od XIII do XVI w. Omówiono informacje przekazane przez kronikarzy, a także uprzedzenia obecne w różnych relacjach oraz stopień dokładności tych informacji, szczególnie w przypadkach, gdy są one potwierdzone lub obalone przez inną dokumentację. Kroniki, o których mowa, to XIII‑wieczna kontynuacja Wilhelma z Tyru, która zawiera najpeł­niejszy opis osiedlania się łacinników i innych osób na Cyprze po łacińskim podboju, XV‑wieczna kronika Leontiosa Machairasa, anonimowa kronika „Amadiego”, którą prawdopodobnie można datować na początek XVI w., chociaż w części dotyczącej historii Cypru w XIII w. opiera się ona na wcześ­niejszych źródłach, oraz późniejsza XVI‑wieczna kronika Florio Bustrona. Ponadto przywoływane są Chorograffia i Opisanie Stefana z Lusignan, dwie kroniki datowane na okres po podboju Cypru przez Turków Osmańskich w 1570 r., poruszające temat osadnictwa na XIII‑wiecznym Cyprze. Dla porównania, końcowa część artykułu bada, w jakim zakresie dowody na osad­nictwo w innych regionach basenu Morza Śródziemnego wywodzone są z kronik lub ze źródeł dokumentalnych.

Biogram autora

Nicholas Coureas, Cyprus Research Centre in Nicosia

Senior Researcher at the Cyprus Research Centre in Nicosia on the history of Lusignan Cyprus (1191–1473). Within this field, his special interests are the history of the Latin Church of Cyprus and of Cypriot commerce during the Lusignan period. He has published various articles and books on this subject, including the monograph The Latin Church in Cyprus 1195–1312 and its sequel, The Latin Church of Cyprus 1313–1378. Together with Michael Walsh and Peter Edbury, he published the conference proceedings Medieval and Renaissance Famagusta. Together with Prof. Peter Edbury he also published a chronicle, titled The Chronicle of Amadi translated from the Italian. He has now completed a monograph, titled The Burgesses of Lusignan Cyprus 1192–1474. This was published in 2020 by the Cyprus Research Centre.

Bibliografia

Bresc‑Bautier, G. (ed.). (1984). Le cartulaire du chapitre du Saint‑Sépulchre de Jérusalem. Paris: Documents relatifs à l’histoire des croisades. L’Académie des Inscriptions et Belles Lettres, XV.

Coureas, N. & Schabel, C. (eds.). (1997). The Cartulary of the Cathedral of the Holy Wisdom of Nicosia. Nicosia: Cyprus Research Centre.

Coureas, N. & Edbury, P. (trans.). (2015). The Chronicle of Amadi translated from the Italian. Nicosia: Cyprus Research Centre.

Dawkins, R.M. (ed. & trans.). (1932). Leontios Makhairas, Recital concerning the Sweet Land of Cyprus entitled ‘Chronicle’, 2 vols. Oxford: Oxford Uni­versity Press.

Edbury, P. (trans.). (1996). The Conquest of Jerusalem and the Third Crusade, Sources in Translation. Aldershot: Ashgate Publishing Ltd.

Edbury, P. (trans.). (1996). The Old French Continuation of William of Tyre 1184–1197. In The Conquest of Jerusalem and the Third Crusade, Sources in Translation. Aldershot: Ashgate Publishing Ltd.

Edbury, P. (ed. & trans.). (2009). Philip of Novara, Le Livre de Forme du Plait. Nicosia: Cyprus Research Centre.

Eracles: ‘L’ estoire de Eracles empereur et la conquest de la Terre d’ Outremer’. In: Recueil des historiens des Croisades, Historiens occidentaux, 5 vols. 1844– 1895, vol. 2 (1859).

Lusignan, S. de. (1573). Chorograffia et breve historia dell’ isola de Cipro prin­cipiando al tempo di Noé per il fino al 1572. Bologna: per Alessandro Benaccio.

Lusignan, S. de. (1580). Description de toute l’ isle de Chypre. Paris: Chez Guil­laume Chaudiere.

Mas Latrie, L. de. (ed.). (1871). Chronique d’ Ernoul et de Bernard le Trésorier. Paris: Societé de l’ histoire de France, 157.

Mas Latrie, R. de. (ed.). (1886). Florio Bustron, ‘Chronique de l’ île de Chypre’. Paris: Collections des documents inédits sur l’ histoire de France: mélan­ges historiques, V.

Mas Latrie, R. de. (ed.). (1891). Chronique d’Amadi. In Chroniques d’ Amadi et de Strambaldi. Paris: Imprimérie Imperiale.

Nielen, M‑A. (2003). Lignages d’Outremer, introduction, notes et edition criti­que. Paris: Documents relatifs à l’histoire des croisades. L’Académie des Inscriptions et Belles Lettres, XVIII.

Barber, M. (2012). The Crusader States. Yale: Yale University Press.

Coureas, N. (1996). Provencal Trade with Cyprus in the Thirteenth and Fou­rteenth Centuries, Epeterida Kentrou Epistemonikon Ereunon XXII. Nico­sia: Cyprus Research Centre, 69–92.

Coureas, N. (1997). Profits and Piracy: Commerce between Cyprus and Cata­lonia from 1291 to 1420. Epeterida Kentrou Epistemonikon Ereunon XXIII. Nicosia: Cyprus Research Centre, 27–55.

Coureas, N. (2007). The Migration of Syrians and Cypriots to Hospital­ler Rhodes in the Fourteenth and Fifteenth Centuries. In K. Borchardt, N. Jaspert & H.J. Nicholson (eds.), The Hospitallers, the Mediterranean and Europe: Festschrift for Anthony Luttrell. Aldershot: Ashgate Publishing Ltd., 101–107.

Coureas, N. (2018). The Perception and Evaluation of Foreign Soldiers in the Wars of King Peter I of Cyprus: The Evidence of the Cypriot Chronic­les and its Shortcomings. The Medieval Chronicle, 11. Leiden: Koninklijke Brill, 108–126.

Edbury, P. (1991, 19942). The Kingdom of Cyprus and the Crusades 1191–1374. Cambridge: Cambridge University Press.

Edbury, P. (1999). The Lusignan Regime in Cyprus and the Indigenous Popu­lation. In P. Edbury, Kingdoms of the Crusaders from Jerusalem to Cyprus, XX. Aldershot: Ashgate Publishing Ltd, 1–9.

Edbury, P. (2015). Ernoul, Eracles and the beginnings of Frankish Rule in Cyprus, 1191–1232. In S. Rogge & M. Grünbart (eds.), Medieval Cyprus, A Place of Cultural Encounter. Münster: Waxmann Verlag GmbH, 29–51.

Luttrell, A. (1992). Settlement on Rhodes, 1306–1366. In A. Lutrell, The Hospitallers of Rhodes and their Mediterranean World. V. Aldershot: Ashgate Publishing Ltd., 273–281.

Mas Latrie, L. de. (1852–1861). Histoire de l’île de Chypre sous le règne des prin­ces de la maison de Lusignan, 3 vols. Vol. 2. Paris: Imprimerie Impériale.

McKee, S. (2000). Uncommon Dominion: Venetian Crete and the Myth of Ethnic Purity. Philadelphia: University of Pennsylvania Press.

Prawer, J. (1980, 19982). Burgage‑tenure. In idem, Crusader Institutions, 9. Oxford: Oxford University Press, 250–262.

Richard, J. (1992). Un monastère grec de Palestine et son domaine chypriote. In J. Richard, Croisades et Etats latins d’Orient, XIV. Aldershot: Ashgate Publishing Limited, 61–75.

Richard, J. (1976, 1997). L’ordonnance de décembre 1296 sur le prix du pain à Chypre. In J. Richard, Orient et Occident au Moyen Age: Contacts et Rela­tions (XIIe–XVe s.), XX. Aldershot: Ashgate Publishing Ltd., 45–51.

Richard, J. (1976, 19974). L’ abbaye cistercienne de Jubin et la prieuré Saint‑Blaise de Nicosie. In J. Richard, Orient et Occident au Moyen Age: Contacts et relations (XXe–XVe s.), XIX. Aldershot: Ashgate Publishing Ltd., 63–74.

Riley‑Smith, J. (1973, 20022). The Feudal Nobility of the Kingdom of Jerusalem 1174–1277. Basingstoke: Palgrave‑Macmillan.

Opublikowane
2021-07-01
Jak cytować
[1]
Coureas, N. 2021. Osadnictwo na Cyprze pod władzą Lusignanów po podboju łacińskim: relacje Cypryjczyków, innych kronikarzy oraz szerszy kontekst. Perspektywy Kultury. 33, 2 (lip. 2021), 175-190. DOI:https://doi.org/10.35765/pk.2021.3302.12.