Dorosła „troska”, dziecięce „potrzeby”, społeczne sposoby zarządzania dziecięcą seksualnością
Abstrakt
W przeważającej większości społeczeństw seks to praktyka przypisywana osobom dorosłym, jednak za stały obiekt społecznego niepokoju uznaje się płciowość dzieci. Analizy odnoszące się do dziecięcej seksualności wymagają czegoś więcej niż stwierdzenia obecności zróżnicowanych sposobów rozumienia tego, co służy najlepiej pojętemu interesowi dzieci. Przyjęłam za M. Stainton Rogers, że niezbędne jest tu eksplorowanie dyskursu, które pozwoli dociec, skąd się wzięły wartości fundujące konstrukcje dziecięcej płciowości. Punktem odniesienia dla tych eksploracji stał się kształtujący zachodnią politykę i praktykę społeczną dyskurs potrzeb. W jego ramach pojawiają się dążenia do identyfikacji podstawowych „potrzeb” dzieci i odnalezienia rozwiązań „problemów” wiążących się z realizacją tych „potrzeb”. W niniejszym tekście dyskurs potrzeb służy jako punkt wyjścia dla interpretacji historycznych oraz współczesnych sposobów „tworzenia” dziecięcej płciowości. W swoich rozważaniach zidentyfikowałam elementy dyskursu „potrzeb” i „problemów” dzieci wiążących się z płciowością. Nie pominęłam dyskursu nowych zagrożeń generowanych szczególnie w przestrzeni publicznej, w której funkcjonują dzieci. Następnie przyjrzałam się działaniom łączącym się z rozwiązaniem „problemów” dziecięcej seksualności (w tym praktykom ich normalizacji). Rozważaniom tym towarzyszyła analiza konstrukcji dzieci i ich seksualności, które znajdują się w centrum konkretnych „zagrożeń”. Odnosząc się do „potrzeb” i „problemów” dziecięcej płciowości, znaczenie nadałam również generowanym w odniesieniu do nich napięciom.
Bibliografia
APA Task Force on Appropriate Therapeutic Responses to Sexual Orientation, Report of the Task Force on Appropriate Therapeutic Responses to Sexual Orientation (2009). Washington: American Psychological Association.
Aries P. (1995). Historia dzieciństwa. Dziecko i rodzina w dawnych czasach, Gdańsk: Wydawnictwo „Marabut”, s. 104-106; 111-119.
Bartos E. (2013). Skiroławki. O powieści erotycznej Zbigniewa Nienackiego, Katowice: Wydaw-nictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Baudrillard J. (2005). O uwodzeniu, Warszawa: Wydawnictwo Sic!
Beals F. (2008). Reading Between the Lines: Representations and Constructions of Youth and Crime in Aotearoa/New Zealand, Saarbrucken, Germany: VdmVerlag.
Beisert M. (1991). Seks twojego dziecka, Poznań: Dom Wydawniczy K. Domke.
Beisert M. (2006a). Rozwojowa norma seksuologiczna jako kryterium oceny zachowań seksualnych dzieci i młodzieży, „Dziecko Krzywdzone” nr 16.
Beisert M (2006b). Trud dorastania seksualnego [w:] M. Beisert (red. nauk.), Seksualność w cyklu życia człowieka, Warszawa: PWN.
Beisert M. (2006c). W poszukiwaniu modelu seksualności człowieka [w:] M. Beisert (red. nauk.), Seksualność w cyklu życia człowieka, Warszawa: PWN.
Bromberg D.S., O’Donohue W.T. (2013). Research Strategies: How Do We Know What We Know? [w:] D.S. Bromberg, W.T O’Donohue (red.), Handbook of Child and Adolescent Sexuality. Developmental and Forensic Psychology, London: Elsevier.
Brzezińska A.I. (red.) (2010). Droga do samodzielności. Jak wspomagać rozwój dzieci i młodzieży z ograniczeniami sprawności, Gdańsk: GWP.
Cohen S. (1972). Folk Devils and Moral Panics: The Creation of the Mods and Rockers, London: Paladin.
Dąbkowska M. (2013). Zachowania seksualne dzieci i młodzieży z dysfunkcjami poznawczymi, emocjonalnymi i behawioralnymi. Pedagog w obliczu problemów dziecka i rodziców, Toruń: Adam Marszałek.
Dąbkowski M., Dąbkowska M. (2014). Badanie zachowań seksualnych dzieci i młodzieży – problemy etyczne i metodologiczne, „Psychiatria i Psychologia Kliniczna” 2014 t. 14, 2: 106-111.
Durham M.G. (2010). Efekt Lolity. Wizerunek nastolatek we współczesnych mediach i jak sobie z nim radzić, Warszawa: Prószyński i S-ka.
Foucault M. (1979). Discipline and Punish: The Birth of the Prison, New York: Random House.
Foucault M. (1995). Historia seksualności, Warszawa: Wydawnictwo Czytelnik.
Freud Z. (1987). Psychopatologia życia seksualnego, Warszawa: PWN.
Freud Z. (1990). Życie seksualne człowieka, Warszawa: „Sfinks“.
Freud Z. (1999). Życie seksualne, Warszawa: KR.
Freud Z. (2009). Charakter a erotyka, Warszawa: KR. Friedrich W.N., Fisher J., Broughton D., Houston M., Shafran C.R. (2012). Normatywne zachowania seksualne u dzieci – ustalenia ba-dawcze, tłum. A. Nowak, „Dziecko Krzywdzone’’ nr 4 (41), 51-52.
Friedrich W.N., Grambsch P., Broughton D., Kuiper J., Bielke R. (1991). Normative Sexual Behavior in Children, „Pediatrics”, vol. 1991, vol. 88, 456-464.
Giddens A. (2006). Przemiany intymności. Seksualność, miłość i erotyzm we współczesnych społe-czeństwach, tłum. A. Szulżycka,Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Grzelak S. (2006). Profilaktyka ryzykownych zachowań seksualnych młodzieży. Aktualny stan badań na świecie i w Polsce. Wydanie drugie rozszerzone, Kraków: Wydawnictwo Rubikon.
Harari S.E., Vinovskis M.A. (1993). Adolescent Sexuality, Pregnancy, and Childbearing in the Past [w:] A. Lawson, D. L. Rhode (Eds.), The Politics of Pregnancy: Adolescent Sexuality and Public Policy, New Haven and London: Yale University Press.
Izdebski Z. (2001). Zachowania seksualne młodzieży, „Remedium” nr 6.
Kehily M.J., Montgomery H. (2008). Niewinność i doświadczenie: historyczne podejście do dzieciństwa i seksualności, [w:] M.J. Kehily (oprac.), Wprowadzenie do badań nad dzieciństwem, tłum. M. Kościelniak, Kraków: Wydawnictwo WAM.
Kościańska A. (2012). Antropologiczne badania seksualności i ich zastosowanie, [w:] A. Kościańska, Antropologia seksualności, Warszawa: WUW.
Kozakiewicz M. (1973). O miłości prawie wszystko, Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.
Laquer T.W. (2006). Samotny seks. Kulturowa historia masturbacji, Kraków: Universitas.
Majchrzak P. (2010). Psychospołeczne skutki użytkowania Internetu [w:] N. Ogińska-Bulik (red.), Zachowania ryzykowne i szkodliwe dla zdrowia, Łódź: Wydawnictwo Akademii Humanistyczno – Ekonomicznej, 83.
Mandal E. (2003). Kobiecość i męskość. Popularne opinie a badania naukowe, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
Marzec-Holka K. (2011). Przemoc seksualna wobec dziecka. Studium pedagogiczno-kryminologiczne, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
McKay A. (1998). Sexual Ideology and Schooling: Towards Democratic Sexuality Education, London: Althouse Press.
McNair B. (2004). Seks, demokratyzacja pożądania i media, czyli kultura obnażania, tłum. E. Klekot, Warszawa: Wydawnictwo Literackie MUZA SA.
Moran J.P. (2000). Teaching Sex: The Shaping of Adolescence in the 20th Century, London: Harvard University Press.
Nijakowski L.M. (2010). Pornografia. Historia, znaczenie, gatunki, Warszawa: Wydawnictwo Iskry.
Obuchowska I., Jaczewski A. (1992). Rozwój erotyczny, Warszawa: WSiP.
Rouyer M. (2004). Seksualność u dziecka, Kraków: Wydawnictwo eSPe.
Rubin G. (1984). Thinking Sex. Notes for a Radical Theory of the Politics of Sexuality [w:] C.S. Vance (red.), Pleasure and Danger: Exploring Female Sexuality, Boston: Routledge and Kegan Paul.
Sajkowska M. (2002). Wykorzystywanie seksualne dzieci. Ustalenia terminologiczne, skala zjawiska, oblicza problemu społecznego, „Dziecko krzywdzone. Teoria, badania, praktyka” 1(1), 2-9.
Skierkowska M. (2014). Edukacyjne programy profilaktyki wykorzystania seksualnego dzieci, „Dziecko krzywdzone. Teoria, badania, praktyka” Vol. 13 Nr 1.
Smoter B. (2016). Modele wychowania seksualnego w szkole gimnazjalnej i ponadgimnazjalnej, niepublikowana praca doktorska.
Smoter B. (2017). Konstrukcje seksualności nie-dorosłych jako uzasadnienie normalizacyjnych praktyk wychowania seksualnego, „Societas / Communitas” nr 1 (23).
Soin M. (2011). Fakty, wartości i panika moralna, „Studia Socjologiczne”, nr 2 (201).
Stadnik K., Wójtewicz A. (2009). Anielice czy diablice? Dziewczęta w szponach seksualizacji i agresji w perspektywie socjologicznej, Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
Stainton Rogers W. (2008). Promocja lepszego dzieciństwa: konstrukcje troski o dziecko, [w:] M.J. Kehily (red.) Wprowadzenie do badań nad dzieciństwem, Kraków: WAM, 175.
Szlendak T. (2005). Leniwe maskotki, rekiny na smyczy. W co kultura konsumpcyjna przemieniła mężczyzn i kobiety, Warszawa: Wydawnictwo Jacek Santorski & Co.
Szpakowska M. (2004). Seks i władza, „PolskaSztukaLudowa – Konteksty” t. 58 z. 1-2, 118-119.
Szymanik A. (2011). Zjawisko kompresji wiekowej we współczesnych rodzinach: „dorosłe” stroje „niedorosłych” dziewcząt, [w:] red. H. Liberska, A. Malina, Wybrane problemy współczesnych małżeństw i rodzin, Warszawa: Wydawnictwo Difin SA, 17.
Tannahill R. (2013). Historia seksu, Warszawa: Wydawnictwo Aletheia.
Thorne B., Luria Z. (1986). Sexuality and Gender in Children’s Daily Worlds, „Social Problems” nr 33 (3), 177.
Wargacki S. (2009). Zjawisko paniki moralnej jako wyznacznik granic moralności, „Pedagogika” XVIII.
Waszyńska K., Zielona-Jenek M. (2016). Zjawisko seksualizacji jako wyzwanie dla współczesnej edukacji, „Studia Edukacyjne” nr 39.
Weeks J. (1986). Sexuality, London: Travistock.
Weeks J. (1998). The Sexual Citizen, „Theory, Culture and Society” 15 (3-4).
Wildlocher D. (1969). Płciowość dziecięca, [w:] Natura kultura płeć. Historia. Etnografia. Socjologia. Psychoanaliza. Filozofia., Kraków: Wydawnictwo ZNAK.
Willis P., Jones S., Canaan J., Hurd G. (1990). Common Culture: Symbolic work at Play In the Everyday Cultures of the Young, Milton Keynes: Open University Press.
Wójtewicz A. (2008). Dziewczęta w pułapce seksualizacji. Gimnazjalna codzienność z perspektywy badacza, albo o niemożności nawiązania dialogu z młodzieżą, [w:] J. Kurzępa, A. Lisowska, A. Pierzchalska (red.), Współczesna młodzież pomiędzy eros a thanatos, Wrocław: Agencja Wydawnicza „ARGI” s.c.
Wołosik A. (2011). Napastowanie seksualne. Głupia zabawa czy poważna sprawa?, Warszawa: Difin SA.
Wyn J., White R. (1997). Rethinking Youth, London: SAGE Publications Ltd.
Kampania „Gadki”, http://gadki.fdds.pl/ [dostęp: 20.12.2018].
Kampania „Zły dotyk”, http://zlydotyk.pl/ [dostęp: 20.12.2018].
Ziobro Z. (2018). Rejestr Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym, https://www.ms.gov.pl/pl/informacje/news,10232,dane-najgrozniejszych-pedofilow-i-gwalcicieli-juz.html [dostęp: 20.12.2018].
Copyright (c) 2019 Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
1. Autor zgłaszając swój artykuł oświadcza, że jest Autorem artykułu (zwanego dalej Utworem) i:
- przysługują mu wyłączne i nieograniczone prawa autorskie do Utworu,
- jest uprawniony/a do rozporządzania prawami autorskimi do Utworu.
Oświadcza, że nie narusza praw autorskich osób trzecich i praw prawnych.
Oświadcza, że nie występuje żaden konflikt interesów.
2. Udziela Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie nieodpłatnej, niewyłącznej, nieograniczonej terytorialnie licencji do korzystania z Utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym;
- w zakresie praw zależnych do Utworu, obejmujących w szczególności prawo do dokonania koniecznych zmian w Utworze, wynikających z opracowania redakcyjnego i metodycznego, a także do dokonania tłumaczenia Utworu na języki obce.
Udzielenie licencji następuje z chwilą przekazania Utworu na rzecz Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie. Uniwersytet Ignatianum w Krakowie jest uprawniony do udzielania dalszych sublicencji do Utworu, w zakresie udzielonego prawa. Licencja jest ograniczona czasowo i zostaje udzielona na okres 15 lat, licząc od daty jej udzielenia.
Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych:
