Story-based intervention. Historyjki społeczne jako metoda pracy z uczniem w spektrum autyzmu
Abstrakt
Podążając wzorem innych dyscyplin naukowych, także i pedagogika stoi przed wyzwaniem wdrażania modelu pracy w oparciu o badania naukowe an evidence-based. Przedmiotem badania jest przegląd i analiza wyników raportów z badań nad skutecznością interwencji z wykorzystaniem social stories wobec uczniów z zaburzeniami ze spektrum autyzmu na etapie edukacji elementarnej. Głównym celem analizy jest popularyzacja social stories jako skutecznej metody pracy z uczniem z zaburzeniami ze spektrum autyzmu. Przegląd literatury objął zagraniczne periodyki naukowe, dostępne za pośrednictwem baz elektronicznych. Wyłonione w kwerendzie materiały zostały poddane analizie szczegółowej, zwłaszcza pod kątem przedmiotu badań, celów oraz przebiegu interwencji z wykorzystaniem historyjki społecznej. Wyłoniono wskazania w zakresie stosowania historyjek społecznych w pracy z dzieckiem z zaburzeniami ze spektrum autyzmu. Mając na względzie obiektywne ograniczenia zaprezentowanych raportów z badań, nasuwa się refleksja nad koniecznością kontynuowania badań nad ich skutecznością.
Bibliografia
Adams L., Gouvousis A., VanLue M., Waldron C. (2004). Social story intervention: Improving communication skills in a child with an autism spectrum disorder, „Focus on Autism & Other Developmental Disabilities”, 19(2), s. 87-94, DOI:10.1177/10883576040190020301.
Agosta E. Graetz J.E., Mastropieri M.A., Scruggs T.E. (2004). Teacher-researcher partnerships to improve social behavior through social stories, „Intervention in School and Clinic”, 39, s. 276-287, DOI:10.1177/10534512040390050401.
Attwood T. (2013). Zespół Aspergera. Kompletny przewodnik, tłum. A. Sawicka-Chrapkowicz, Gdańsk: Harmonia Universalis, s. 80-86.
Barry L.M., Burlew S.B. (2004). Using Social Stories to Teach Choice and Play Skills to Children With Autism, „Focus on Autism and Other Developmental Disabilities”, 19(1), s. 45-51, DOI:10.1177/10883576040190010601.
Beh-Pajooh A., Ahmadi A., Shokoohi-Yekta M., Asgary A. (2011). The effect of social stories on reduction of challenging behaviours in autistic children, „Procedia – Social and Behavioral Sciences”, 15 (2011), s. 351-355, DOI:10.1016/j.sbspro.2011.03.100.
Bernad-Ripoll S. (2007). Using a Self-as-Model Video Combined With Social StoriesTM to Help a Child With Asperger Syndrome Understand Emotions, „Focus on Autism and Other Developmental Disabilities”, 22(2), s. 100-106, DOI:10.1177/10883576070220020101.
Chan J.M., O’Reilly M.F. (2008). A social stories intervention package for students with autism in inclusive classroom settings, „Journal of Applied Behavior Analysis”, 41(3), s. 405-409, DOI:10.1901/jaba.2008.41-405.
Chan M.J., O’Reilly M.F., Lang R.B., Boutot E.A., White P.J., Pierce N., Sonia Baker S. (2011). Evaluation of a Social Stories intervention implemented by pre-service teachers for students with autism in general education settings, „Research in Autism Spectrum Disorders”, 5, s. 715-721, DOI:10.1901/jaba.2008.41-405.
Chrzanowska I. (2018). Pedagogika specjalna. Od tradycji do współczesności, Kraków: Oficyna Wydawnicza ,,Impuls”.
Chrzanowska I. (2019). Nauczyciel o szansach i barierach edukacji włączającej, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Cihak D.F., Kildare L.K., Smith C.C., McMahon D., Quinn-Brown L. (2012). Using Video Social Stories™ to Increase Task Engagement for Middle School Students With Autism Spectrum Disorders, „Behavior Modification”, 36(3), s. 399–425, DOI: 10.1177/0145445512442683.
Crozier S., Tincani M. (2007). Effects of Social Stories on Prosocial Behavior of Preschool Children with Autism Spectrum Disorders. „Journal of Autism and Developmental Disorders”, 37, s. 1803-1814, DOI:10.1007/s10803-006-0315-7.
Czakon W. (2011). Metodyka systematycznego przeglądu literatury, „Przegląd Organizacji”, nr 3, s. 57-61.
Edeiken-Cooperman, N. (2014). The Use of Computer-Assisted Instruction as an Instructio- nal Tool to Teach Social Stories to Individuals Who Have Been Diagnosed on the Autism Spectrum. SAGE Open.
Goldstein S., Ozonoff S. (2017). Perspektywa historyczna i ogólna charakterystyka, [w:] S. Goldstein, J.A. Naglieri, S. Ozonoff, Diagnoza zaburzeń ze spektrum autyzmu, tłum. R. Andruszko, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Graetz J.E. (2003). Promoting Social Behaviors for Adolescents with Autism Using Social Stories, Doctoral Dissertation, the George Mason University, https://www.seman- ticscholar.org/paper/Decreasing-Inappropriate-Behaviors-for-Adolescents-Graetz-Mastropieri/a9b7a280e51fee6af3c4c41b254500ad4787a3ed (dostęp: 09.03.2020).
Gray C. (2014). Nowe historyjki społeczne. Ponad 150 historyjek, które uczą umiejętności społecznych dzieci z autyzmem, zespołem Aspergera i ich rówieśników, Gdańsk: Wydawnictwo Harmonia.
Gray C.A., Garand J.D. (1993). Social Stories: Improving Responses of Students with Autism with Accurate Social Information, „Focus on Autistic Behavior”, 8 (1), s. 1-10, DOI:10.1177/108835769300800101.
Gray C. (1998). Social Stories and Comic Strip Conversations with Students with Asperger Syndrome and High-Functioning Autism, [w:] E. Schopler, G.B. Mesibov (red.), Asperger Syndrome Or High-Functioning Autism? Current Issues In Autism, Springer Science+Business Media, Llc, s. 167-198.
Hagiwara T., Smith M.B. (1999). A Multimedia Social Story Intervention: Teaching Skills to Children with Autism, „Focus on Autism and Other Developmental Disabilities”, 14(2), s. 82–95, DOI:10.1177/108835769901400203.
Hutchins T.L., Prelock P.A. (2012). Parents’ Perceptions of Their Children’s Social Behavior: The Social Validity of Social Stories™ and Comic Strip Conversations, „Journal of Positive Behavior Interventions”, 15(3), s. 156– 168, DOI:10.1177/1098300712457418.
Khantreejitranon A. (2018). Using a social story intervention to decrease inappropriate behavior of preschool children with autism, „Kasetsart Journal of Social Sciences”, 39, s. 90-97, DOI:10.1016/j.kjss.2017.12.019.
Kuoch H., Mirenda P. (2003). Social Story Interventions for Young Children With Autism Spectrum Disorders, „Focus on Autism and Other Developmental Disabilities”, 18(4), s. 219-227, DOI:10.1177/10883576030180040301.
Mancil G.R., Haydon T., Whitby P. (2009). Differentiated Effects of Paper and Computer-Assisted Social Stories™ on Inappropriate Behavior in Children With Autism, „Focus on Autism and Other Developmental Disabilities”, 24(4), s. 205-215, DOI:10.1177/1088357609347324.
Marr D., Mika H., Miraglia J., Roerig M., Sinnott R. (2007). The effect of sensory stories on targeted behaviors in preschool children with autism, „Physical and Occupational Therapy in Pediatrics”, 27, s. 63–79, DOI:10.1080/j006v27n01_05.
Mazur Z., Orłowska A. (2018). Jak zaplanować i przeprowadzić systematyczny przegląd literatury, „Polskie Forum Psychologiczne’, t. 23, nr 2, s. 235-251, DOI:10.14656/PFP20180202.
Morrison J. (2016). DSM-5 bez tajemnic. Praktyczny przewodnik dla klinicystów, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
National Autism Center (2015). Findings and conclusions: National standards project, phase 2, MA: Randolph.
Norris C., Dattilo J. (1999). Evaluating Effects of a Social Story Intervention on a Young Girl with Autism, „Focus on Autism and Other Developmental Disabilities”, 14(3), s. 180-186, DOI:10.1177/108835769901400307.
Pisula E. (2012). Autyzm. Przyczyny, symptomy, terapia, Gdańsk: Wydawnictwo Harmonia.
Prokopiak A. (2017). Uczeń z autyzmem, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Pyszka A. (2015). Istota efektywności. Definicja i wymiary, „Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe”, nr 230, s. 13-25.
Sansosti F.J. , Powell-Smith K.A. (2006). The effects of Social Stories on the social behavior of children with Asperger’s Syndrome, „Journal of Positive Behavior Interventions”, 8 (1), s. 43-57, DOI:10.1177/10983007060080010601.
Scattone, D., Tingstrom D.H., Wilczynski S.M. (2006). Increasing Appropriate Social Interactions of Children With Autism Spectrum Disorders Using Social StoriesTM, „Focus on Autism and Other Developmental Disabilities”, 21(4), s. 211-222, DOI:10.1177/10883576060210040201.
Schneider N., Goldstein H. (2009). Social Stories™ Improve the On-Task Behavior of Children With Language Impairment, „Journal of Early Intervention”, Vol. 31(3), s. 250-264, DOI:10.1177/1053815109339564.
Schneider N., Goldstein H., (2010). Using Social Stories and Visual Schedules to Improve Socially Appropriate Behaviors in Children With Autism, „Journal of Positive Behavior Interventions”, Vol.12(3), s. 149-160, DOI:10.1177/1098300709334198.
Stathopoulou A., Loukeris D., Karabatzaki Z., Politi E., Salapata Y., Drigas A. (2020).
Evaluation of Mobile Apps Effectiveness in Children with Autism Social Training via Digital Social Stories, „International Journal of Interactive Mobile Technologies”, Vol 14, No 03, s. 4-18, DOI:10.3991/ijim.v14i03.10281.
Suchowierska M., Novak G., (2013). Science and pseudoscience in the treatment of autism, „Postępy Nauk Medycznych”, t. XXVI, nr 1, s. 45-50.
Sunitha Balakrishnan S., Alias A. (2017). Usage of Social Stories in Encouraging Social Interaction of Children with Autism Spectrum Disorder, „Journal of ICSAR”, Vol.1(2), s. 91-97, DOI: 10.17977/um005v1i22017p091.
System Informacji Oświatowej, https://cie.men.gov.pl/sio-strona-glowna/dane-statystyczne/niepelnosprawnosci-dane-statystyczne/ (dostęp: 03.03.2020).
Watts K. (2008). The Effectiveness of a Social Story Intervention in Decreasing Disruptive Behaviors in Autistic Children, Doctoral Dissertation, the Ohio State University, https://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=1&ved=2ahUKEwir9Y3d_6HoAhUyi8MKHTX9ACMQFjAAegQIAxAB&url=https%3A%2F%2Fetd.ohiolink.edu%2F!etd.send_file%3Faccession%3Dosu1207928140%26disposition%3Dattachment&usg=AOvVaw1-yzldbahaIu4NwNW7N8-K> (dostęp: 09.03.2020).
Wright L.A., McCathren R.B. (2012). Utilizing Social Stories to Increase Prosocial Behavior and Reduce Problem Behavior in Young Children with Autism, „Child Development Research”, May, s. 1-13, DOI:10.1155/2012/357291
Copyright (c) 2020 Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
1. Autor zgłaszając swój artykuł oświadcza, że jest Autorem artykułu (zwanego dalej Utworem) i:
- przysługują mu wyłączne i nieograniczone prawa autorskie do Utworu,
- jest uprawniony/a do rozporządzania prawami autorskimi do Utworu.
Oświadcza, że nie narusza praw autorskich osób trzecich i praw prawnych.
Oświadcza, że nie występuje żaden konflikt interesów.
2. Udziela Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie nieodpłatnej, niewyłącznej, nieograniczonej terytorialnie licencji do korzystania z Utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym;
- w zakresie praw zależnych do Utworu, obejmujących w szczególności prawo do dokonania koniecznych zmian w Utworze, wynikających z opracowania redakcyjnego i metodycznego, a także do dokonania tłumaczenia Utworu na języki obce.
Udzielenie licencji następuje z chwilą przekazania Utworu na rzecz Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie. Uniwersytet Ignatianum w Krakowie jest uprawniony do udzielania dalszych sublicencji do Utworu, w zakresie udzielonego prawa. Licencja jest ograniczona czasowo i zostaje udzielona na okres 15 lat, licząc od daty jej udzielenia.
Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych:
