The Possibilities for a School-Supported Sex Education: Between Consolidating Assumptions and Inclusion of the New
Abstract
A characteristic feature of modern democratic societies is, arguably, the presence of disputes concerning whether certain statements should be recognized as legitimate. Such disputes are also typical when it comes to the issue of how sex education should be implemented in schools. This article assumes that no society is free from legal regulation, and that, typically, some further elements of standardization are also likely to be in force in matters relating to sexuality. The incorporation of these practices in educational institutions is accompanied by a number of controversies. In this paper, a significant attempt to formulate answers to the following questions is made: Who “gives” responsibility for the implementation of these practices? Which of the possibilities for supporting specific individuals responsible for the implementation of a school sex education can be considered acceptable? And how should these practices be understood in the light of the social regulation of sexuality? These questions may be answered through a characterization of the activities relating to sex education carried out in schools, and by separating out those organizations responsible for setting targets when it comes to cooperating with schools in this area. Then, a division of organizations can be made, distinguishing those engaged in helping to consolidate existing practices of sex education in schools on the one hand, and those involved in carrying out activities that undermine the legitimacy of the status quo in schools in this respect, or in taking the initiative in order to supplement the “shortcomings” of the latter, on the other. In the first group, the practices in question act as a preventive against changes that may take place in the structure of classification according to which sex education is portrayed in schools. Meanwhile, the need for change in this area proves to have been postulated by the organizations included in the other group here. Organizations of the latter sort seem to be aimed either at assisting schools in addressing the problems present in institutions and in individuals themselves, or at filling gaps in their knowledge, or in respect of skills relating to the sphere of sexual life.
References
Adamiak P., Dworakowska Z., Herbst J., Przewłocka J., Współpraca w obszarze kultury – samorządy, publiczne instytucje kultury, organizacje pozarządowe, Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Stowarzyszenie klon / jawor, Warszawa 2013.
Babik M., Polskie koncepcje wychowania seksualnego w latach 1900-1939, WAM, Kraków 2010.
Barciński Z., Edukacja seksualna według gender, Wydawnictwo NATAN, Lublin 2014.
Bodakowski J., Demoralizacja przedszkolaków w polskich przedszkolach, http://rebelya.pl/post/5028/demoralizacja-przedszkolakow-w-polskich-przedsz (dostęp: 4.09.2013).
Centrum Edukacji Obywatelskiej, http://orka.sejm.gov.pl/WydBAS.nsf/0/b8160ba204a3dc8cc125726b003738bd/$FILE/Centrum%20Edukacji%20%20Obywatelskej%20Wsp%C3%B3%C5%82praca%20szk%C3%B3%C5%82%20z%20organizacjami%20pozarz%C4%85dowymi.pdf (dostęp: 12.11.2015).
Foucault M., Archeologia wiedzy, tłum. A. Siemek, PIW, Warszawa 1977.
Foucault M., Historia seksualności, tłum. B. Banasiak, T. Komendant, K. Matuszewski, Wyd. Czytelnik, Warszawa 1995.
Foucault M., Nadzorować i karać. Narodziny więzienia, tłum. T. Komendant, Spacja Aletheia, Warszawa 1998.
Fundacja Edukacji Społecznej, http://www.fes.edu.pl/edukacja-seksualna?file=Subpage&subpage_id=49 (dostęp: 12.11.2015).
Fundacja na rzecz Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego Jaskółka, http://jaskolka.org/ (dostęp: 12.11.2015).
Fundacja Nowoczesnej Edukacji Spunk, http://spunk.pl/ (dostęp: 12.11.2015).
Grupa Edukacyjna Poradni Zdrowia Psychoseksualnego BezTabu, http://www.beztabu.org/strona.php?id=37 (dostęp: 12.11.2015).
Grupa Edukatorów Seksualnych NAWIGATOR, http://www.edukacjaseksualna.edu.pl/ (dostęp: 12.11.2015).
Grupa Edukatorów Seksualnych Ponton (działających przy Federacji na rzecz Kobiet i Planowania Rodziny), http://www.federa.org.pl/centrum-prasowe/archiwum-wiadomosci/193-2013/
maj-2013/1165-stanowisko-grupy-ponton-dziaajcej-przy-federacji-na-rzecz-kobiet-i-planowania-rodziny-w-sprawie-wypowiedzi-poslanki-krystyny-pawlowicz (dostęp: 12.11.2015).
Grupa Edukatorów Seksualnych Ponton (działających przy Federacji na rzecz Kobiet i Planowania Rodziny), http://www.ponton.org.pl/ (dostęp: 12.11.2015).
Hajdukiewicz M., Ewaluacja a wspomaganie pracy szkoły na podstawie doświadczeń projektu „System doskonalenia nauczycieli oparty na ogólnodostępnym kompleksowym wspomaganiu szkół”, http://www.npseo.pl/data/documents/3/296/296.pdf (dostęp: 12.11.2015).
Hajdukiewicz M., Jak wspomagać pracę szkoły? Poradnik dla pracowników instytucji systemu wspomagania, ORE, Warszawa 2015.
http://www.bibliotekako.pl/news.aid,1516,Wychowanie_do_zycia_w_rodzinie___zmienia_sie_warunki_prowadzenia_zajec.html (dostęp: 12.11.2015).
Informacje o konferencji organizowanej w katowickim oddziale „Civitas Christiana”, http://www.stop-seksualizacji.pl/index.php/seksedukacja-w-praktyce/item/221-konferencja-czy-wiesz-co-robi-twoje-dziecko (dostęp: 12.11.2015).
Informacje o spotkaniu dyskusyjnym organizowanym w katowickim oddziale „Civitas Christiana”, http://e-civitas.pl/pytania-o-przyszlosc-polskiej-szkoly/ (dostęp: 12.11.2015).
Katolickie Stowarzyszenie „Civitas Christiana”, http://www.diecezja.legnica.pl/katolickie-stowarzyszenie-civitas-christiana (dostęp: 12.11.2015).
Klus-Stańska D., Kruk J., Tworzenie warunków dla rozwojowej zmiany poznawczej i konstruowania wiedzy przez dziecko, [w:] Pedagogika wczesnoszkolna – dyskursy, problemy, rozwiązania, red. D. Klus-Stańska, M. Szczepska-Pustkowska, Wyd. Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2009.
Kornas-Biela D., Prawa dziecka a przemoc seksualna: Stanowisko Kościoła katolickiego część II: Przyczyny, profilaktyka, działania naprawcze, „Roczniki Pedagogiczne”, Tom 5(41), numer (2013)3.
Kozakiewicz M., Kulturowe modele wychowania seksualnego, [w:] Seksuologia kulturowa, red. K. Imieliński, PWN, Warszawa 1980.
Kozakiewicz M., Młodzież wobec seksu, małżeństwa i rodziny. Perspektywa europejska, Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, Warszawa 1985.
Kwartalnik wydawany przez Towarzystwo Uniwersyteckie (Stowarzyszenie) „Fides et Ratio”, http://www.stowarzyszeniefidesetratio.pl/kwartalnik.html (dostęp: 12.11.2015).
Lew-Starowicz Z., Lach-Długołęcka A., Podstawy edukacji seksualnej w szkole, „Biologia w Szkole” (1998)3.
Moroń D., Organizacje pozarządowe – fundament społeczeństwa obywatelskiego, Wyd. Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2012.
Moroń D., Wolontariat w trzecim sektorze. Prawo i praktyka, Wyd. Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2009.
Obidniak D., Polityczna edukacja seksualna, [w:] Czytanki o edukacji, red. D. Obidniak, współpr. M. Konarzewska, ZNP, Warszawa 2011.
Obuchowska I., Jaczewski A., Rozwój erotyczny, Wyd. Akademickie „Żak”, Warszawa 2002.
Odpowiedź ministra edukacji narodowej i sportu na interpelację nr 3150 w sprawie edukacji seksualnej w szkołach publicznych, http://orka2.sejm.gov.pl/IZ4.nsf/main/43A28706 (dostęp: 12.11.2015).
Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Zdrowia – z upoważnienia ministra – na zapytanie nr 4359 w sprawie zmian dotyczących przedmiotu: Wychowanie do życia w rodzinie, http://orka2.sejm.gov.pl/IZ6.nsf/main/04FE5E61 (dostęp: 12.11.2015).
Ośrodek Rozwoju Edukacji o nowym systemie wspomagania szkół, www.ore.edu.pl/.../119-nowy-system-wsparcia-szkoy?...wspomaganie...n... (dostęp: 12.11.2015).
Raport. Wzmocnienie wspierania rozwoju szkół ze szczególnym uwzględnieniem roli doskonalenia nauczycieli i doradztwa metodycznego (POKL, Priorytet III Wysoka jakość systemu oświaty, Poddziałanie 3.3.1), MEN, Warszawa 2010.
Reykowski J., Psychologiczne antynomie demokracji, [w:] Kolokwia psychologiczne, red. Z. Ratajczak, Instytut Psychologii PAN, Warszawa 1993.
Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej w sprawie sposobu nauczania szkolnego oraz zakresu treści dotyczących wiedzy o życiu seksualnym człowieka, o zasadach świadomego i odpowiedzialnego rodzicielstwa, o wartości rodziny, życia w fazie prenatalnej oraz metodach i środkach świadomej prokreacji zawartych w podstawie programowej kształcenia ogólnego, http://isap.sejm.gov.pl/RelatedServletAction?id=WDU19930170078&type=9 (dostęp: 12.11.2015).
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 10 sierpnia 2009 roku zmieniające rozporządzenie w sprawie sposobu nauczania szkolnego oraz zakresu treści dotyczących wiedzy o życiu seksualnym człowieka, o zasadach świadomego i odpowiedzialnego rodzicielstwa, o wartości rodziny, życia w fazie prenatalnej oraz metodach i środkach świadomej prokreacji zawartych w podstawie programowej kształcenia ogólnego (Dz. U. 2009 nr 131 poz. 1079), http://www.prawo.egospodarka.pl/akty/dziennik-ustaw/2009/131/1079 (dostęp: 12.11.2015).
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 roku w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. 2009 nr 4 poz. 17), http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20090040017 (dostęp: 12.11.2015).
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 6 stycznia 2009 roku w sprawie dopuszczenia do użytku szkolnego programów wychowania przedszkolnego, programów nauczania i podręczników oraz cofania dopuszczenia (Dz. U. 2002 nr 51 poz. 458), http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20090040018 (dostęp: 12.11.2015).
Skowrońska M., Sztop-Rutkowska K., Różnica – demokracja – edukacja. O potrzebie edukacji antydyskryminacyjnej, „Pogranicze Studia Społeczne”, Tom XIII, 2013.
Sobańska A., Założenia projektu badawczego „Monitorowanie reformy systemu oświaty” oraz metody badawcze, [w:] Zmiany w systemie oświaty. Wyniki badań empirycznych, red. E. Wosik, ISP, Warszawa 2002.
Standardy edukacji seksualnej w Europie. Podstawowe zalecenia dla decydentów oraz specjalistów zajmujących się edukacją i zdrowiem, tłum. M.H.J. Sikorska-Jaroszyńska, B. Balińska, E. Pieszczyk, A. Wiewióra, Wyd. Czelej Sp. z o.o., Lublin 2012.
Stowarzyszenie Katolickie „Civitas Christiana”, http://civitaschristiana.pl/ (dostęp: 12.11.2015).
Stowarzyszenie na rzecz Profilaktyki i Edukacji Seksualnej TUMA, http://www.tuma.pl/ (dostęp: 12.11.2015).
Stowarzyszenie W Stronę Dziewcząt, http://www.wstronedziewczat.org.pl/ (dostęp: 12.11.2015).
Sympozja organizowane przez Towarzystwo Uniwersyteckie (Stowarzyszenie) „Fides et Ratio”, http://www.stowarzyszeniefidesetratio.pl/sympozja.html (dostęp: 12.11.2015).
Towarzystwo Uniwersyteckie (Stowarzyszenie) „Fides et Ratio”, http://www.fidesetratio.org.pl/cele-towarzystwa (dostęp: 12.11.2015).
Treść listu członków Komitetu Organizacyjnego „STOP Deprawacji w Edukacji” wraz z wykazem organizacji wspierających tę inicjatywę, http://stopdeprawacji.pl/dlaczego-manifestujemy/apel-do-ministerstwa-edukacji-narodowej (dostęp: 7.11.2015).
Ustawa z dnia 7 września 1991 roku o systemie oświaty, http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19910950425 (dostęp: 12.11.2015).
Walendzik-Ostrowska A., Historia wychowania seksualnego w Polsce, „Remedium”, (2010)9.
Założenia i cele edukacji seksualnej. Przewodnik. Porozumienia na rzecz upowszechniania edukacji seksualnej dzieci i młodzieży w polskiej szkole, http://www.federa.org.pl/dokumenty_pdf/publikacje/Edsekswszkole_przewodnik.pdf (dostęp: 12.11.2015).
Copyright (c) 2016 Elementary Education in Theory and Practice
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
- When submitting a text, the author declares that he/she is the Author of the article (hereinafter referred to as the “Work”) and:
- he/she owns the exclusive and unlimited copyright to the Work,
- is entitled to dispose of the copyright to the Work.
Declares that it does not infringe any third party copyrights or legal rights.
Declares that there is no conflict of interest.
2. At the same time, the Author grants the Ignatianum University in Cracowa royalty-free, non-exclusive and territorially unlimited licence to use the Work in the following fields of exploitation:
- recording the Work in a hard copy, as well as on a digital or magnetic medium;
- reproduction of the Work using any technique, without limitation of the number of editions or copies;
- distribution of the Work and its copies on any medium, including marketing, sale, lending, and rental;
- introduction of the Work into a computer memory;
- disseminating the Work in information networks, including in the Internet;
- public performance, exhibition, display, reproduction, broadcasting and re-broadcasting, as well as making the Work available to the public in such a way that everyone can have access to it at a time and place of their own choosing;
- within the scope of dependent rights to the Work, including in particular the right to make necessary changes to the Work resulting from editorial and methodical development, as well as to translate the Work into foreign languages;
The licence is granted from the moment of the transfer of the Work to the Ignatianum University in Cracow. The Ignatianum University in Cracow is entitled to grant further sub-licences to the Work within the scope of the right granted. The licence is time-limited and it is granted for a period of 15 years, starting from the date of its granting.
Authors are permitted and encouraged to publish their text online (e.g. in their institution’s repository or on the institution’s website) before or during the submission process as this may lead to beneficial exchanges, as well as earlier and greater citation of the published text (See The Effect of Open Access). We recommend using any of the following portals of research associations:
- ResearchGate
- SSRN
- Academia.edu
- Selected Works
- Academic Search