Gdy „Współczucie zbiera ślimaki z chodnika” i uczy czytelnika (u)czuć. O książkach obrazkowych Tiny Oziewicz i Aleksandry Zając

Słowa kluczowe: literatura dziecięca, książka obrazkowa, książka o emocjach, współczesna literatura dla dzieci, słowo i obraz

Abstrakt

We współczesnych czasach niesłabnącego przebodźcowania, często destrukcyjnych działań mass mediów, specyficznej kultury, której wyznacznikami są okrucieństwo i strach, w czasach nieustannej gonitwy, zacierania granic i norm, wielopoziomowej destabilizacji w zmieniającym się świecie literatura dziecięca powinna być ostoją, miejscem pełnym ciepła i mądrości, specyficznym medium niosącym szeroko rozumiane wsparcie. Taką literaturą są między innymi pozycje Wydawnictwa Dwie Siostry – Co robią uczucia?, Co uczucia robią nocą? oraz Co lubią uczucia? autorstwa Tiny Oziewcz i Aleksandry Zając, które zaklasyfikować można do kategorii książek obrazkowych, traktujących o emocjach. To właśnie one stały się przedmiotem jakościowej analizy, która poprzedzona została przeglądem literatury przedmiotu. W części pierwszej niniejszego artykułu przedstawiono istotę książki obrazkowej oraz zaprezentowano jej cechy charakterystyczne, układające się na kształt wyznaczników dobrej książki tego typu. Kolejna część to analiza (warstwy tekstowej i wizualnej) każdej z trzech pozycji, składających się na „emocjonalną” serię Tiny Oziewicz i Aleksandry Zając. Całość sfinalizowana została podsumowaniem z wyodrębnieniem przykładowych pól (kierunków) aktywności, w których prezentowane książki można wykorzystać w roli czynnika inicjującego i inspirującego.

Bibliografia

Aleksandrzak, M. (2017). Interakcja w ujęciach teoretycznych – wieloaspektowy charakter zjawiska. Neofilolog, 49/2, 163–177. https://doi.org/10.14746/n.2017.49.2.01

Bader, B. (1976). American picturebooks from Noah’s Ark to the Beast Within. Macmillan Publishing.

Beauvale, A. (2009). Uczucie. W: J. Siuta (red.), Słownik psychologii. Krakowskie Wydawnictwo Naukowe.

Biernacka-Licznar, K. i Paprocka, N. (2016). Polscy wydawcy lilipuci jako idea-makers? Przekładaniec, 32, 145–162. https://doi.org/10.4467/16891864PC.16.009.6549

Cackowska, M. (2012). Dzieciństwo. W: T. Szkudlarek, M. Cackowska, L. Kopciewicz, M. Patalon, K. Starego i P. Stańczyk, Dyskursywna konstrukcja podmiotu. Przyczynek do rekonstrukcji pedagogiki kultury (s. 37–95). Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.

Centner-Guz, M. (2017). Wartości ilustracji w książce obrazkowej i ilustrowanej w perspektywie porządku jej udostępniania dzieciom. Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce, 12(3/45), 69–87. https://czasopisma.ignatianum.edu.pl/eetp/article/view/888/1026

Gillian, R. (2010). Interpretacja materiałów wizualnych. Krytyczna metodologia badań nad wizualnością (E. Klekot, tłum.). Wydawnictwo Naukowe PWN.

Gwioździk, J. (2014). Sztuka książki w relacjach słowa, obrazu i formy. Studia Artystyczne, 2, 42–45.

Hladíková, H. (2014). Children’s Book Illustrations: Visual Language of Picture Books. CRIS – Bulletin of the Centre for Research and Interdisciplinary Study, 1, 19–31. htps://doi.org/10.2478/cris-2014-0002

Kaniewska, B. (2016). O ważności obrazków, czyli ilustracja w książce dla dzieci. W: S. Wysłouch i B. J. Przymuszała (red.), Literatura w kręgu sztuki. Tematy – konteksty – medialne transformacje (s. 155–173). Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk.

Maruszewski, T. i Ścigała, E. (1998). Emocje – aleksytymia – poznanie. Wydawnictwo Fundacji Humariora.

Mortkowiczowa, J. (1904). O wychowaniu estetycznem. Warszawa: G. Centnerszwer i Ska.

Mourão, S. (2022). Picturebooks and reading aloud in the early English language classroom. W: ICEPELL Consortium, The ICEGuide: A handbook for intercultural citizenship education through picturebooks in early English language learning (s. 35–40). CETAPS, NOVA FCSH.

Ogonowska, A. (2012). Kultura, komunikacja i kompetencja wizualna w kontekście wybranych zagadnień współczesnej humanistyki. W: E. Kulczycki i M. Wendland (red.). Komunikologia. Teoria i praktyka komunikacji (s. 53–67). Wydawnictwo Naukowe Instytutu Filozofii UAM.

Oziewicz, T. (2022a). Co lubią uczucia? (A. Zając, ilustr.). Wydawnictwo Dwie Siostry.

Oziewicz, T. (2022b). Co robią uczucia? (A. Zając, ilustr.). Wydawnictwo Dwie Siostry.

Oziewicz, T. (2023). Co uczucia robią nocą? (A. Zając, ilustr.). Wydawnictwo Dwie Siostry.

Szuman, S. (2008). O słuchaniu i przeżywaniu muzyki. W: S. Szuman, Wybór pism estetycznych (s. 165–196). Universitas.

Teodorczyk, A. (2014). Pomiędzy sztuką a edukacją. Ilustracja w książkach dla dzieci i młodzieży. https://www.stgu.pl/stgu_files/Files/Anna_Teodorczyk_Pomi%C4%99dzy_sztuk%C4%85_a_edukacj%C4%85_poprawiona.pdf

Walat, W. i Warchoł, T. (2019). Analiza pojęcia i klasyfikacji emocji z punktu widzenia procesów uczenia się. Journal of Education, Technology and Computer Science, 29/3, 80–85. https://doi.org/10.15584/eti.2019.3.11

Zimbardo, P. G., Johnson R. L. i McCann, V. (2010). Psychologia. Kluczowe koncepcje. Wydawnictwo Naukowe PWN.

Opublikowane
2024-12-24
Jak cytować
Tomas, I. (2024). Gdy „Współczucie zbiera ślimaki z chodnika” i uczy czytelnika (u)czuć. O książkach obrazkowych Tiny Oziewicz i Aleksandry Zając. Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce, 19(4(75), 121-134. https://doi.org/10.35765/eetp.2024.1975.08