Children’s Rights, Human Rights in the Latest Literature for Children: Choice and Recommendations for Education
Abstract
The article offers the analysis of selected books addressed to children, in which the subject of children's rights in reference to the Convention on the Rights of the Child as well as human rights in relation to the Universal Declaration of Human Rights is present. Reaching for the content analysis method used in qualitative research methodology, I analyze and interpret the content of the latest books (second decade of the 21st century), both by Polish and foreign-language writers. I attempt to answer the questions: whether and how the analyzed books can help children understand and consciously exercise their rights? what human rights are emphasized in the selected books?; to what extent are the analyzed books open to discussions with the reader? The text is composed of two parts. In the first one, I present the existing state of knowledge in the social sciences and humanities about the lack of childhood categories throughout history and how the process of forming the child's subjectivity took place, giving rise to the recording of his rights. In the second part of the text, I present conclusions from content analyzes of selected books addressed to children. I point to books in which the child is treated subjectively - as a citizen "here and now”. Literature that can help educators, parents and people who care about protecting the child's individuality in planning care and educational work.
References
Ariès, P. (1995). Historia dzieciństwa. Dziecko i rodzina w dawnych czasach (M. Ochab, tłum.). Marabut.
Brzozowska-Brywczyńska, M. (2020). Dzieciństwo: projekt w kryzysie. Kultura i Edukacja, 64(3), 5–25.
Cackowska, M. (2017), Współczesna książka obrazkowa – pojęcia, typologia, badania, teorie, konteksty, dyskursy. W: M. Cackowska, H. Dymel-Trzebiatowska i J. Szyłak (red.), Książka obrazkowa. Wprowadzenie (s. 11–49). Instytut Kultury Popularnej.
Chmielewska, I. (2011). Pamiętnik Blumki. Media Rodzina.
Chmielewska, I. (2018). Jak ciężko być królem. Według powieści Janusza Korczaka „Król Maciuś Pierwszy”. Muzeum Historii Źydów Polskich Polin, Wydawnictwo Wolno.
Czerwińska-Rydel, A. (2017). W poszukiwaniu światła. Opowieść o Marii Skłodowskiej-Curie. Literatura.
Czerwińska-Rydel, A. (2023). Po drugiej stronie okna. Opowieść o Januszu Korczaku. Wydawnictwo Literatura.
Czerwińska-Rydel, A. i Piątkowska, R. (2014). Moje prawa, ważna sprawa! Literatura.
deMause, L. (1974). The evolution of childhood. The Journal of Psychohistory, 1(4), 503–575.
DePino, C. (2007). Śmierdzący ser (E. Zubrzycka, tłum.). GWP.
Falkowska, E., Miłowska, M., Połowniak, M. i Skrabska, A. (red.). (2012). Prawa dziecka. Materiały dydaktyczne dla nauczycieli. Polski Komitet Narodowy UNICEF.
Grabowski, A. (2022). Biuro dzieci znalezionych. Literatura.
Grodek, J. (2017). Mania, dziewczyna inna niż wszystkie. Zuzu Toys.
Jarosz, E. (2013). Społeczne wykluczenie i dyskryminacja dzieci – marginalizowany obszar nierówności społecznych. Studia Edukacyjne, 24, 89–101. https://repozytorium.amu.edu.pl/server/api/core/bitstreams/e5d481da-41b6-4a7f-a425-c4b01fcf0111/content
Jarosz, E. (2019), Partycypacja społeczna dzieci –współczesna odsłona dyskursu. Kontestacja i kontrdziałanie wobec społecznej ekskluzji dzieci. Kultura i Edukacja, 1(123), 27–44. https://doi.org/10.15804/kie.2019.01.02
Jaskulska, S. i Poleszak, W. (2015). Wykluczenie rówieśnicze. W: J. Pyżalski (red.), Wychowawcze i społeczno-kulturowe kompetencje współczesnych nauczycieli. Wybrane konteksty (s. 155–175). TheQ studio.
Jenks, C. (2008), Socjologiczne konstrukty dzieciństwa (M. Kościelniak, tłum.). W: M.J. Kehily (red.), Wprowadzenie do badań nad dzieciństwem (s. 111–134). Wydawnictwo WAM.
Kasdepke, G. (2007). Mam prawo czyli Nieomal wszystko, co powinniście wiedzieć o prawach dziecka, a nie macie kogo zapytać! Wydawnictwo G+J RBA.
Krajewski, M. (2003). Kultury kultury popularnej. Wydawnictwo Naukowe UAM.
Kuijer, G. (2016). Książka wszystkich rzeczy (J. Jędryas, tłum.). Wydawnictwo Dwie Siostry.
Lindenbaum, P. (2017). Pudle i frytki (K. Skalska, tłum.). Zakamarki.
Marszałek, M. (2011). Dzieci ulicy a obraz dzieciństwa XXI w. W: M. Michel (red.), Streetworking. Aspekty teoretyczne i praktyczne (s. 43–56). Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Matras-Mastalerz, W. (2018). Dyskusyjny klub książki. Iwona Zabielska-Stadnik, Małgorzata Węgrzecka, Masz prawa, człowieku, Wydawnictwo Tamaryn, Jabłonna 2014. Instytut Książki. https://instytutksiazki.pl/files/upload/files/Konspekty%20DKK/konspekt%20DKK%20zabielska%20stadnik%20v2.pdf
Michalak, M. (2015). Wstęp. W: S.W. Stadniczeńko (red.), Konwencja o prawach dziecka. Wybór zagadnień (artykuły i komentarze) (s. 9). Biuro Rzecznika Praw Dziecka. http://brpd.gov.pl/sites/default/files/konwencja_o_prawach_dziecka_-_komentarz_e-book.pdf
Michalak, M. (2023a). Opowieści o tym, co daje moc. IBIS.
Michalak, M. (2023b). Opowieści o tym, co w życiu ważne. IBIS.
Michalak, M. (2023c). Wielcy przyjaciele dzieci. Dwukropek.
Młodnicka, M. (2010). Nie daj się gnębić. Książka, która dodaje siły. Jedność.
Olech, J. (2014). Mam prawo i nie zawaham się go użyć! Wytwórnia.
Ostrowicka, B. (2012). Jest taka historia. Opowieść o Januszu Korczaku. Wydawnictwo Literatura.
Palmer, S. (2007). Toksyczne dzieciństwo. Jak współczesny świat krzywdzi nasze dzieci i co możemy zrobić, aby temu zapobiec (B. Długajczyk, tłum.). Wydawnictwo Dolnośląskie.
Piątkowska, R. (2015). Która to Malala? Literatura.
Postman, N. (1994). Disappearance of childhood. Vintage Books.
Smolińska-Theiss, B. (2010). Rozwój badań nad dzieciństwem — przełomy i przejścia. Chowanna, 1, 13–26.
Stadniczeńko, S.L. (red.). (2015). Konwencja o prawach dziecka. Wybór zagadnień (artykuły i komentarze). Biuro Rzecznika Praw Dziecka. http://brpd.gov.pl/sites/default/files/konwencja_o_prawach_dziecka_-_komentarz_e-book.pdf
Stalfelt, P. (2011). Twoje prawa ważna sprawa (I. Jędrzejewska, tłum.). Czarna Owieczka.
Strack, E. i Frade, M. (2021). Dyskryminacja. Powiedz: stop! (T. Swoboda, tłum.). Adamada.
Suchowierska, A. (2015). Mat i świat. Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
Szlendak, T. (2005), Komercjalizacja dzieciństwa. Kilka uwag krytycznych o niewygodach wychowywania dzieci w kulturze konsumpcji. Kultura i Edukacja, 2, 20–28. https://repozytorium.umk.pl/bitstream/handle/item/948/T.%20Szlendak%2C%20Komercjalizacja%20dzieciństwa.pdf?sequence=1
Waloszek, D. (2003). Dziecko. W: T. Pilch (red.), Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku. T. 1 (s. 883–895). „Żak”.
Węgrzecka, M. i Zabielska-Stadnik, I. (2014). Masz prawa, człowieku. Tamaryn.
Yousafzai, M. (2018). Malala i jej czarodziejski ołówek (A. Mietlicka-Osadowska, tłum.). Tekturka.
Zabawa, K. (2015). Prawa dziecka w utworach literackich dla najmłodszych. Horyzonty Wychowania, 14(31), 203–218. https://doi.org/10.17399/HW.2015.143111
Zimmerer, K. (2012). Zwyczajny dzień. Wydawnictwo W.A.B.
Zubrzycka, E. (2004). Powiedz komuś. GWP.
Zubrzycka, E. (2007). Słup soli. Jak powstrzymać szkolnych dręczycieli. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Copyright (c) 2024 Elementary Education in Theory and Practice
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
- When submitting a text, the author declares that he/she is the Author of the article (hereinafter referred to as the “Work”) and:
- he/she owns the exclusive and unlimited copyright to the Work,
- is entitled to dispose of the copyright to the Work.
Declares that it does not infringe any third party copyrights or legal rights.
Declares that there is no conflict of interest.
2. At the same time, the Author grants the Ignatianum University in Cracowa royalty-free, non-exclusive and territorially unlimited licence to use the Work in the following fields of exploitation:
- recording the Work in a hard copy, as well as on a digital or magnetic medium;
- reproduction of the Work using any technique, without limitation of the number of editions or copies;
- distribution of the Work and its copies on any medium, including marketing, sale, lending, and rental;
- introduction of the Work into a computer memory;
- disseminating the Work in information networks, including in the Internet;
- public performance, exhibition, display, reproduction, broadcasting and re-broadcasting, as well as making the Work available to the public in such a way that everyone can have access to it at a time and place of their own choosing;
- within the scope of dependent rights to the Work, including in particular the right to make necessary changes to the Work resulting from editorial and methodical development, as well as to translate the Work into foreign languages;
The licence is granted from the moment of the transfer of the Work to the Ignatianum University in Cracow. The Ignatianum University in Cracow is entitled to grant further sub-licences to the Work within the scope of the right granted. The licence is time-limited and it is granted for a period of 15 years, starting from the date of its granting.
Authors are permitted and encouraged to publish their text online (e.g. in their institution’s repository or on the institution’s website) before or during the submission process as this may lead to beneficial exchanges, as well as earlier and greater citation of the published text (See The Effect of Open Access). We recommend using any of the following portals of research associations:
- ResearchGate
- SSRN
- Academia.edu
- Selected Works
- Academic Search
