Wywiad narracyjny z dzieckiem na przykładzie relacji dzieci o ich Pierwszej Komunii Świętej
Abstrakt
Celem niniejszego artykułu jest ukazanie możliwości zastosowania techniki wywiadu narracyjnego w odniesieniu do dzieci. Przedmiotem rozważań są kwestie natury metodologicznej i etycznej zastosowanej metody oraz trudności praktyczne towarzyszące pozyskiwaniu narracji w omawianej grupie badanych. W tekście poruszam najpierw wybrane zagadnienia dotyczące badań nad dzieckiem i dzieciństwem, a następnie te aspekty, z którymi zetknęłam się w praktyce badawczej. Refleksję nad swobodnym wywiadem narracyjnym, będącą metodą badania jakościowego wykorzystywaną do badań nad dzieciństwem, podejmuję na podstawie 11 wywiadów z dziewięciolatkami na temat przeżytej przez nich uroczystości Pierwszej Komunii Świętej. Oddanie głosu dzieciom jako narratorom pozwoliło zaobserwować nie tylko metodologiczne walory techniki wywiadu narracyjnego, ale i sposoby różnych interpretacji przez dzieci tego samego ważnego wydarzenia. Zastosowanie jej w odniesieniu do dzieci prowadzi do wniosku, że jest to cenny sposób gromadzenia danych umożliwiający spojrzenie na otaczającą rzeczywistość i sposoby jej interpretacji z pomijanej często w badaniach perspektywy młodego narratora.
Bibliografia
Alheit P., Wywiad narracyjny, „Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja”, vol. 18, 2002, nr 2.
Burman E., Deconstructing Developmental Psychology, Routledge/Taylor & Francis Group, New York 2008.
Corsaro W.A., The Sociology of Childhood, Pine Forge Press, Thousand Oaks 2005.
Dahlberg G., Moss P., Pence A., Poza dyskursem jakości w instytucjach wczesnej edukacji i opieki. Język oceny, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej, Wrocław 2013.
Denzin N.K., Lincoln Y.S., Wprowadzenie. Dziedzina i praktyka badań jakościowych, [w:] Metody badań jakościowych, red. N.K. Denzin, Y.S. Lincoln, t. 1, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009.
Garbula J.M., Kowalik-Olubińska M., Konstruowanie obrazu dzieciństwa w perspektywie psychologicznej i socjokulturowej, „Przegląd Pedagogiczny” 2012, nr 1.
Jenks Ch., Socjologiczne konstrukty dzieciństwa, [w:] Wprowadzenie do badań nad dzieciństwem, red. M.J. Kehily, Wydawnictwo WAM, Kraków 2008.
Kaźmierska K., Wywiad narracyjny jako jedna z metod w badaniach biograficznych, „Przegląd Socjologiczny”, vol. 53, 2004, nr 1.
Konarzewski K., Jak uprawiać badania oświatowe. Metodologia praktyczna, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2000.
Konecki K.T., Studia z metodologii badań jakościowych. Teoria ugruntowana, PWN, Warszawa 2000.
Krzychała S., Zamorska B., Dokumentarna ewaluacja szkolnej codzienności, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej, Wrocław 2008.
Lofland J. i in., Analiza układów społecznych. Przewodnik metodologiczny po badaniach jakościowych, Wydawnictwo Scholar, Warszawa 2009.
Matsumoto D., Juang L., Psychologia międzykulturowa, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2007.
Mead M., An Investigation of the Thought of Primitive Children, with Special Reference to Animism, „Journal of the Royal Anthropological Institute” 1932, nr 62.
Pilch T., Bauman T., W stronę XVIII stulecia. Jak przeszłość może doskonalić naszą przyszłość, PIW, Warszawa 2001.
Rogers W.S., Promocja lepszego dzieciństwa: konstrukcje troski o dziecko, [w:] Wprowadzenie do badań nad dzieciństwem, red. M.J. Kehily, Wydawnictwo WAM, Kraków 2008.
Rubacha K., Metodologia badań nad edukacją, Oficyna Wydawnicza ŁośGraf, Warszawa 2008.
Silverman D., Prowadzenie badań jakościowych, Wydawnictwo PWN, Warszawa 2009.
Smolińska-Theiss B., Dzieciństwo, [w:] Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, t. 1, red. Pilch T., Wydawnictwo Akademickie ŻAK, Warszawa 2003.
Smolińska-Theiss B., Rozwój badań nad dzieciństwem – przełomy i przejścia, „Chowanna” 2010, nr 1.
Sternberg J., Psychologia poznawcza, WSiP, Warszawa 2001.
Szczepanik R., Zastosowanie techniki wywiadu narracyjnego w badaniach więźniów, „Resocjalizacja Polska” 2012, nr 3.
Śliwerski B., Pedagogika dziecka. Studium pajdocentryzmu, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2007.
Urbaniak-Zając D., Wywiad narracyjny na tle innych technik wywiadu, „Edukacja” 1999, nr 4.
Urbaniak-Zając D., Rzeczywistość pedagogiczna a sposoby jej poznawania – perspektywa interpretacyjna, [w:] Konceptualizacja przedmiotu badań pedagogiki, red. K. Rubacha, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2008.
Woodhead M., Dążenie ku tęczy. Poszukiwanie standardów jakości edukacji, Wydawnictwo Akademickie ŻAK, Warszawa 1998.
Znaniecki F., Socjologia wychowania, t. 1: Wychowujące społeczeństwo, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1973.
Zwiernik J., Podejścia badawcze w poznawaniu wiedzy dziecka, „Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja”, vol. 69, 2015, nr 1.
Zych A.A., Key Ellen, Karoline Sofia, [w:] Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, t. 2, red. T. Pilch, Wydawnictwo Akademickie ŻAK, Warszawa 2003.
Copyright (c) 2018 Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
1. Autor zgłaszając swój artykuł oświadcza, że jest Autorem artykułu (zwanego dalej Utworem) i:
- przysługują mu wyłączne i nieograniczone prawa autorskie do Utworu,
- jest uprawniony/a do rozporządzania prawami autorskimi do Utworu.
Oświadcza, że nie narusza praw autorskich osób trzecich i praw prawnych.
Oświadcza, że nie występuje żaden konflikt interesów.
2. Udziela Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie nieodpłatnej, niewyłącznej, nieograniczonej terytorialnie licencji do korzystania z Utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym;
- w zakresie praw zależnych do Utworu, obejmujących w szczególności prawo do dokonania koniecznych zmian w Utworze, wynikających z opracowania redakcyjnego i metodycznego, a także do dokonania tłumaczenia Utworu na języki obce.
Udzielenie licencji następuje z chwilą przekazania Utworu na rzecz Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie. Uniwersytet Ignatianum w Krakowie jest uprawniony do udzielania dalszych sublicencji do Utworu, w zakresie udzielonego prawa. Licencja jest ograniczona czasowo i zostaje udzielona na okres 15 lat, licząc od daty jej udzielenia.
Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych:
