„Księga Natury”. Jak uczyć dzieci ją czytać?
Abstrakt
Współczesna nauka i technologia ufundowane są na przekonaniu o racjonalności i matematycznej strukturze świata. Jego poznawanie, postęp i jakość naszego życia są związane z upowszechnieniem myślenia o edukacji matematycznej jako wyposażaniu uczniów w kompetencje konieczne do odczytywania Galileuszowej „Księgi Natury”. W artykule przybliżono ideę matematycznego rozumienia rzeczywistości oraz wiodące kompetencje emocjonalno-wolicjonalne i narzędziowe, w które należałoby wyposażyć uczniów edukacji elementarnej, by ukształtować ich przekonania odnośnie do efektywności tej drogi poznania oraz wesprzeć w pozyskaniu stosownej wiedzy i umiejętności.
W zakresie kompetencji kierunkowych i społecznych chodzi o: rozbudzanie ciekawości poznawczej, budowanie postawy optymizmu epistemicznego i etycznego, przekonanie o nieuniknioności i wartości poznawczej błędu, rozwijanie umiejętności współdziałania i rywalizacji w małych grupach oraz o kształtowanie postawy rzetelności badacza.
W zakresie kompetencji narzędziowych byłyby to: umiejętność modelowania zjawisk na poziomie zastępników (symulacji), znajomość liczb, dziesiątkowego systemu pozycyjnego i czterech działań arytmetycznych, rozumienie pomiaru i praktyczna znajomość miar, umiejętność problematyzacji zjawisk ze świata natury, posiadanie elementarnej wiedzy z zakresu heurystyki, pewien poziom sprawności kalkulacyjnej oraz znajomość podstawowych figur geometrycznych.
Bibliografia
Bocheński J. (1994). Sto zabobonów. Krótki filozoficzny słownik zabobonów, Kraków: Philed.
Cackowski Z. (1964). Problemy i pseudoproblemy, Warszawa: Książka i Wiedza.
Dąbrowski M. (2007). Pozwólmy dzieciom myśleć, Warszawa: Centralna Komisja Egzaminacyjna.
Einstein A. (1996). Zapiski autobiograficzne, trans. J. Bieroń, Kraków: Znak.
Fedirko J. (2009). Einsteiniana, “Alma Mater”, no. 114.
Gaarder J. (1995). Świat Zofii. Cudowna podróż w głąb historii filozofii, trans. I. Zimnicka, Warszawa: Jacek Santorski & Co.
Gruszczyk-Kolczyńska E. (ed.). (2014). Edukacja matematyczna w kl. I, Kraków: Centrum Edukacji Bliżej Przedszkola.
Gruszczyk-Kolczyńska (2009). Wspomaganie dzieci w rozwijaniu intuicji geometrycznych. Figury geometryczne oraz rytmiczne organizowanie przestrzeni płaskiej, [in:] E. Gruszczyk-Kolczyńska (ed.), Wspomaganie rozwoju umysłowego oraz edukacja matematyczna dzieci w ostatnim roku wychowania przedszkolnego i w pierwszym roku szkolnej edukacji, Warszawa: Wydawnictwo Edukacja Polska, pp. 370–388.
Hammond A.L. (1983). Matematyka – nasza niedostrzegalna kultura, [in:] L.A. Steen (ed.), Matematyka współczesna. Dwanaście esejów, trans. J. Łukaszewicz, Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, pp. 31–33.
Hardy G.H. (2018). A mathematician’s apology, Eastford (CT): Martino Fine Books.
Hejny M. (1997). Rozwój wiedzy matematycznej, “Dydaktyka Matematyki”, no. 19, pp. 15 – 28.
Horgan J. (1999). Koniec nauki. Czyli o granicach wiedzy u schyłku ery naukowej, trans. M. Tempczyński, Warszawa: Pruszyński i S-ka.
Klus-Stańska D., Nowicka M. (2005). Sensy i bezsensy edukacji wczesnoszkolnej, Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
Ligęza M. (2006). Pytania dziecięce, [in:] J. Siuta (ed.), Słownik psychologii, Kraków: Zielona Sowa, p. 235.
Merzbach U.C., Boye C.B. (2011). A history of mathematics, Hoboken (NJ): John Wiley & Sons.
Nęcka E. (1994). TRoP… Twórcze Rozwiązywanie Problemów, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Nęcka E., Orzechowski S., Słabosz A., Szymura B. (2005) Trening twórczości, Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Niss M. (2003). Quantitative literacy and mathematical competencies, [in:] B.L Madison, L.A Steen (eds.), Quantitative literacy: Why numeracy matters for schools and colleges. Proceedings of the National Forum on Quantitative Literacy, pp. 215–220, https://www.maa.org/external_archive/QL/pgs215_220.pdf (accessed: 28.06.2021).
Nowak Z. (2009). Homo mensura. Jak dziecko uczy się mierzyć świat, [in:] J. Coufalova (ed.), Matematika z pohl’adu primarnecho vzdelavania, Banska Bystrica: Univerzita Mateja Bela, pp. 157–163.
Nowak Z. (2010). Poczucie oczywistości jako bariera w edukacji i tworzeniu się obrazu świata u dzieci, [in:] K. Gąsiorek, Z. Nowak (eds.), Tworzenie się obrazu świata u dzieci w młodszym wieku szkolnym. Szanse i bariery, Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, pp. 9–25.
Nowak Z. (2016). „Bariera oczywistości” w teorii i praktyce edukacji wczesnoszkolnej, Bielsko-Biała: Wydawnictwo Akademii Techniczno-Humanistycznej w Bielsku-Białej.
Podsiad A. (2001). Słownik terminów i pojęć filozoficznych, Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax.
Polya G. (1975). Odkrycie matematyczne, trans. A. Góralski, Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne.
Rahoza A. (2011). Wielcy Polacy, którzy zmienili świat. Maria Skłodowska-Curie. „Gazeta Wyborcza”, no. 115, May 19. Supplement.
Rygał G. (2013). System dziesiętny w nauczaniu wczesnoszkolnym – przykłady aktywności, [in:] B. Tomkowa, M. Mokriš (eds.), Matematika w primarnej škole. Rozne cesty, rovnake celie. Prešov: Prešowska univerzita v Prešowie, pp. 211–214.
Siuta J. (2010). Entry: Habituacja, [w:] J. Siuta (ed.), Słownik psychologii, Kraków: Krakowskie Wydawnictwo Naukowe, p. 98.
Steen L.A. (1983). Matematyka dzisiaj, [w:] L.A. Steen (ed.), Matematyka współczesna. Dwanaście esejów, trans. J. Łukaszewicz, Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, pp. 13–25.
Trelińska U., Treliński G. (1996). Kształtowanie pojęć geometrycznych na etapie przeddefinicyjnym, Kielce: MAT & MET.
Treliński G. (2016). Matematyzowanie jako składowa kompetencji matematycznej, “Matematyczna Edukacja Dzieci”, no. 1, pp. 65–82.
Van Doren Ch. (1991). A history of knowledge: Past, present, and future, New York: Ballantine Books.
Veblen T. (2008). Teoria klasy próżniaczej, trans. J. Frentzel-Zagórska, Warszawa: Warszawskie Wydawnictwo Literackie Muza.
Copyright (c) 2021 Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
1. Autor zgłaszając swój artykuł oświadcza, że jest Autorem artykułu (zwanego dalej Utworem) i:
- przysługują mu wyłączne i nieograniczone prawa autorskie do Utworu,
- jest uprawniony/a do rozporządzania prawami autorskimi do Utworu.
Oświadcza, że nie narusza praw autorskich osób trzecich i praw prawnych.
Oświadcza, że nie występuje żaden konflikt interesów.
2. Udziela Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie nieodpłatnej, niewyłącznej, nieograniczonej terytorialnie licencji do korzystania z Utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym;
- w zakresie praw zależnych do Utworu, obejmujących w szczególności prawo do dokonania koniecznych zmian w Utworze, wynikających z opracowania redakcyjnego i metodycznego, a także do dokonania tłumaczenia Utworu na języki obce.
Udzielenie licencji następuje z chwilą przekazania Utworu na rzecz Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie. Uniwersytet Ignatianum w Krakowie jest uprawniony do udzielania dalszych sublicencji do Utworu, w zakresie udzielonego prawa. Licencja jest ograniczona czasowo i zostaje udzielona na okres 15 lat, licząc od daty jej udzielenia.
Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych:
