Spontaniczne aktywności dzieci jako proces twórczy
Abstrakt
Twórczość przez wielu uznawana jest za domenę sztuki. Zapominają oni, że towarzyszy nam ona również podczas zwykłej codzienności. Nieustannie przecież coś tworzymy, a dzięki temu uczymy się, doświadczamy, kreujemy rzeczywistość naszą i innych, budujemy i wzbogacamy nasz światopogląd, a także bawimy się. W pierwszej części artykułu omawiamy teoretyczne podstawy definiowania twórczości, a także prezentujemy teorie wyjaśniające proces twórczy w kontekście działalności dziecięcej. W przeprowadzonych badaniach założyłyśmy, że dzieci są zdolne i kompetentne. Dzięki uważnej obserwacji odpowiedziałyśmy na pytania: Czy dzieci są prawdziwie twórcze? W jakich sytuacjach? Czy owa twórczość mówi coś o dziecku? Pytania te były jednocześnie problemem badawczym, a znalezienie na nie odpowiedzi – celem badań i wyznacznikiem kierunku działań. Podjętą realizację badań jakościowych oparłyśmy na paradygmacie interpretatywnym. Jako metodę badawczą wybrałyśmy obserwację uczestniczącą, zakorzenioną w teorii ugruntowanej. Badania przeprowadzono we wrocławskiej placówce edukacyjnej, której koncepcja opiera się na edukacji demokratycznej. Wyniki obserwacji pokazują, że poprzez twórczość dzieci zapraszają nas do swojego świata, odkrywając przy tym cząstkę siebie, którą tak łatwo można przeoczyć, gdy nie jest się dość uważnym; gdy nie przyjmie się ich zaproszenia. Twórczość dzieci jest spontaniczna, wolna od ram i kryteriów, w które próbujemy wpisać ją my, dorośli.
Bibliografia
Angrosino M.V., Obserwacja w nowym kontekście. Etnografia, pedagogika i rozwój problematyki społecznej, red. K. Podemski, tłum. F. Rogalski, [w:] Metody badań jakościowych, t. 2, red. N.K. Denzin, Y.S. Lincoln, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009.
Alvarez C., Prawa naturalne dziecka, tłum. B. Łyszkowska, CoJaNaTo, Warszawa 2017.
Babbie E., Badania społeczne w praktyce, red. A. Kloskowska-Dudzińska, tłum. W. Betkiewicz, M. Bucholc, P. Gadomski i in., Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004.
Carr W., Filozofia, metodologia i badania w działaniu, [w:] Badania w działaniu. Pedagogika i antropologia zaangażowane, red. H. Cervinkova, B.D. Gołębniak, tłum. K. Liszka, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej, Wrocław 2010.
Craft A., Deconstruction or Reconstruction? New Directions in Policies for Creativity in the Early Years, [w:] Born Creative, red. Ch. Tims, Demos, London 2010.
Edwards C.P., Gandini L., Forman G.E., The Hundred Languages of Children: The Reggio Emilia Approach – Advanced Reflection, Ablex Publishing Corporation, London 1998.
Ellyatt W., A Science of Learning: New Approaches to Thinking About Creativity in the Early Years, [w:] Born Creative, red. Ch. Tims, Demos, London 2010.
Fortuna P., Pozytywna psychologia porażki. Jak z cytryn zrobić lemoniadę, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Sopot 2013.
Gadamer H.G., Truth and Method, tłum. J. Weinsheimer, D.G. Marshall, Bloomsbury Academic, London – New York 2004.
Goffman E., Człowiek w teatrze życia codziennego, tłum. H. Datner-Śpiewak, P. Śpiewak, Wydawnictwo Aletheia, Warszawa 2011.
Hüther G., Hauser U., Wszystkie dzieci są zdolne. Jak marnujemy talenty?, tłum. A. Lipiński, Wydawnictwo Dobra Literatura, Słupsk 2014.
Juul J., Twoje kompetentne dziecko, tłum. B. Hellmann, B. Baczyńska, Wydawnictwo MiND, Podkowa Leśna 1995.
Juul J., Your Competent Child. Toward New Basic Values for the Family, Farrar, Straus and Giroux, New York 2001.
Key E., Stulecie dziecka, wyd. 2, tłum. I. Moszczeńska, Księgarnia Naukowa, Warszawa 1907.
Korczak J., Pisma wybrane, t. I, Nasza Księgarnia, Warszawa 1978.
Korczak J., Wybór pism pedagogicznych, t. I, Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, Warszawa 1958.
Krutiecki W.A., Psichołogia matiematiczeskich sposobnostiej szkolnikow, Izdatielstwo „Prosfeszczenieje”, Moskwa 1968.
Lewin A., Tryptyk pedagogiczny. Korczak – Makarenko – Freinet, Nasza Księgarnia, Warszawa 1986.
Locke J., An Essay Concerning Human Understanding, The Pennsylvania State University, Pennsylvania 1999.
Modrzejewska-Świgulska M., Teorie twórczości codziennej, [w:] Pedagogika twórczości, red. K.J. Szmidt, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2007.
Okoń W., Słownik pedagogiczny, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1975.
Piechota A., Tokarz A., Zastosowanie analizy konstytucji znaczenia (MCA) w badaniu motywacji do twórczości artystycznej, „Przegląd Socjologii Jakościowej” 10(2014)1.
Pisma pedagogiczne. Jan Fryderyk Herbart, red. B. Nawroczyński, tłum. B. Nawroczyński, T. Steras, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław – Warszawa – Kraków 1967.
Pomianowska M., Stańczyk M., O szkole od nowa. Rozmowy o edukacji, Wolters Kluwer, Warszawa 2017.
Robinson K., Aronica L., Uchwycić żywioł. O tym jak znalezienie pasji zmienia wszystko, tłum. A. Baj, Wydawnictwo Element, Kraków 2012.
Robinson K., Aronica L., Kreatywne szkoły. Oddolna rewolucja, która zmienia edukację, tłum. A. Baj, Wydawnictwo Element, Kraków 2015.
Rogers C.R., O stawaniu się osobą. Poglądy terapeuty na psychoterapię, Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2002.
Schacht-Petersen Z., Pedagogika autorytarna – źródło problemów w komunikacji interpersonalnej w szkole; http://www.jezyk-serca.pl/pedagogika-autorytarna (dostęp: 14.03.2018).
Stern A., Zabawa. O uczeniu się, zaufaniu I życiu pełnym entuzjazmu, tłum. B. Niedźwiecka, Wydawnictwo Element, Gliwice 2017.
Stern A., Odkrywanie śladu. Czym jest zabawa malarska, tłum. M. Bizub, Wydawnictwo Element, Gliwice 2016.
Szałajska-Kułakowska I., Tkaczyńska A., Tkaczyńska H., Badam, poznaję, wiem… Metoda projektów w edukacji małych dzieci, Instytut Małego Dziecka im. Astrid Lindgren, Poznań 2015.
Szmidt K.J., Pedagogika twórczości, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2007.
Tatarkiewicz W., Dzieje sześciu pojęć: sztuka, piękno, forma, twórczość, odtwórczość, przeżycie estetyczne, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1975.
Tedlock B., Obserwowanie uczestnictwa i narodziny etnografii publicznej, red. K. Podemski, tłum. F. Rogalski, [w:] Metody badań jakościowych. t. 1, red. N.K. Denzin, Y.S. Lincoln, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009.
Wygotski L.S., Nauczanie a rozwój w wieku przedszkolnym, [w:] Wybrane prace psychologiczne, red. L.S. Wygotski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1971.
Copyright (c) 2018 Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
1. Autor zgłaszając swój artykuł oświadcza, że jest Autorem artykułu (zwanego dalej Utworem) i:
- przysługują mu wyłączne i nieograniczone prawa autorskie do Utworu,
- jest uprawniony/a do rozporządzania prawami autorskimi do Utworu.
Oświadcza, że nie narusza praw autorskich osób trzecich i praw prawnych.
Oświadcza, że nie występuje żaden konflikt interesów.
2. Udziela Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie nieodpłatnej, niewyłącznej, nieograniczonej terytorialnie licencji do korzystania z Utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym;
- w zakresie praw zależnych do Utworu, obejmujących w szczególności prawo do dokonania koniecznych zmian w Utworze, wynikających z opracowania redakcyjnego i metodycznego, a także do dokonania tłumaczenia Utworu na języki obce.
Udzielenie licencji następuje z chwilą przekazania Utworu na rzecz Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie. Uniwersytet Ignatianum w Krakowie jest uprawniony do udzielania dalszych sublicencji do Utworu, w zakresie udzielonego prawa. Licencja jest ograniczona czasowo i zostaje udzielona na okres 15 lat, licząc od daty jej udzielenia.
Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych:
