Wypowiedzi formujące w rodzinie w świetle artykułów pedagogicznych Janusza Korczaka i współczesnych dialogów rodziców z dziećmi
Abstrakt
W artykule zostały zaprezentowane wybrane wypowiedzi formujące w rodzinie wyekscerpowane z tekstów Janusza Korczaka oraz ze współczesnych dialogów rodziców z dziećmi. Artykuł ma na celu uwrażliwienie rodziców na wagę języka, jakiego używają w procesie komunikowania się ze swoimi córkami i synami oraz zachęcić badaczy zajmujących się pragmatyką językową do podjęcia szerszych analiz dotyczących tego zagadnienia. Problem badawczy artykułu mieści się w obrębie pytania: Jaka jest struktura i semantyka wypowiedzi formujących w rodzinie z perspektywy historycznej i współczesnej? Metoda wykorzystana w pracy to analiza semantyczna i pragmatyczna wypowiedzi użytkowników języka zawartych w tekście naukowym z pierwszej połowy XX wieku oraz współczesnych wypowiedzi prowadzona z perspektywy nauk o rodzinie jako dyscypliny naukowej. Wypowiedzi formujące o charakterze negatywnym, które przeważają w analizowanym materiale, są wyrazem kontroli rodzicielskiej odnoszącej się do działania syna lub córki. Dowodzą negatywnej oceny zachowań dzieci, ponieważ w głębokiej strukturze tych konstrukcji językowych kryje się przemoc, na co wskazuje tkwiący w nich silny potencjał manipulacyjny. Wypowiedzi formujące o charakterze pozytywnym dają dzieciom siłę do działania, są źródłem otuchy i wsparcia.
Bibliografia
Bronikowska, M. (1978). Bibliografia prac Janusza Korczaka (wybór). Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
Cichy, E. (2017). Uwagi o tekstach. W: J. Korczak, Teoria a praktyka. Artykuły pedagogiczne (1913–1939) (s. 378–399). Instytut Badań Literackich PAN.
Falkowska, M. (1989). Kalendarz życia, działalności i twórczości Janusza Korczaka. Nasza Księgarnia.
Kalisz, R. (1993). Pragmatyka językowa. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Korczak, J. (2017). Teoria a praktyka. Artykuły pedagogiczne (1919–1939). Instytut Badań Literackich.
Kozak, A. i Wasilewski J. (2022). Uwięzieni w słowach rodziców. Jak uwolnić się od zaklęć, które rzucono na nas w dzieciństwie. Onepress Sensus.
Levinson, S.C. (2010). Pragmatyka (T. Ciecierski i K. Stachowicz, tłum.). Wydawnictwo Naukowe PWN.
Lewin, A. (red.). (1985). Janusz Korczak. Bibliografia 1896–1942. Agentur Dieck.
Li, P. (2024, 2 stycznia). Formative years – why are they important in child development. Parenting for Brain. https://www.parentingforbrain.com/formative-years/
Majewska, M. (2023). Mówię, więc jestem. Jak wyrażać swoje potrzeby i uczucia, chronić własne granice oraz skutecznie komunikować się z innymi. Dom Wydawniczy REBIS.
Rosenberg, M.B. (2016). Porozumienie bez przemocy. O języku życia (M. Markocka-Pepol i M. Kłobukowski, tłum.). Wydawnictwo Czarna Owca.
Sieradzka-Baziur, B. (2018). Wychowanie według zasad Porozumienia bez Przemocy Marshalla Rosenberga jako przeciwdziałanie mowie nienawiści. W: M. Malczyńska-Biały i K. Żarna (red.), Naruszenia praw człowieka we współczesnym świecie (s. 254–262). Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
Sieradzka-Baziur, B. (2022). Exploring the verbal and nonverbal messages of children through Janusz Korczak’s, lens. Childhood in the Past, 15(1), 44–60. https://doi.org/10.1080/17585716.2021.1989213
Szczepankowska, I. (2011). Semantyka i pragmatyka językowa. Słownik podstawowych pojęć z zadaniami i literaturą przedmiotu. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.
Tchorzewski, A.M. de (2015). Miłość, nadzieja, odpowiedzialność – warunkiem więzi w rodzinie. W: J. Karbowniczek, A. Błasiak i E. Dybowska (red.), Dziecko, rodzina, wychowanie. Wybrane konteksty (s. 25–45). Wydawnictwo WAM.
Copyright (c) 2024 Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
1. Autor zgłaszając swój artykuł oświadcza, że jest Autorem artykułu (zwanego dalej Utworem) i:
- przysługują mu wyłączne i nieograniczone prawa autorskie do Utworu,
- jest uprawniony/a do rozporządzania prawami autorskimi do Utworu.
Oświadcza, że nie narusza praw autorskich osób trzecich i praw prawnych.
Oświadcza, że nie występuje żaden konflikt interesów.
2. Udziela Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie nieodpłatnej, niewyłącznej, nieograniczonej terytorialnie licencji do korzystania z Utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym;
- w zakresie praw zależnych do Utworu, obejmujących w szczególności prawo do dokonania koniecznych zmian w Utworze, wynikających z opracowania redakcyjnego i metodycznego, a także do dokonania tłumaczenia Utworu na języki obce.
Udzielenie licencji następuje z chwilą przekazania Utworu na rzecz Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie. Uniwersytet Ignatianum w Krakowie jest uprawniony do udzielania dalszych sublicencji do Utworu, w zakresie udzielonego prawa. Licencja jest ograniczona czasowo i zostaje udzielona na okres 15 lat, licząc od daty jej udzielenia.
Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych:
