Kulturowe wzorce osobowe a wychowanie współczesnego dziecka
Abstrakt
Tematyka wzorców osobowych jest niezmiernie ważna w obecnych czasach przepełnionych wpływem różnych kultur czy kierunków odziaływań, między innymi środków masowego przekazu, narzędzi wirtualnych czy współczesnych „idoli”. A przecież odpowiednio dobrane wzorce osobowe dostarczają dzieciom i młodzieży konkretnych wartości do naśladowania, wybierają ogromny wpływ na ich wyobraźnię i psychikę. Mobilizują do pozytywnego działania i prawidłowego funkcjonowania w życiu społecznym. Ogromną rolę odgrywa również osobowość każdego człowieka. Artykuł jest zatem próbą odpowiedzi na pytanie czy we współczesnych czasach istnieją wzorce osobowe, które zyskują zainteresowanie dzieci
i młodzieży? Wyjaśnia specyfikę wzoru osobowego na tle pojęć pokrewnych. Opisuje rolę wzorów osobowych na różnych etapach rozwoju człowieka oraz modele wychowania obecne we współczesnej psychologii.
Bibliografia
Badura E. (1981). Emocjonalne uwarunkowania autorytetu nauczyciela, Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
Bakiera L., Harwas-Napierała B. (2016). Wzory osobowe w rozwoju człowieka, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Bandura A. (1985). Model of causality in social learning theory, [w:] A. Freeman, M.J. Mahoney, P. Devito, D. Martin (red.), Cognition and psychotherapy, New York: Plenum.
Bąbel P., Suchowierska M., Ostaszewski P. (2014). Naśladowanie a uczenie się przez obserwację. Porównanie perspektywy analizy zachowania i teorii społecznego uczenia się, „Psychologia Rozwojowa”, 19(3), 37–47.
Bronfenbrenner U. (1970b). Czynniki społeczne w rozwoju osobowości, przekł. A. Gołąb, „Psychologia Wychowawcza” 2, 141–161.
Dobrowolski S. (1948). Wychowanie i wychowawca. Rodzic – nauczyciel – mistrz, Warszawa: Instytut Wydawniczy „Nasza Księgarnia”.
Fudali M. (2008). Gimnazjaliści uczestnikami kultury młodzieżowej, „Edukacja i Dialog” 10, http://www.eid.edu.pl [dostęp: 15.10.2015].
Gerstmann S. (1961). Autorytet wychowawcy, „Nowa Szkoła”, 12, 14–17.
Graczykowski P., Trojan K. (2003). Temperamenty, charaktery, osobowości: profil medyczny i psychologiczny, Kraków: Wydawnictwo "WAM".
Harwas-Napierała B. (2010). Wzór osobowy ojca w rozwoju dziecka, [w:] M. Kujawska, L. Huber (red.), Postawy rodzicielskie współczesnych ojców, Poznań: Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Nauk Humanistycznych i Dziennikarstwa.
Kopaliński W. (2007). Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych z almanachem, Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM.
Kumaniecki K. (1999). Słownik łacińsko-polski, Warszawa: Wydawnictwo Szkolne PWN.
Kwiatkowski A. B. (2013). Wzorce osobowe działaczy społeczno-politycznych, Pułtusk: Akademia Humanistyczna im. Aleksandra Gieysztora.
Kwieciński Z. (1996). Edukacja wobec wyzwań demokracji, [w:] H. Kwiatkowska, Z. Kwieciński (red.), Demokracja a oświata, kształcenie i wychowanie, Toruń: Polskie Towarzystwo Pedagogiczne, Edytor.
MacIntyre A. (1996). Dziedzictwo cnoty. Studium z teorii moralności, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Masłyk-Zawisza E. (2013): Medialne zawłaszczanie wpływu społecznego na życie nastolatków, [w:] J. Morbitzer, E. Musiał (red.), Człowiek – media – edukacja, Kraków: Katedra Technologii i Mediów Edukacyjnych. Uniwersytet Pedagogiczny.
Ossowska M. (1992). Wzór demokraty. Cnoty i wartości, Lublin: Instytut Wydawniczy Daimonion.
Plezia M. (red.). (1974). Słownik łacińsko-polski, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Przetacznik-Gierowska M., Włodarski Z. (1994). Psychologia wychowawcza, T. 2, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Siuta J. (red.). (2005). Słownik psychologii, Kraków: Wydawnictwo Zielona Sowa.
Spychalska J. (2012). Idol w mediach jako czynnik kształtujący młodzież, [w:] J. Aksman, J. Pułka (red.), Dzieci i młodzież w kręgu oddziaływania mediów i grup rówieśniczych – w i pomimo czasów ponowoczesnych, Kraków: Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego.
Turner J. S., Helms D. B. (1999). Rozwój człowieka, przekł. S. Lis, J. Mańk-Kowalska, A. Radomska, L. Wojciechowska, D. Zawadzka, W. Zagórska, Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
Wojciechowska A. (2002). Cztery modele wychowania. Który wybrać? „Edukacja i Dialog” 12.
https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/wzor-osobowy;3999283.html [dostęp: 29.08.2021]).
Copyright (c) 2021 Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
1. Autor zgłaszając swój artykuł oświadcza, że jest Autorem artykułu (zwanego dalej Utworem) i:
- przysługują mu wyłączne i nieograniczone prawa autorskie do Utworu,
- jest uprawniony/a do rozporządzania prawami autorskimi do Utworu.
Oświadcza, że nie narusza praw autorskich osób trzecich i praw prawnych.
Oświadcza, że nie występuje żaden konflikt interesów.
2. Udziela Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie nieodpłatnej, niewyłącznej, nieograniczonej terytorialnie licencji do korzystania z Utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym;
- w zakresie praw zależnych do Utworu, obejmujących w szczególności prawo do dokonania koniecznych zmian w Utworze, wynikających z opracowania redakcyjnego i metodycznego, a także do dokonania tłumaczenia Utworu na języki obce.
Udzielenie licencji następuje z chwilą przekazania Utworu na rzecz Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie. Uniwersytet Ignatianum w Krakowie jest uprawniony do udzielania dalszych sublicencji do Utworu, w zakresie udzielonego prawa. Licencja jest ograniczona czasowo i zostaje udzielona na okres 15 lat, licząc od daty jej udzielenia.
Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych:
