Wybrane aspekty czasu wolnego uczniów klas I–III szkoły podstawowej

  • Marek Banach Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie, Instytut Pracy Socjalnej, Katedra Profilaktyki i Problemów Społecznych
Słowa kluczowe: czas woln, czas wolny dzieci, funkcje czasu wolnego, formy spędzania czasu wolnego, wypoczynek, rekreacja

Abstrakt

W artykule poruszone zostały treści dotyczące pojęcia czasu wolnego, jego funkcje i aspekty. Czas wolny to czas, który spełnia w życiu każdego człowieka rozmaite, wzajemnie przenikające się funkcje. Najczęściej w literaturze jako podstawowe pojawiają się cztery funkcje czasu wolnego: wypoczynek, rozrywka, rozwój zainteresowań i uzdolnień oraz poszukiwanie własnego miejsca w społeczeństwie. Pojęcie to jest definiowane w różnych dyscyplinach naukowych od ekonomii po pedagogikę, gdzie pojawia się stosunkowo najczęściej. Wśród nich spotkać możemy definicje różnicujące czas wolny w zależności od grupy wiekowej, np. czas wolny dzieci, młodzieży dorosłych czy starszych. W każdej z grup pojawia się, pomimo licznych podobieństw, także sporo rozbieżności. Przez pojęcie czasu wolnego rozumie się czas poza pracą lub nauką, obowiązkami zawodowymi i szkolnymi, domowymi czy czynnościami fizjologicznymi. Jest to czas przeznaczony na wypoczynek, relaks, odnawianie sił życiowych, odprężenie psychiczne i fizyczne po pracy, nauce i innych zajęciach, które wymagają włożenia w nie określonego wysiłku. W opracowaniu skoncentrowano się przede wszystkim na czasie wolnym dzieci. Przedstawiono jego specyfikę i uwarunkowania. W dalszej kolejności przybliżono teoretyczne aspekty spędzania czasu wolnego przez dzieci klas I–III szkoły podstawowej oraz ich faktyczne preferencje w tym zakresie w oparciu o dostępny materiał badawczy. W artykule przedstawiono różnorodne sposoby spędzania czasu wolnego przez dzieci i młodzież, od zabaw i gier po różnorodne formy aktywności społecznej, rodzinnej i towarzyskiej. Zwrócono uwagę na konwencjonalne formy jego spędzania, np. uczestnictwo w zespołach artystycznych oraz takie, które coraz częściej pojawiają się w opracowaniach naukowych, jak spędzanie czasu wolnego w centrach handlowych czy zajęcia ze sportów walki.

Bibliografia

Banach M., Gierat T.W., Formy spędzania czasu wolnego, Wyd. „Scriptum”, Kraków 2013.

Banach M., Gierat T.W., Pach K., Czas wolny studentów, [w:] Z problematyki rodziny i szkoły w początkach XXI wieku, red. Z. Brańka, Wyd. Nauk. UP, Kraków 2008.

Banach M., Edukacyjne aspekty pracy amatorskich zespołów folklorystycznych, Wyd. Naukowe Akademii Pedagogicznej, Kraków 2002.

Biała J., Zagrożenia w wychowaniu dziecka we współczesnej rodzinie polskiej, Wyd. Akademii Świętokrzyskiej, Kielce 2006.

Sakowicz T, Gąsior K, Zawadzka B. (red.), Dziecko w rodzinie, nadzieje i zagrożenia, Wyd. UJK, Kielce 2011.

Kowalik A., Czas wolny w centrum handlowym, [w:] Formy spędzania czasu wolnego, red. M. Banach, T.W. Gierat, „Scriptum”, Kraków 2013.

Lebioda L., Czas wolny, „Wychowawca” (2004)7-8.

Ligęza A., Brazylijskie Jiu-Jitsu jako propozycja spędzania czasu wolnego dla dzieci i młodzieży, [w:] Formy spędzania czasu wolnego, red. M. Banach, T.W. Gierat, „Scriptum”, Kraków 2013.

Matejek J., Rola seniorów w rodzinie w procesie organizacji czasu wolnego dzieci, [w:] Sociální pedagogika v kontextu životních etap èlovìka, red. M. Bargiel, E. Janigowa, E. Jarosz, Institut mezioborových studií Brno, ÈR, 2013.

Matyjas B., Czas wolny, [w:] Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, T. Pilch (red.), t. 1., „Żak”, Warszawa 2003.

Pięta J., Pedagogika czasu wolnego, Wyd. Almamer, Warszawa 2008.

Urbanek J., Wilk A., Walory wolnoczasowe Regionalnego Zespołu

Pieśni i Tańca „Lachy” w Nowym Sączu, [w:] Formy spędzania czasu wolnego, red. M. Banach, T.W. Gierat, „Scriptum”, Kraków 2013.

Wroczyński R, Pedagogika społeczna, PWN, Warszawa 1985.

Wydatki rodziców związane z nowym rokiem szkolnym opinie z lat 1997-2008. Komunikat z Badań, http://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2008/K_160_08.PDF (dostęp: 26.01.2015 r.)

Opublikowane
2016-06-28
Jak cytować
Banach, M. (2016). Wybrane aspekty czasu wolnego uczniów klas I–III szkoły podstawowej. Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce, 10(35/1), 193-208. https://doi.org/10.14632/eetp_35.10