Dziecko odkrywcą twórczych problemów i pytań
Abstrakt
Punktem wyjścia artykułu jest krytyka określonych twierdzeń Jeana Piageta, dokonana przez współczesnych badaczy rozwoju poznawczego dzieci. Stanowi ona wprowadzenie do zasadniczych treści, poświęconych swoistym kompetencjom twórczym, określanym przez autora jako myślenie pytajne. W kolejnych częściach zostały w skrótowy sposób przedstawione główne założenia teorii twórczego myślenia pytajnego dzieci oraz niektóre ważne zasady dydaktyczne, dzięki którym, jak sądzi autor, zdolności te mogą być stale i świadomie pobudzane i rozwijane w klasie szkolnej. Pytanie i zdolności odkrywania i formułowania oryginalnych pytań (problemów), przez dzieci, nazwanych tu pytaniami twórczymi, stanowi w tym ujęciu ważną część myślenia filozoficznego i twórczego.
Bibliografia
Berger W. (2016). A More Beautiful Questions: The Power of Inquiry to Spark Breakthrough Ideas, USA: Bloomsburry.
Bonar J. i inni (2003). Przygoda z klasą. Książka ucznia, klasa III, Warszawa: WSiP.
Bonar J., Buła A. (2019). Edukacyjna wartość dziecięcych pytań, Łódź: Wydawnictwo UŁ.
Brożek A. (2007). Pytania i odpowiedzi. Tło filozoficzne, teoria i zastosowania praktyczne, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Semper.
Chruszczewski M.H. (2020). Nuda. Ujęcie psychologiczne i interdyscyplinarne, Warszawa: Wydawnictwo UW.
Dillon J.T. (1982). Problem Finding and Solving, “Journal of Creative Behavior”, 16, s. 97–111.
Dillon J.T. (1988), Questioning and Teaching. A Manual of Practice, Teachers College Press, Eugene.
Fisher R. (1999). Uczymy jak myśleć, tłum. K. Kruszewski, Warszawa: WSiP.
Fisher R. (2002). Lepszy start. Jak rozwijać umysł dziecka, tłum. J. Kubiak, Poznań: Dom Wydawniczy „Rebis”.
Freese H-L. (2008). Nasze dzieci są filozofami, tłum. U. Poprawska, Kraków: Wydawnictwo WAM.
Fuller, A. (2017). Psychologia geniuszu, tłum. G. Chamielec. Warszawa: Wydawnictwo Mamania.
Himsl R., Millar G.W. (1994). Measure of Questioning Skills, Scholastic Testing Service, Benseville.
Lipman M. (2021). Myślenie w edukacji, tłum. A. Łagodzka, Łódź: Wydawnictwo UŁ.
Marzano R., Simms J.S. (2014). Questioning Sequences in the Classroom, Bloomington: Marzano Research.
Millar G. (2000). The Power of Questioning: An Enabling Strategy to Enhance Learning, [w:] E.P. Torrance (red.), On the Edge and Keeping On the Edge, Westport: Ablex Publishing, s. 111–112.
Nęcka E. (1994). TRoP ... Twórcze Rozwiązywanie Problemów, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Nęcka E. (1995). Proces twórczy i jego ograniczenia, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Nęcka E., Orzechowski J., Słabosz A., Szymura B. (2005). Trening twórczości, Sopot: GWP.
Płóciennik E. (2018). Mądrość dziecka. Predyspozycje – przejawy – perspektywy wspierania, Łódź: Wydawnictwo UŁ.
Pobojewska A. (2019). Edukacja dla samodzielności. Warsztaty z dociekań filozoficznych. Teoria i metodyka, Łódź: Wydawnictwo UŁ.
Polanyi M. (1958). Personal Knowledge: Towards a Post-Critical Philosophy, London: Routledge.
Runco M.A., Chand I. (1994). Problem Finding, Evaluative Thinking and Creativity, [w:] Problem Finding, Problem Solving and Creativity, M.A. Runco (red.), Norwood: Ablex Publishing Corporation, s. 40–77.
Starko A.J. (1989). Problem Finding in Creative Writing: An Exploratory Study, “Journal for the Education of the Gifted” 12, s. 172–186.
Starko A.J. (1999). Problem Finding: A Key to Creative Productivity, [w:] A.S. Fishkin, B. Cramond, P. Olszewski-Kubilius (red.), Investigating Creativity in Youth. Research and Methods, Cresskill: Hampton Press, Inc., s. 75–97.
Starko A.J. (2022). Creativity in the Classroom: Schools of Curious Delight, seventh edition, New York and London: Routledge.
Sternberg, R.J. (2001). Psychologia poznawcza. tłum. E. Czerniawska, A. Matczak, Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
Szmidt K.J. (2003). Szkoła przeciw myśleniu pytajnemu uczniów, „Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja” nr 2 (22), s. 21–44.
Szmidt K.J. (2004a), Jak stymulować zdolności „myślenia pytajnego” uczniów?, „Życie Szkoły” nr 7, s. 17–22.
Szmidt K.J. (2004b). Edukacja według Torrance’a, „Teraźniejszość - Człowiek – Edukacja”, nr 4, s. 27-49.
Szmidt K.J. (2006). Szkoła ciekawości i zachwytu – rzecz o koncepcji wychowania do twórczości Alane Jordan Starko, [w:] W. Dobrołowicz, K.J. Szmidt, I. Pufal-Struzik, U. Ostrowska, J. Gralewski (red.), Kreatywność – kluczem do sukcesu w edukacji, Warszawa: Wszechnica Polska Szkoła Wyższa TWWP, s. 134-144.
Szmidt K.J. (2013). Nuda jako problem pedagogiczny, „Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja”, nr 3(63), s. 55–69.
Szmidt K.J., Płóciennik E. (2020). Myślenie pytajne. Teoria i kształcenie. Łódź: Wydawnictwo UŁ.
Szumna D. (2008), Komu w szkole wolno pytać?, „Kwartalnik Edukacyjny” nr 3–4 (54–55), s. 44–53.
Torrance E.P. (1995). Why Fly? A Philosophy of Creativity, Norwood: Ablex Publishing, Corporation.
Winter R. (2012). Nuda w kulturze rozrywki, tłum. Z. Kasprzyk, Kraków: Wydawnictwo WAM.
Włodarska A. (2021). Myślenie pytajne dzieci 7–10-letnich i problemy jego rozwijania, Praca dyplomowa napisana pod kier. prof. dr. hab. K.J. Szmidta, Łódź: Katedra Edukacji Artystycznej i Pedagogiki Twórczości, Wydział Nauk o Wychowaniu UŁ.
Życiński J. (1993). Granice racjonalności. Eseje z filozofii nauki. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Copyright (c) 2022 Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
1. Autor zgłaszając swój artykuł oświadcza, że jest Autorem artykułu (zwanego dalej Utworem) i:
- przysługują mu wyłączne i nieograniczone prawa autorskie do Utworu,
- jest uprawniony/a do rozporządzania prawami autorskimi do Utworu.
Oświadcza, że nie narusza praw autorskich osób trzecich i praw prawnych.
Oświadcza, że nie występuje żaden konflikt interesów.
2. Udziela Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie nieodpłatnej, niewyłącznej, nieograniczonej terytorialnie licencji do korzystania z Utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym;
- w zakresie praw zależnych do Utworu, obejmujących w szczególności prawo do dokonania koniecznych zmian w Utworze, wynikających z opracowania redakcyjnego i metodycznego, a także do dokonania tłumaczenia Utworu na języki obce.
Udzielenie licencji następuje z chwilą przekazania Utworu na rzecz Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie. Uniwersytet Ignatianum w Krakowie jest uprawniony do udzielania dalszych sublicencji do Utworu, w zakresie udzielonego prawa. Licencja jest ograniczona czasowo i zostaje udzielona na okres 15 lat, licząc od daty jej udzielenia.
Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych:
