Potrzeby w zakresie edukacji seksualnej dzieci z rodzin dysfunkcyjnych – wybrane zagadnienia
Abstrakt
Treść artykułu poświęcona jest wychowaniu seksualnemu i potrzebom w tym zakresie wynikającym z trudności w realizacji opiekuńczo-wychowawczej funkcji współczesnej rodziny. Rodziny, w których występują uzależnienia, agresja, przemoc, niezaradność życiowa i niewydolność wychowawcza oraz zaburzenia psychiczne, choroby somatyczne itp., nie są w stanie właściwe zająć się wychowaniem własnych dzieci, w tym także wychowaniem seksualnym. W literaturze przedmiotu zwraca się uwagę na ścisły związek przekazywanych informacji związanych z dojrzewaniem dziecka, zachowaniami seksualnymi człowieka, jego płcią i rolami społecznymi z postawami osób znaczących zajmujących się uświadamianiem dziecka. To konkretne, wiarygodne i przekonywające wzorce postaw osób dorosłych (najczęściej rodziców) w głównej mierze wpływają na prawidłowy rozwój seksualny dzieci i młodzieży. Dzieci jako dobrzy obserwatorzy często konfrontują swoje marzenia i wyobrażenia na temat szczęśliwej rodziny z rzeczywistością. W przypadku dzieci z rodzin dysfunkcyjnych te wyobrażenia rozmijają się z realiami codziennego życia. Zwykle dzieci z takich rodzin decyzją sądów rodzinnych trafiają do różnych form pieczy zastępczej (najczęściej instytucjonalnych), gdzie funkcje w zakresie wychowania seksualnego przejmuje kadra pedagogiczna. Głównym zadaniem wychowawców jest wychodzenie naprzeciw potrzebom dzieci i młodzieży wynikającym z ich: sytuacji rodzinnej, doświadczeń (urazów) będących skutkiem wychowania w nietypowych warunkach, wieku, poziomu rozwoju i indywidualnych możliwości. W toku pracy opiekuńczo-wychowawczej wychowawcy mają za zadanie wyeliminować agresję i przemoc z życia swoich wychowanków. Dla pełnej realizacji zadań w zakresie edukacji seksualnej powinni zadbać o tworzenie atmosfery wychowania zbliżonej do rodzinnej sprzyjającej realizacji indywidualnych potrzeb wychowanków i nawiązywaniu pozytywnych relacji interpersonalnych między wychowawcami a dziećmi. Świadomi swojej roli pedagodzy powinni własnym postępowaniem dostarczać młodzieży pozytywnych i godnych naśladowania wzorców postaw męskich i kobiecych ważnych z punktu widzenia kształtowania tożsamości dzieci. Dlatego wychowanie seksualne dzieci i młodzieży musi uwzględniać przygotowanie do satysfakcjonującego życia intymnego, ale także uczuciowego opartego na silnej więzi emocjonalnej i poczuciu odpowiedzialności za drugą osobę w związku.
Bibliografia
Bejger H., Dom dziecka jako środowisko stymulujące rozwój wychowanków o szczególnych potrzebach edukacyjnych, [w:] Rozwój integralny dzieci i młodzieży ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Środowisko i programy wspomagające, red. M. Babiarz, Uniwersytet Jana Kochanowskiego, Kielce 2013.
Bradshaw J., Zrozumieć rodzinę, tłum. H. Szczepańska, Instytut Psychologii Zdrowia i Trzeźwości, Warszawa 1994.
Dobrysiewicz E., Telefon zaufania dla dzieci potrzebujących pomocy. Fundacja Dzieci Niczyje pomaga młodym ludziom, „Dziennik Łódzki”, 27.12.2014, http://www.dzienniklodzki.pl/artykul/3696644,telefon-zaufania-dla-dzieci-potrzebujacych-pomocy-fundacja-dzieci-niczyje-pomaga-mlodym-ludziom,id,t.html (dostęp: 10.12.2015).
Dzieci się liczą. Informacje o stanie zagrożenia bezpieczeństwa i rozwoju dzieci w Polsce, „Dziecko Krzywdzone. Teoria Badania Praktyka”, 36(2011)3.
Gehmacher E., Życie rodzinne: sytuacja jest dobra, ale nie beznadziejna, „Forum”, (1978)8.
Gromnicka A., Gdy dziecko pyta, „Zwierciadło”, 2031(2016)1.
http://www.rynekzdrowia.pl/Badania-i-rozwoj/Raport-prof-Izdebskiego-o-seksualnosci-Polakow,123042,11.html (dostęp: 2.02.2014).
IIBR, Wychowanie do życia w rodzinie. Raport z badań, http://edukacja.gazeta.pl/edukacja/1.112291,9093306.Badania_Wychowanie_do_zycia_w_rodzinie_przedmiot.html (dostęp: 10. 12. 2015)
Izdebska A., Konsekwencje przemocy seksualnej wobec dzieci. Wykorzystywanie seksualne dzieci, „Dziecko Krzywdzone. Teoria Badania Praktyka” 29(2009)4.
Izdebski Z., Ryzykowna dekada. Seksualność Polaków w dobie HIV/AIDS. Studium porównawcze 1997-2001-2005, Oficyna Wyd. Uniwersytetu Zielonogórskiego, Zielona Góra 2006.
Izdebski Z., Małecka A., Erotyzm, [w:] Encyklopedia Pedagogiczna XXI wieku, t. 1, red. T. Pilch, K. Ablewicz, Wyd. Akademickie Żak, Warszawa 2003.
Jaczewski A., Radomski J., Wychowanie seksualne i problemy seksuologiczne wieku rozwojowego, PZWL, Warszawa 1986.
Jarosz M., Problem dezorganizacji rodziny, PWN, Warszawa 1979.
Komorowska-Pudło M., Wychowanie seksualne w rodzinie, Oficyna Wyd. ZCE, Szczecin 2000.
Kozakiewicz M., Zaproszenie do rozmowy – o seksie, o konfliktach, o dojrzewaniu, o kompleksach, o takcie, o partnerstwie, o katastrofach wychowawczych, IWZZ, Warszawa 1981.
Lew-Starowicz Z., Szczerba K., Nowoczesne wychowanie seksualne, Polska Oficyna Wyd. „BGW”, Warszawa 1995.
Nowa encyklopedia powszechna PWN, t. 2, PWN, Warszawa 1996.
Obuchowska I., Jaczewski A., Rozwój erotyczny, Wyd. Akademickie Żak, Warszawa 2002.
Przygotowanie do życia w rodzinie, red. K. Ostrowska, M. Ryś, „Adam”, Warszawa 1997.
Seweryńska A. M., Uczeń z rodziny dysfunkcyjnej, WSiP, Warszawa 2004.
Szulc A., Seks, kłamstwa i rany na rękach, „Newsweek”, 31.03-6.04.2014.
Tritt R. J., Różnorodność ludzkiej seksualności w kontekście Deklaracji Praw Seksualnych Człowieka, „Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogiki i Administracji w Poznaniu”, Poznań 2007.
Woititz J., Wymarzone dzieciństwo, tłum. M. Przylipiak, Gdańskie Wyd. Psychologiczne, Gdańsk 1994.
Woynarowska B., Mazur J., Zdrowie młodzieży w Polsce. Zachowania zdrowotne i samoocena zdrowia. Raport z serii badań wykonanych w 1998 r., Warszawa 1999.
Copyright (c) 2016 Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
1. Autor zgłaszając swój artykuł oświadcza, że jest Autorem artykułu (zwanego dalej Utworem) i:
- przysługują mu wyłączne i nieograniczone prawa autorskie do Utworu,
- jest uprawniony/a do rozporządzania prawami autorskimi do Utworu.
Oświadcza, że nie narusza praw autorskich osób trzecich i praw prawnych.
Oświadcza, że nie występuje żaden konflikt interesów.
2. Udziela Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie nieodpłatnej, niewyłącznej, nieograniczonej terytorialnie licencji do korzystania z Utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym;
- w zakresie praw zależnych do Utworu, obejmujących w szczególności prawo do dokonania koniecznych zmian w Utworze, wynikających z opracowania redakcyjnego i metodycznego, a także do dokonania tłumaczenia Utworu na języki obce.
Udzielenie licencji następuje z chwilą przekazania Utworu na rzecz Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie. Uniwersytet Ignatianum w Krakowie jest uprawniony do udzielania dalszych sublicencji do Utworu, w zakresie udzielonego prawa. Licencja jest ograniczona czasowo i zostaje udzielona na okres 15 lat, licząc od daty jej udzielenia.
Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych:
