Teatr i dziecko jako osoba
Abstrakt
Teatr dla dzieci i młodzieży powinien wspierać odbiorcę w jego indywidualnym rozwoju oraz przygotowywać inteligentną i otwartą publiczność w przyszłości. Staje się to szczególnie ważne w świetle zagrożeń współczesnego świata związanych z unifikacją i cybernetyzacją ludzkich społeczeństw. Teatr powiązany z dzieckiem ma dwie odmienne formy: teatr dla dzieci i teatr dziecięcy. Pierwszy z nich jest tworzony przez dorosłych zawodowych artystów dla młodych odbiorców. Sztuka traktowana jest jako źródło wiedzy o kulturze, cywilizacji i kondycji ludzkiej. Jest częścią sztuki dla dziecka. Teatr dziecięcy jest tworzony przez dzieci. Najważniejszy jest tu sam proces twórczy, nie spektakl. Dlatego teatr dziecięcy jest częścią pedagogiki. Tekst prezentuje (w czterech przykładach) realizację koncepcji „teatru interaktywnego”, który rozumiany jest jako działania teatralne włączające widzów w akcję w znacznie większym stopniu niż czyni się to w tradycyjnym teatrze.
Bibliografia
Ariès Ph., Historia dzieciństwa, tłum. M. Ochab, Wyd. ALETHEIA, Warszawa 2010.
Bauman Z., Płynna nowoczesność, tłum. T. Kunz, Wyd. Literackie, Kraków 2006.
Berg J.H. van den, Dziecko stało się dzieckiem, [w:] Dzieci, z serii Transgresje, t. II, red. M. Janion, S. Chwin, Wyd. Morskie, Gdańsk 1988.
Budzyński W., Teatr bajek, „Teatr Ludowy”, (1922)3.
Carr N., Płytki umysł. Jak Internet wpływa na nasz mózg, tłum. K. Rojek, Gliwice 2013.
Cierniak J., Idea i organizacja teatru ludowego w Polsce (1927), [w:] Źródła i nurty polskiego teatru ludowego. Wybór pism, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1963.
Dorman J., Zabawa dzieci w teatr, COK, Warszawa 1981.
Eliade M., Mit, sacrum, historia, red. M. Czerwiński, tłum. A. Tatarkiewicz, seria: Biblioteka myśli współczesnej, PIW, Warszawa 1993.
Fabijański M., Dzieci płaskiego świata, „Focus”, 215(2013)8.
Gad M., Teatr szkolny jako jedna z form teatru amatorskiego i jego aspekty społeczno-wychowawcze – w opinii prowadzących grupy, praca magisterska pod kier. dr J. Skutnik, WEiNoE UŚ, Cieszyn 2008.
Gisman-Stoch J., Tomaszewska E., Michniewicz A., Mapa Piątego Królestwa, [w:] Teatr wyobraźni – między sztuką a edukacją, red. E. Tomaszewska, materiały z seminarium, Fundacja Animacji Społeczno-Kulturalnej, BST „Teatr Grodzki”, Teatr Lalek „Banialuka” im. J. Zitzmana, Bielsko-Biała 2012.
Hanulok M., Rola teatru w pobudzaniu wyobraźni dzieci i młodzieży, praca licencjacka pod kier. dr E. Tomaszewskiej, WEiNoE UŚ, Cieszyn 2011.
Karłowska Z., Wychowawcze wartości teatru szkolnego, Księgarnia św. Wojciecha, Poznań 1937.
Komarnicki L., Czarodziejstwo teatru, Związek Teatrów Ludowych, Warszawa 1926.
Kurkowski Z.M., Jak muzyka zmienia mózg, „Słyszę”, wydanie specjalne, 15-16.06.2015.
Polewka A., Teatr szkolny samorodny i jego wartość wychowawcza „Chowanna”, (1929)4.
Siegel D.J., Rozwój umysłu. Jak stajemy się tym, kim jesteśmy, [za:] M.P. Stasiakiewicz, Tożsamość i symbol. Rola sztuki w kształtowaniu się tożsamości dziecka, [w:] Sztuka dla dziecka, tradycja we współczesności, Centrum Sztuki Dziecka, Poznań 2011.
Simms E.M., Literacy and the Appearance of Childhood, Duquesne University, http://www.janushead.org/10-2/Simms.pdf (dostęp: 28.03. 2011; tłum. E. Tomaszewska).
Spitzer M., Cyfrowa demencja. W jaki sposób pozbawiamy rozumu siebie i swoje dzieci, tłum. A. Lipiński, Wyd. Dobra Literatura, Słupsk 2013.
Szczepska-Pustkowska M., Kategorie dzieciństwa – od Ellen Key do współczesności, „Edukacja i Dialog”, (1997)7, http://www.eid.edu.pl/archiwum/1997,95/wrzesien,131/kategorie_dziecinstwa_-_od_ellen_key_do_wspolczesnosci,617.html (dostęp: 6.01.2015).
Szuman S., O sztuce i wychowaniu estetycznym, Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, Warszawa 1969.
Tischner J., Śmierć człowieka, http://www.akcentpismo.pl/pliki/nr3.08/tischner.html (dostęp: 10.05.2014).
Tomaszewska E., Kaczka i Hamlet. Eksperyment teatralno-pedagogiczny, [w:] Sztuka w edukacji i terapii, red. M. Knapik, W.A. Sacher, Uniwersytet Śląski Wydział Pedagogiki i Psychologii Zakład Arteterapii, Impuls, Kraków 2004.
Tomaszewska E., Włóczykij na scenie, „Gazeta Uniwersytecka”, miesięcznik Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, 203(2012)3, s. 26, http://gazeta.us.edu.pl/node/271791
(dostęp: 28.11.2014).
Tomaszewska E., Wolne miejsce dla wyobraźni. Rozmowa z Krystyną Miłobędzką, [w:] Wielogłos. Krystyna Miłobędzka w recenzjach, szkicach, rozmowach, wybór, opr., red. J. Borowiec, Biuro Literackie, Wrocław 2012.
Copyright (c) 2016 Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
1. Autor zgłaszając swój artykuł oświadcza, że jest Autorem artykułu (zwanego dalej Utworem) i:
- przysługują mu wyłączne i nieograniczone prawa autorskie do Utworu,
- jest uprawniony/a do rozporządzania prawami autorskimi do Utworu.
Oświadcza, że nie narusza praw autorskich osób trzecich i praw prawnych.
Oświadcza, że nie występuje żaden konflikt interesów.
2. Udziela Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie nieodpłatnej, niewyłącznej, nieograniczonej terytorialnie licencji do korzystania z Utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym;
- w zakresie praw zależnych do Utworu, obejmujących w szczególności prawo do dokonania koniecznych zmian w Utworze, wynikających z opracowania redakcyjnego i metodycznego, a także do dokonania tłumaczenia Utworu na języki obce.
Udzielenie licencji następuje z chwilą przekazania Utworu na rzecz Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie. Uniwersytet Ignatianum w Krakowie jest uprawniony do udzielania dalszych sublicencji do Utworu, w zakresie udzielonego prawa. Licencja jest ograniczona czasowo i zostaje udzielona na okres 15 lat, licząc od daty jej udzielenia.
Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych:
