Gdy „Współczucie zbiera ślimaki z chodnika” i uczy czytelnika (u)czuć. O książkach obrazkowych Tiny Oziewicz i Aleksandry Zając
Abstrakt
We współczesnych czasach niesłabnącego przebodźcowania, często destrukcyjnych działań mass mediów, specyficznej kultury, której wyznacznikami są okrucieństwo i strach, w czasach nieustannej gonitwy, zacierania granic i norm, wielopoziomowej destabilizacji w zmieniającym się świecie literatura dziecięca powinna być ostoją, miejscem pełnym ciepła i mądrości, specyficznym medium niosącym szeroko rozumiane wsparcie. Taką literaturą są między innymi pozycje Wydawnictwa Dwie Siostry – Co robią uczucia?, Co uczucia robią nocą? oraz Co lubią uczucia? autorstwa Tiny Oziewcz i Aleksandry Zając, które zaklasyfikować można do kategorii książek obrazkowych, traktujących o emocjach. To właśnie one stały się przedmiotem jakościowej analizy, która poprzedzona została przeglądem literatury przedmiotu. W części pierwszej niniejszego artykułu przedstawiono istotę książki obrazkowej oraz zaprezentowano jej cechy charakterystyczne, układające się na kształt wyznaczników dobrej książki tego typu. Kolejna część to analiza (warstwy tekstowej i wizualnej) każdej z trzech pozycji, składających się na „emocjonalną” serię Tiny Oziewicz i Aleksandry Zając. Całość sfinalizowana została podsumowaniem z wyodrębnieniem przykładowych pól (kierunków) aktywności, w których prezentowane książki można wykorzystać w roli czynnika inicjującego i inspirującego.
Bibliografia
Aleksandrzak, M. (2017). Interakcja w ujęciach teoretycznych – wieloaspektowy charakter zjawiska. Neofilolog, 49/2, 163–177. https://doi.org/10.14746/n.2017.49.2.01
Bader, B. (1976). American picturebooks from Noah’s Ark to the Beast Within. Macmillan Publishing.
Beauvale, A. (2009). Uczucie. W: J. Siuta (red.), Słownik psychologii. Krakowskie Wydawnictwo Naukowe.
Biernacka-Licznar, K. i Paprocka, N. (2016). Polscy wydawcy lilipuci jako idea-makers? Przekładaniec, 32, 145–162. https://doi.org/10.4467/16891864PC.16.009.6549
Cackowska, M. (2012). Dzieciństwo. W: T. Szkudlarek, M. Cackowska, L. Kopciewicz, M. Patalon, K. Starego i P. Stańczyk, Dyskursywna konstrukcja podmiotu. Przyczynek do rekonstrukcji pedagogiki kultury (s. 37–95). Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Centner-Guz, M. (2017). Wartości ilustracji w książce obrazkowej i ilustrowanej w perspektywie porządku jej udostępniania dzieciom. Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce, 12(3/45), 69–87. https://czasopisma.ignatianum.edu.pl/eetp/article/view/888/1026
Gillian, R. (2010). Interpretacja materiałów wizualnych. Krytyczna metodologia badań nad wizualnością (E. Klekot, tłum.). Wydawnictwo Naukowe PWN.
Gwioździk, J. (2014). Sztuka książki w relacjach słowa, obrazu i formy. Studia Artystyczne, 2, 42–45.
Hladíková, H. (2014). Children’s Book Illustrations: Visual Language of Picture Books. CRIS – Bulletin of the Centre for Research and Interdisciplinary Study, 1, 19–31. htps://doi.org/10.2478/cris-2014-0002
Kaniewska, B. (2016). O ważności obrazków, czyli ilustracja w książce dla dzieci. W: S. Wysłouch i B. J. Przymuszała (red.), Literatura w kręgu sztuki. Tematy – konteksty – medialne transformacje (s. 155–173). Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk.
Maruszewski, T. i Ścigała, E. (1998). Emocje – aleksytymia – poznanie. Wydawnictwo Fundacji Humariora.
Mortkowiczowa, J. (1904). O wychowaniu estetycznem. Warszawa: G. Centnerszwer i Ska.
Mourão, S. (2022). Picturebooks and reading aloud in the early English language classroom. W: ICEPELL Consortium, The ICEGuide: A handbook for intercultural citizenship education through picturebooks in early English language learning (s. 35–40). CETAPS, NOVA FCSH.
Ogonowska, A. (2012). Kultura, komunikacja i kompetencja wizualna w kontekście wybranych zagadnień współczesnej humanistyki. W: E. Kulczycki i M. Wendland (red.). Komunikologia. Teoria i praktyka komunikacji (s. 53–67). Wydawnictwo Naukowe Instytutu Filozofii UAM.
Oziewicz, T. (2022a). Co lubią uczucia? (A. Zając, ilustr.). Wydawnictwo Dwie Siostry.
Oziewicz, T. (2022b). Co robią uczucia? (A. Zając, ilustr.). Wydawnictwo Dwie Siostry.
Oziewicz, T. (2023). Co uczucia robią nocą? (A. Zając, ilustr.). Wydawnictwo Dwie Siostry.
Szuman, S. (2008). O słuchaniu i przeżywaniu muzyki. W: S. Szuman, Wybór pism estetycznych (s. 165–196). Universitas.
Teodorczyk, A. (2014). Pomiędzy sztuką a edukacją. Ilustracja w książkach dla dzieci i młodzieży. https://www.stgu.pl/stgu_files/Files/Anna_Teodorczyk_Pomi%C4%99dzy_sztuk%C4%85_a_edukacj%C4%85_poprawiona.pdf
Walat, W. i Warchoł, T. (2019). Analiza pojęcia i klasyfikacji emocji z punktu widzenia procesów uczenia się. Journal of Education, Technology and Computer Science, 29/3, 80–85. https://doi.org/10.15584/eti.2019.3.11
Zimbardo, P. G., Johnson R. L. i McCann, V. (2010). Psychologia. Kluczowe koncepcje. Wydawnictwo Naukowe PWN.
Copyright (c) 2024 Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
1. Autor zgłaszając swój artykuł oświadcza, że jest Autorem artykułu (zwanego dalej Utworem) i:
- przysługują mu wyłączne i nieograniczone prawa autorskie do Utworu,
- jest uprawniony/a do rozporządzania prawami autorskimi do Utworu.
Oświadcza, że nie narusza praw autorskich osób trzecich i praw prawnych.
Oświadcza, że nie występuje żaden konflikt interesów.
2. Udziela Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie nieodpłatnej, niewyłącznej, nieograniczonej terytorialnie licencji do korzystania z Utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym;
- w zakresie praw zależnych do Utworu, obejmujących w szczególności prawo do dokonania koniecznych zmian w Utworze, wynikających z opracowania redakcyjnego i metodycznego, a także do dokonania tłumaczenia Utworu na języki obce.
Udzielenie licencji następuje z chwilą przekazania Utworu na rzecz Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie. Uniwersytet Ignatianum w Krakowie jest uprawniony do udzielania dalszych sublicencji do Utworu, w zakresie udzielonego prawa. Licencja jest ograniczona czasowo i zostaje udzielona na okres 15 lat, licząc od daty jej udzielenia.
Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych:
