Czas wolny dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym. Organizacja i formy – refleksje pedagogiczne

  • Jolanta Karbowniczek Akademia Ignatianum w Krakowie
  • Urszula Ordon Akademia im. J. Długosza w Częstochowie, Wydział Pedagogiczny, Instytut Edukacji Przedszkolnej i Szkolnej
Słowa kluczowe: czas wolny, formy spędzania czasu wolnego, dziecko w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym, nauczyciel, środowisko rodzinne

Abstrakt

Czas wolny należy do podstawowych pojęć pedagogicznych. Współczesny świat, w swoim dynamicznym wymiarze, wymaga refleksyjnego i odpowiedzialnego spojrzenia na kwestię organizacji czasu wolnego. W literaturze przedmiotu przyjmuje się najczęściej, że czas wolny to czas pozostający do dyspozycji jednostki, po wykonaniu przez nią zadań obowiązkowych. Służy on do wypoczynku, regeneracji sił fizycznych i psychicznych, rozrywki, działalności społecznej o charakterze dobrowolnym i bezinteresownym, rozwoju zainteresowań, pasji, uzdolnień; przeznaczony jest również na samowychowanie i samokształcenie jednostki. Tak formułowana definicja przyjmuje charakter wielowymiarowy, ponieważ obejmuje wiele aspektów funkcjonowania człowieka, a także zwraca uwagę na indywidualny i społeczny wymiar czasu wolnego. Zagadnienie czasu wolnego stanowi ważny aspekt pracy nauczyciela przedszkola i klas I–III, gdyż dotyczy kształtowania racjonalnych nawyków związanych z jego spędzaniem i organizacją zarówno w środowisku przedszkolnym, jak i szkolnym. Wiek przedszkolny i wczesnoszkolny to okres cechujący się zmiennością zainteresowań i upodobań, małą konsekwencją działań i wyborów podjętych dla zaspokojenia pragnień i osiągnięcia celów. Wynika to z faktu, że na tym etapie rozwojowym jednostka potrzebuje dobrych wzorców, dzięki którym będzie mogła wybrać najbardziej korzystne dla siebie formy aktywnego spędzania czasu wolnego. Aby umożliwić podjęcie wartościowych i przemyślanych decyzji w jego zagospodarowaniu należy wskazać jej sposoby mądrego i rozsądnego spędzania czasu wolnego.

Bibliografia

Banaszkiewicz T., Wychowanie dzieci i młodzieży do rekreacji na progu reformy oświaty, Wydawnictwo AJD, Częstochowa 2005.

Bee H., Psychologia rozwoju człowieka, Wydawnictwo Zysk i Spółka, Poznań 2004.

Czajkowski K., Wychowanie do rekreacji, WSiP, Warszawa 1979.

Dąbrowski Z., Czas wolny dzieci i młodzieży, PZWS, Warszawa 1966.

Denek K., Pedagogiczne aspekty czasu wolnego, „Lider’’ 2006, no. 12.

Drost M., Czas wolny, czas stracony, „Życie Szkoły” 2007, no. 4.

Dyszkowska J., Pedagogika czasu wolnego – wokół tradycyjnych funkcji i nowych zadań, „Kwartalnik Edukacyjny” 2006, no. 4.

Gwozda M., Czas wolny, [w:] Mały Leksykon Pedagoga Wczesnoszkolnego, ed. J. Karbowniczek, Wydawnictwo Erica, Warszawa 2014.

Kamiński A., Czas wolny i jego problematyka społeczno-wychowawcza, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1965.

Marzec H., Czas wolny małych dzieci w rodzinie, „Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze” 2004, no. 2.

Migdał K., Psychologia czasu wolnego, Wydawnictwo AlmaMer,

Wyższa Szkoła Ekonomiczna, Warszawa 2011.

Mroczkowska D., Czas wolny. Refleksje, dylematy, perspektywy, Wydawnictwo Difin S.A., Warszawa 2011.

Pięta J., Pedagogika czasu wolnego, Wydawnictwo AlmaMer, Warszawa 2004.

Sadowska E., Skoczylas-Krotla E, Czas wolny dziecka – wybrane aspekty zagadnienia, „Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce” 2007, no. 3.

Skreczko A., Czas wolny dziecka, „Czas Miłosierdzia” 2004, no. 8.

Świerzbińska K., Czas wolny to problem pedagogiczny, „Edukacja i Dialog” 2004, no. 2.

Taboł S., Wpływ rodziny na wykorzystanie czasu wolnego, „Życie Szkoły” 2002, no. 3.

Walasik R., Czas wolny dzieci ze środowisk zróżnicowanych kulturowo, „Edukacja i Dialog” 2012, no. 1, 2.

Winiarski K., Rekreacja i czas wolny, „Łośgraf”, Warszawa 2012.

Wnuk-Lipiński E., Praca i wypoczynek w budżecie czasu, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1972.

Wujek T., Praca domowa i czynny wypoczynek ucznia, PZWS, Warszawa 1974.

Opublikowane
2016-06-28
Jak cytować
Karbowniczek, J., & Ordon, U. (2016). Czas wolny dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym. Organizacja i formy – refleksje pedagogiczne. Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce, 10(35/1), 33-46. https://doi.org/10.35765/eetp.2015.1035.02