Przedszkole miejscem diagnozy zaburzeń komunikacji językowej dziecka

  • Ewa Gacka Uniwersytet Łódzki, Wydział Nauk o Wychowaniu, Pracownia Pedagogiki Specjalnej
Słowa kluczowe: zaburzenia komunikacji językowej, diagnoza, badania przesiewowe mowy, sprawność systemowa, sprawność komunikacyjna, profilaktyka, rola przedszkola

Abstrakt

Wczesne rozpoznanie trudności w rozwoju dziecka stanowi warunek skutecznej pomocy. Dotyczy to także problemów w komunikacji językowej. Język pełni wiele funkcji w życiu człowieka. Pozwala na wyrażenie odczuć i pragnień, na komunikowanie się z innymi członkami grupy społecznej, służy zastępowaniu rzeczy i zjawisk otaczającej rzeczywistości. Dzięki językowi następuje przekaz wartości kultury. Język odgrywa ważną rolę w rozwoju myślenia. Różnego rodzaju nieprawidłowości w zakresie rozwoju językowego prowadzić mogą do następstw w sferze społecznej, emocjonalnej i poznawczej. Dlatego tak ważne jest szybkie zidentyfikowanie istoty trudności w rozwoju komunikacji językowej, po to, by odpowiednio wcześnie wdrożyć postępowanie naprawcze. Artykuł porusza kwestie związane z charakterem diagnozy zaburzeń rozwoju mowy dziecka w przedszkolu. Diagnoza ta może mieć dwojakiego rodzaju postać: badań przesiewowych (wstępnych), a także pełnego rozpoznania logopedycznego. W artykule opisano zarówno badania przesiewowe, jak i pełną diagnozę logopedyczną, która obejmuje wywiad logopedyczny, obserwację, badanie logopedyczne oraz analizę wyników badan lekarskich i psychologicznych. Zwrócono uwagę na zadania nauczyciela przedszkola, definiując jego rolę we wczesnym rozpoznawaniu zaburzeń mowy. Podkreślono znaczenie w procesie diagnostycznym oddziaływań o charakterze interdyscyplinarnym, w którym nauczyciel współpracuje z logopedą i innymi specjalistami. Omówiono także narzędzia diagnostyczne, którymi nauczyciel przedszkola może się posłużyć podczas wykonywania badań przesiewowych, służących zidentyfikowaniu dzieci z nieprawidłowościami w zakresie rozwoju mowy.

Bibliografia

Emiluta-Rozya D., Mierzejewska H., Atys P., Badanie przesiewowe do wykrywania zaburzeń mowy dzieci dwu-, cztero- i sześcioletnich, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogiki Specjalnej, Warszawa 1995.

Gacka E., Pedagodzy w systemie opieki logopedycznej. Refleksje nad treściami logopedycznymi w kształceniu studentów kierunku pedagogika, [w:] Rozwój i jego wspieranie w perspektywie rehabilitacji i resocjalizacji, red. A. Sobczak, D. Mûller, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2013.

Gawryszczak P., Przygotowanie nauczycieli przedszkoli do pracy z dziećmi z zaburzeniami mowy. Niepublikowana praca magisterska napisana pod kierunkiem dr E. Gackiej w Pracowni Pedagogiki Specjalnej UŁ, Łódź, 2012.

Grabias S., O ostrość refleksji naukowej. Przedmiot logopedii i procedury logopedycznego postępowania, [w:] Logopedia. Wybrane aspekty historii, teorii i praktyki, red. S. Milewski, K. Kaczorowska-Bray, Harmonia Universalis, Gdańsk 2013.

Grabias S., Teoria zaburzeń mowy. Perspektywy badań, typologie zaburzeń, procedury postępowania logopedycznego, [w:] Logopedia. Teoria zaburzeń mowy, red. S. Grabias, M. Kurkowski, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2012.

Grabias S., Perspektywy opisu zaburzeń mowy,[w:] Zaburzenia mowy, red. S. Grabias, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2002.

Gunia G., Koncepcja i organizacja opieki logopedycznej w Polsce, [w:] Wprowadzenie do logopedii, red. G. Gunia, V. Lechta, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2011.

Jarosz E., Diagnoza psychopedagogiczna – ogólne założenia teoretyczne, [w:] Diagnoza psychopedagogiczna, podstawowe problemy i rozwiązania, red. E. Jarosz, E. Wysocka, Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa 2006.

Jastrzębowska G., Stan i perspektywy opieki logopedycznej w Polsce, [w:] Logopedia. Pytania i odpowiedzi. Podręcznik akademicki. T. 1. Interdyscyplinarne podstawy logopedii, red. T. Gałkowski, G. Jastrzębowska, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole 2003.

Jastrzębowska G., Metodyka ogólna diagnozy i terapii logopedycznej, [w:] Logopedia. pytania i odpowiedzi. Podręcznik akademicki. T. 2. Zaburzenia komunikacji językowej u dzieci i osób dorosłych, red. T. Gałkowski, G. Jastrzębowska, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego Opole 2003.

Karczewska J., Podstawa programowa i programy edukacji przedszkolnej źródłem pracy wychowawczo-dydaktycznej nauczyciela, [w:] Wybrane zagadnienia pedagogiki przedszkolnej, red. E. Zyzik, Wydawnictwo Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego Jana Kochanowskiego, Kielce 2009.

Kielar-Turska M., Sprawności językowe i komunikacyjne a inne funkcje psychiczne, [w:] Logopedia. Wybrane aspekty historii, teorii i praktyki, red. S. Milewski, K. Kaczorowska-Bray, Harmonia Universalis, Gdańsk 2013.

Klim-Klimaszewska A., Pedagogika przedszkolna. Nowa Podstawa Programowa, Instytut Wydawniczy ERICA, Warszawa 2010.

Kopaliński W., Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych, Wydanie dziesiąte, Wiedza Powszechna, Warszawa 1978.

Kwiatkowska H., Pedeutologia, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2008.

Michalak-Widera I., Węsierska K., Test do badań przesiewowych mowy dla dzieci w wieku przedszkolnym, Wydawnictwo Naukowe Unikat 2, Katowice 2012.

Tarkowski Z., Przesiewowy test logopedyczny, Wydawnictwo Fundacji ORATOR, Lublin 2002.

Węsierska K., Profilaktyka logopedyczna w ujęciu systemowym, [w:] Profilaktyka logopedyczna w praktyce edukacyjnej. T. 1, red. K. Węsierska, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2012.

Węsierska K., Opieka logopedyczna w przedszkolu. Profilaktyka – diagnoza – terapia, Wydawnictwo Edukacyjne AKAPIT, Toruń 2013.

Podstawa programowa wychowania przedszkolnego dla przedszkoli, oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych oraz innych form wychowania przedszkolnego, bip.men.gov.pl/men_bip/akty…/rozporządzenie_20081223_zal_1.pdf (dostęp: 29.05.2014).

Opublikowane
2016-07-01
Jak cytować
Gacka, E. (2016). Przedszkole miejscem diagnozy zaburzeń komunikacji językowej dziecka. Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce, 9(33/3), 139-152. https://doi.org/10.14632/eetp_33.8