Archiwalne gry planszowe dla dzieci w wieku przedszkolnym z terenu Prus Wschodnich – potencjał edukacyjny z historią w tle
Abstrakt
Celem artykułu jest rozpoznanie potencjału edukacyjnego dwóch oryginalnych niemieckich gier planszowych dla dzieci, zaprojektowanych i wykonanych w latach 1935–1936 przez anonimowe uczennice Wyższego Seminarium dla Przedszkolanek i Ochroniarek w Olsztynie, działającego pod patronatem Stowarzyszenia Caritasu dla Diecezji Warmińskiej. Tematem gier jest region Warmii i Mazur, będący dawniej częścią Prus Wschodnich. Analiza treści gier dotyczy fabuły, określonej w instrukcjach, oraz obiektów zaprezentowanych na planszach, w tym głównie zabytków i instytucji użyteczności publicznej oraz elementów naturalnego krajobrazu Warmii i Mazur. Przyjmując, że podłoże kulturowe jest kluczowym źródłem praktyk dydaktycznych, kontekstem dla rozważań nad celami i możliwym zastosowaniem badanych pomocy dydaktycznych uczyniono sytuację społeczno-polityczną Niemiec w okresie międzywojennym. Interpretacja potencjału edukacyjnego tytułowych materiałów obejmuje rozpoznanie ich walorów poznawczych, wskazując na zastosowanie w obrębie dziedzin określanych we współczesnej dydaktyce jako edukacja patriotyczna, przyrodnicza, społeczna i regionalna, a także odkrywa potencjalne propagandowe znaczenie gier dla krzewienia obecnych wówczas w niemieckiej edukacji ideałów narodowego socjalizmu.
Bibliografia
Achremczyk S. (2016). Olsztyn: stolica Warmii i Mazur, Olsztyn: Edytor Wers.
Berd T. (2009). Der Sachunterricht und seine Konzeptionen. Historische und aktuelle Entwicklungen, Bad Heilbrunn: Klinkhardt.
Berger M. (2019). Der Kindergarten im Nationalsozialismus. „Drum beten wir deutschen Kinder: Den Führer erhalte uns Gott”. Ein Beitrag zur Geschichte der öffentlichen Klein-kinder-/Kindergartenpädagogik in den Jahren 1933 bis 1945, Darmstadt: Cuvillier.
Bętkowski R. (2010). Olsztyn jakiego nie znacie, Olsztyn: Imago Mundi.
Billig M. (2008). Banalny nacjonalizm, tłum. M. Sekerdej, Kraków: Wydawnictwo Znak.
Brzezińska A. I. (2006). Dzieciństwo i dorastanie: korzenie tożsamości osobistej i społecznej, [w:] A. I. Brzezińska, A. Hulewska, J. Słomska (red.), Edukacja regionalna, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 47-77.
Burdzik T. (2012). Przestrzeń jako składnik tożsamości w świecie globalizacji. „Kultura. Historia. Globalizacja”, nr 11, s. 13-27.
Faehndrich J. (2010). Entstehung und Aufstieg des Heimatbuchs, [w:] M. Beer (red.), Das Heimatbuch: Geschichte, Methodik, Wirkung, Gottingen: V&R unipress, s. 55-84.
Funk A. (1955). Die Geschichte der Stadt Allenstein 1348–1943, Leer: Kurt Maeder.
Gawrecki L. (1987). Gry dydaktyczne w nauczaniu początkowym, Kalisz: Wydawnictwo ODN.
Gruszczyk-Kolczyńska E., Dobosz K., Zielińska E. (1996). Jak nauczyć dzieci sztuki konstruowania gier. Metodyka, scenariusze zajęć oraz wiele ciekawych gier i zabaw, Warszawa: WSiP.
Kobiela E. (2003). Praca wychowawcza Sióstr św. Katarzyny Dziewicy i Męczennicy w latach 1939–1945, „Studia Warmińskie”, nr 40, s. 369-392.
Konrad F.-M. (2012). Der Kindergarten: seine Geschichte von den Anfängen bis zur Gegenwart, Freiburg in Breisgau: Lambertus.
Kupisiewicz C. (2006). Szkoła XX wieku, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Kupisiewicz C. (2012). Dydaktyka, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Kuźniewski B. (2014). Tannenberg-Denkmal. Wielkość i upadek, [w]: 100. Jubiläum der Tannenbergschlacht. Materiallien zur Konferenz in Olsztynek am 30. Und 31. August 2014, Olsztyn, Verband der deutschen Gesellschaften in Ermland und Masuren, s. 95-102.
Mosse G. (1972). Kryzys ideologii niemieckiej. Rodowód intelektualny Trzeciej Rzeszy, tłum. T. Evert, Warszawa: Czytelnik.
Napiórkowska M. (1996). Działalność wychowawcza i oświatowa Zgromadzenia Sióstr św. Katarzyny w diecezji warmińskiej w latach 1870–1939, „Komunikaty Mazursko-Warmińskie”, nr 4, s. 539-558.
Nowak W. (1978). Szkoła totalitarna. „Roczniki Socjologii Rodziny”, tom X, s. 17-28.
Paleczny T. (2008). Socjologia tożsamości, Kraków: Oficyna Wydawnicza AFM.
Palmer C. (1998). From Theory to Practice. Experiencing the Nation in Everyday Life, „Journal of Material Culture”, vol. 3(2), s. 175-199.
Pine L. (2010). Education in Nazi German, Oxford–New York: Berg.
Richtlinien des Preußischen Ministeriums für Wissenschaft, Kunst und Volksbildung für die Lehrpläne der Volksschulen: mit den erläuternden Bestimmungen der Art. 142-150 der Reichsverfassung und der Reichs-Grundschulgesetze sowie den wichtigsten Bestim. (1923), Breslau: Kirt.
Salmina N.G., Tihanova I.G. (2011). Pedagogical and Psychological Expertise of Board Games. „Psychological Science and Education”, No 2, s. 8-25.
Steinki J. (1931). Katolische Caritas und Katolisches Vereinswesen in der Diozese Ermland, Braunsberg: wydawnictwo nieznane.
Śliwińska B. (1994). Udział Sióstr św. Katarzyny w edukacji dzieci i młodzieży żeńskiej na Warmii w latach 1571–1877, „Komunikaty Mazursko-Warmińskie”, nr 1, s. 23-33.
Tajfel H. (1982). Social Psychology of Intergroup Relations, „Annual Review of Psychology”, vol. 33, s. 1-39, DOI:10.1146/annurev.ps.33.020182.000245.
Tajfel H., Turner J.C. (1986). The social identity theory of intergroup behaviour, [w:] S. Worchel, W.G. Austin (red.), „Psychology of Intergroup Relations”, Chicago: Nelson-Hall, s. 7-24.
v. Thoma, M. (2008). Zur politischen Dimension der Entstehung des „Kindergartens”, Darmstadt: Civillier.
Copyright (c) 2020 Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
1. Autor zgłaszając swój artykuł oświadcza, że jest Autorem artykułu (zwanego dalej Utworem) i:
- przysługują mu wyłączne i nieograniczone prawa autorskie do Utworu,
- jest uprawniony/a do rozporządzania prawami autorskimi do Utworu.
Oświadcza, że nie narusza praw autorskich osób trzecich i praw prawnych.
Oświadcza, że nie występuje żaden konflikt interesów.
2. Udziela Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie nieodpłatnej, niewyłącznej, nieograniczonej terytorialnie licencji do korzystania z Utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym;
- w zakresie praw zależnych do Utworu, obejmujących w szczególności prawo do dokonania koniecznych zmian w Utworze, wynikających z opracowania redakcyjnego i metodycznego, a także do dokonania tłumaczenia Utworu na języki obce.
Udzielenie licencji następuje z chwilą przekazania Utworu na rzecz Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie. Uniwersytet Ignatianum w Krakowie jest uprawniony do udzielania dalszych sublicencji do Utworu, w zakresie udzielonego prawa. Licencja jest ograniczona czasowo i zostaje udzielona na okres 15 lat, licząc od daty jej udzielenia.
Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych:
