Działania na rzecz upowszechniania ochron podejmowane w Krakowie przez Józefa Teodora Głębockiego w XIX wieku
Abstrakt
Przedmiotem badań niniejszego artykułu była działalność dobroczynna Józefa Teodora Głębockiego w XIX w. w Krakowie. Szczególną uwagę zwrócono na jego zaangażowanie w upowszechnianie zakładania instytucji dla małych dzieci nazywanych ochronami. Stanowiły one znaczący element w budowaniu systemu opieki nad małym dzieckiem i rozwoju pedagogiki przedszkolnej. Celem artykułu było ukazanie działalności J.T. Głębockiego w stowarzyszeniach dobroczynnych oraz jego dorobku literackiego służącego m.in. propagowaniu potrzeby objęcia opieką dzieci rodziców zajętych wielogodzinną pracą zarobkową w mieście. Zastosowano w nim analizę dokumentów źródłowych, których podstawę stanowiły materiały zgromadzone w Archiwum Narodowym w Krakowie. Ustalono, że Głębocki był członkiem znaczących towarzystw dobroczynnych, w tym Arcybractwa Miłosierdzia i Banku Pobożnego, Krakowskiego Towarzystwa Dobroczynności, Komitetu Ochron dla małych dzieci. Jego działalność na rzecz ubogich dorosłych i dzieci, opracowania poświęcone dobroczynności upowszechniały taką formę opieki.
Bibliografia
Akta dotyczące założenia domu ochrony małych dzieci pod opieką Towarzystwa Dobroczynności od początku roku 1844 po koniec roku 1848, sygn. 547/ 215.
Projekt urządzenia Domu Ochrony dla małych dzieci w Krakowie z 5 I 1844 r. podpisany przez Franciszka Ciesielskiego i Józefa Głębockiego, s. nlb.
Siódmy tom protokołu Rady Ogólnej Towarzystwa Dobroczynności w Krakowie od dnia 18 maja 1870 rozpoczęty (do 1875), sygn. 547/7.
Rocznik XXIII Towarzystwa Dobroczynności Wolnego Miasta Krakowa w połączeniu lat 1840 i 1841 (1842), Kraków: w drukarni Stanisława Gieszkowskiego.
Rocznik XXXII Towarzystwa Dobroczynności miasta Krakowa z roku 1850 (1851), Kraków: czcionkami drukarni „Czasu”.
Rocznik XXXV Towarzystwa Dobroczynności miasta Krakowa z roku 1853 (1854), Kraków: czcionkami drukarni „Czasu”.
Rocznik XLII Towarzystwa Dobroczynności miasta Krakowa z roku 1860 (1861), Kraków: czcionkami drukarnie „Czasu”.
Rocznik XLV Towarzystwa Dobroczynności miasta Krakowa z roku 1863 (1864), Życiorys ś. P. Tyrchowskiego Mikołaja wysłużonego prorektora Liceum św. Anny, prezydującego w Wydziale Spisu Tow. Dobr. skreślił i odczytał na posiedzeniu Rady Ogólnej dnia 17 kwietnia 1864 r., Kraków: w drukarni Franciszka Ksawerego Pobudkiewicza, s. 3-10.
Rocznik XLIX TD miasta Krakowa z roku 1867 (1868), Życiorys ś.p. dra Szulca Ignacego radcy Wydziału Skarbowego skreślił i odczytał na posiedzeniu Rady Ogólnej w dniu 17 lipca 1867 r. Józef Głębocki sekretarz TD, Kraków: w drukarni „Czasu” W. Kirchmayera, s. 3-11.
Rocznik LIII Towarzystwa Dobroczynności miasta Krakowa z roku 1871 (1872), Kraków: czcionkami drukarni „Czasu”.
Statut urządzający Towarzystwo Dobroczynności w Krakowie (1839), Kraków: drukiem d. E. Friedleina, sygn. 547/20.
Statut urządzający Towarzystwo Dobroczynności w Krakowie (1867), Kraków: w drukarni „Czasu” Kirchmayera, sygn. 547/20.
Szesnaste sprawozdanie Komitetu Ochron dla małych dzieci w Krakowie z roku 1863 (1864), Kraków: w drukarni „Czasu” W. Kirchmayera, s. 1-31.
Barnaś-Baran E. (2012). Dobroczynność i filantropia w społecznościach wielokulturowej Galicji, [w:] K. Szmyd, E. Barnaś-Baran, E. Dolata, A. Śniegulska (red.), Myśl i praktyka edukacyjna w obliczu zmian cywilizacyjnych, t. 1, Rzeszów: Wydawnictwo UR, s. 420-442.
Barnaś-Baran E. (2017). Inicjatywa założenia ochron dla dzieci w Krakowie w pierwszej połowie XIX w., „Biuletyn Historii Wychowania”, nr 37, s. 7-23.
Bieniarzówna J., Małecki J.M. (1985). Dzieje Krakowa. Kraków w latach 1796-1918, t. 3, Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Bołdyrew A. (2016/2). Źródła do badań nad ochronkami jako instytucjami opiekuńczo-wychowawczymi w Królestwie Polskim w XIX i na początku XX wieku, „Studia Pedagogika Ignatiana”, t. 19, s. 271-289.
Encyklopedia Powszechna (1865), red. S. Orgelbrand, t. 19, Warszawa: nakład, druk i własność S. Orgelbranda, s. 693-695.
Encyklopedia Powszechna z ilustracjami i mapami (1901), red. S. Orgelbrand, t. 11, Warszawa: w odlewni czcionek i drukarni S. Orgelbranda i synów, s. 19.
Głębocki J.T. (1842). O domach schronienia dla dzieci, Rocznik XXIII Towarzystwa Dobroczynności Wolnego Miasta Krakowa w połączeniu lat 1840 i 1841, Kraków: w drukarni Stanisława Gieszkowskiego, s. 3-36.
Głębocki J.T. (1852). Zakłady ku ulżeniu bliźnich obecnie w Krakowie istniejące. Z krótką wzmianką o dawniejszych, a dziś nie istniejących instytucjach tego rodzaju, Kraków: czcionkami drukarni „Czasu”.
Głębocki J.T. (1884). Pamiętnik jubileuszowy Arcybractwa Miłosierdzia, Kraków: druk Antoniego Koziańskiego, s. 1-8.
Goltz A. (1860). Ochronki wiejskie, Warszawa: nakład i druk J. Psurski.
Haratyk A. (2007). Udział społeczeństwa galicyjskiego w opiece nad dziećmi ubogimi i osieroconymi (1867-1914), Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Jakubiak K. (2015). Początki polskiej pedagogiki przedszkolnej, „Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce”, nr 4, s. 109-118.
Kamiński J.M. (1870). O prostytucji, Warszawa: skład główny w księgarni Gebethnera i Wolffa.
Kopff W. (1847). Urządzenie domów ochrony dla małych dzieci w Krakowie, Kraków: w drukarni Stanisława Gieszkowskiego.
Książka pamiątkowa Arcybractwa Miłosierdzia i Banku Pobożnego w Krakowie od roku 1584 do 1884 skreślona w roku jubileuszowym (1884). Kraków: w drukarni „Czasu” Franciszka Kluczyckiego i sp.
Markiewiczowa H. (2002). Działalność opiekuńczo-wychowawcza Warszawskiego Towarzystwa Dobroczynności 1814-1914, Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
Meissner A. (red.) (2002). Galicja i jej dziedzictwo, t. 16, Opieka nad dzieckiem w Galicji, Rzeszów: Wydawnictwo UR.
Pachoński J. (1959-1960). Głębocki Józef Teodor, pseudonim Doliwa (1806-1886), Polski Słownik Biograficzny, red. K. Lepszy i in., t. 8, Wrocław: Zakład im. Ossolińskich, s. 108-110.
Pamiętnik Towarzystwa Dobroczynności Krakowskiego wydany z powodu obchodzonego w d. 24 i 25 czerwca 1866 r. pięćdziesiąt-letniego jubileuszu wskrzeszenia w roku 1816 tegoż Towarzystwa (1868), Kraków: w drukarni „Czasu” W. Kirchmayera.
Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z wielkim księstwem krakowskim na rok 1870 (1870), Lwów: z c. k. galicyjskiej drukarni rządowej.
Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z wielkim księstwem krakowskim na rok 1872 (1872), Lwów: z drukarni E. Winiarza.
Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z wielkim księstwem krakowskim na rok 1875 (1875), Lwów: z drukarni A.J. Rogosza.
Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z wielkim księstwem krakowskim na rok 1881, 1884, 1888, 1890 (1881, 1884, 1888, 1890), Lwów: z drukarni Władysława Łozińskiego.
Copyright (c) 2019 Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
1. Autor zgłaszając swój artykuł oświadcza, że jest Autorem artykułu (zwanego dalej Utworem) i:
- przysługują mu wyłączne i nieograniczone prawa autorskie do Utworu,
- jest uprawniony/a do rozporządzania prawami autorskimi do Utworu.
Oświadcza, że nie narusza praw autorskich osób trzecich i praw prawnych.
Oświadcza, że nie występuje żaden konflikt interesów.
2. Udziela Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie nieodpłatnej, niewyłącznej, nieograniczonej terytorialnie licencji do korzystania z Utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym;
- w zakresie praw zależnych do Utworu, obejmujących w szczególności prawo do dokonania koniecznych zmian w Utworze, wynikających z opracowania redakcyjnego i metodycznego, a także do dokonania tłumaczenia Utworu na języki obce.
Udzielenie licencji następuje z chwilą przekazania Utworu na rzecz Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie. Uniwersytet Ignatianum w Krakowie jest uprawniony do udzielania dalszych sublicencji do Utworu, w zakresie udzielonego prawa. Licencja jest ograniczona czasowo i zostaje udzielona na okres 15 lat, licząc od daty jej udzielenia.
Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych:
