Zastosowanie strategii „budowania rusztowania” w edukacji dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w inkluzyjnym oddziale przedszkolnym – systematyczny przegląd badań
Abstrakt
Celem artykułu jest przeprowadzenie systematycznego przeglądu literatury na temat wykorzystania strategii „budowania rusztowania” (scaffolding) w edukacji dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w przedszkolu inkluzyjnym. Do analizy wykorzystano narzędzie PRISMA. Pełnotekstowy przegląd ośmiu artykułów opublikowanych w latach 2000–2024, pochodzących z pięciu baz naukowych (Google Scholar, Science Direct, EBSCO, WoS i Scopus) pokazuje, że strategia „budowania rusztowania” jest wykorzystywana do wspomagania opanowania przez dzieci różnych umiejętności edukacyjnych (uczenia się, umiejętności czytania i pisania oraz rozumienia pojęć naukowych), a także wspiera ich samodzielność i autonomię w dokonywaniu wyboru, przejmowaniu inicjatywy w sytuacji uczenia się, dokonywaniu samodzielnej eksploracji, rozwiązywaniu problemów. Scaffolding może być wdrażany przez nauczyciela w bezpośrednim kontakcie z dzieckiem lub z pomocą rówieśnika. Przegląd literatury wskazuje na możliwość zastosowania strategii „budowania rusztowania” w pracy z dziećmi ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w przedszkolach inkluzyjnych. Wielkość efektu w przypadku motywowania była umiarkowana, natomiast w przypadku zapewniania wsparcia w rozwoju poznawczym – wysoka. Analiza stanu badań na temat strategii „budowania rusztowania” poszerzy zakres wiedzy na temat włączających praktyk i oceny ich efektywności w badaniach naukowych.
Bibliografia
Belland, B.R., Kim, C. i Hannafin, M.J. (2013). A framework for designing scaffolds that improve motivation and cognition. Educational Psychologist, 48(4), 243–270. https://doi.org/10.1080/00461520.2013.838920
Bellon, M.L., Ogletree, B.T. i Harn, W. (2000). Repeated storybook reading as a language intervention for children with autism: A case study on the application of scaffolding. Focus on Autism and Other Developmental Disabilities, 15(1), 52–58. https://doi.org/10.1177/108835760001500107
Booth, A., Sutton, A. i Papaioannou, D. (2016). Systematic approaches to a successful literature review (wyd. 2). SAGE.
Counsell, S.L. i Wright, B.L. (2016). Science learning for ALL young scientists: Exploring, investigating, learning, and growing together with ramps and pathways in diverse settings. Childhood Education, 92(5), 365–372. https://doi.org/10.1080/00094056.2016.1226110
Cross, L., Salazar, M.J., Dopson-Campuzano, N. i Batchelder, H.W. (2009). Best practices and considerations: Including young children with disabilities in early childhood settings. Focus on Exceptional Children, 41(8). https://doi.org/10.17161/foec.v41i8.6840
Czakon, W. (2011). Metodyka systematycznego przeglądu literatury. Przegląd Organizacji, 3, 57–61. https://doi.org/10.33141/po.2011.03.13
Damjanovic, V. i Ledford, E. (2024). Moving toward inclusive practices for children and families: A preschool’s journey. Education Sciences, 14(1), 14. https://doi.org/10.3390/educsci14010014
Elmonayer, R.A. (2017). Promoting number sense of Egyptian autistic children mainstreamed in kindergartens through visual scaffolding. Early Child Development and Care, 189(8), 1242–1255. https://doi.org/10.1080/03004430.2017.1372757
Filipiak. E. (2012). Rozwijanie zdolności uczenia się. Z Wygotskim i Brunerem w tle. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Hestenes, L., Cassidy, D. i Niemeyer, J. (2004). A microanalysis of teachers’ verbalizations in inclusive classrooms. Early Education and Development, 15(1), 23–38. https://doi.org/10.1207/s15566935eed1501_2
Kellermeyer, L., Harnke, B. i Knight, S. (2018). Covidence and Rayyan. Journal of the Medical Library Association, 106(4). https://doi.org/10.5195/jmla.2018.513
McCloskey, E. (2012). Conversations about jail: Inclusive settings for critical literacy. Early Childhood Education Journal, 40, 369–377. https://doi.org/10.1007/s10643-012-0528-7
Mazur, Z. i Orłowska, A. (2018). Jak zaplanować i przeprowadzić systematyczny przegląd literatury. Polskie Forum Psychologiczne, 23(2), 235–251. https://doi.org/10.14656/PFP20180202
Odom, S.L., Brown, W.H., Frey, T., Karasu, N., Smith-Canter, L. i Strain, P.S. (2003). Evidence-Based practices for young children with autism: Contributions for single-subject design research. Focus on Autism and Other Developmental Disabilities, 18(3), 166–175. https://doi.org/10.1177/10883576030180030401
Olsson, I. i Roll-Pettersson, L. (2020). A didactic perspective on negotiations and collaborations between different actors within the Swedish support system: Children with autism spectrum disorders included in community-based preschool settings. Nordic Journal of Studies in Educational Policy, 6(1), 58–68. https://doi.org/10.1080/20020317.2020.1711561
van de Pol, J., Volman, M. i Beishuizen, J. (2010). Scaffolding in teacher–student interaction: A decade of research. Educational Psychology Review, 22, 271–296. https://doi.org/10.1007/s10648-010-9127-6
Rofiah, K., Kossewska, J., Herviani, V.K. i Sheehy, K. (2023). Postawy nauczycieli wobec edukacji włączającej. Przegląd systematyczny. Niepełnosprawność i Rehabilitacja, 90(2), 69–91. https://doi.org/10.5604/01.3001.0053.8783
Sanches-Ferreira, M., Gonçalves, J.L., Araújo, S.B., Alves, S. i Barros, S. (2022). Building inclusive preschool classrooms: How desirable and feasible is a set of strategies that facilitate teacher-child relationships? Frontiers in Education, 7, 944822. https://doi.org/10.3389/feduc.2022.944822
Sparapani, N., Tseng, N., Towers, L., Birkeneder, S., Karimi, S., Alexander, C.J., Garcia, J.V., Wood, T. i Nunnally, A.D. (2023). Factors associated with classroom participation in preschool through third grade learners on the autism spectrum. Research in Autism Spectrum Disorders, 105, 102186. https://doi.org/10.1016/j.rasd.2023.102186
Stone, C.A. (1998). The metaphor of scaffolding: Its utility for the field of learning disabilities. Journal of Learning Disabilities, 31(4), 344–364. https://doi.org/10.1177/002221949803100404
Tharp, R.G. i Gallimore, R. (1988). Rousing minds to life: Teaching, learning, and schooling in social context. Cambridge University Press.
Wang, X.L., Bernas, L. i Eberhard, P. (2001). Effects of teachers’ verbal and non-verbal scaffolding on everyday classroom performances of students with Down syndrome. International Journal of Early Years Education, 9(1), 71–80. https://doi.org/10.1080/09669760125651
Wood, D., Bruner, J.S. i Ross, G. (1976). The role of tutoring in problem solving. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 17(2), 89–100. https://doi.org/10.1111/j.1469-7610.1976.tb00381.x
Copyright (c) 2024 Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
1. Autor zgłaszając swój artykuł oświadcza, że jest Autorem artykułu (zwanego dalej Utworem) i:
- przysługują mu wyłączne i nieograniczone prawa autorskie do Utworu,
- jest uprawniony/a do rozporządzania prawami autorskimi do Utworu.
Oświadcza, że nie narusza praw autorskich osób trzecich i praw prawnych.
Oświadcza, że nie występuje żaden konflikt interesów.
2. Udziela Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie nieodpłatnej, niewyłącznej, nieograniczonej terytorialnie licencji do korzystania z Utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym;
- w zakresie praw zależnych do Utworu, obejmujących w szczególności prawo do dokonania koniecznych zmian w Utworze, wynikających z opracowania redakcyjnego i metodycznego, a także do dokonania tłumaczenia Utworu na języki obce.
Udzielenie licencji następuje z chwilą przekazania Utworu na rzecz Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie. Uniwersytet Ignatianum w Krakowie jest uprawniony do udzielania dalszych sublicencji do Utworu, w zakresie udzielonego prawa. Licencja jest ograniczona czasowo i zostaje udzielona na okres 15 lat, licząc od daty jej udzielenia.
Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych:
