Dziecko odkrywcą twórczych problemów i pytań

Słowa kluczowe: myślenie pytajne, zdolności odkrywania pytań, twórczość dzieci

Abstrakt

Punktem wyjścia artykułu jest krytyka określonych twierdzeń Jeana Piageta, dokonana przez współczesnych badaczy rozwoju poznawczego dzieci. Stanowi ona wprowadzenie do zasadniczych treści, poświęconych swoistym kompetencjom twórczym, określanym przez autora jako myślenie pytajne. W kolejnych częściach zostały w skrótowy sposób przedstawione główne założenia teorii twórczego myślenia pytajnego dzieci oraz niektóre ważne zasady dydaktyczne, dzięki którym, jak sądzi autor, zdolności te mogą być stale i świadomie pobudzane i rozwijane w klasie szkolnej. Pytanie i zdolności odkrywania i formułowania oryginalnych pytań (problemów), przez dzieci, nazwanych tu pytaniami twórczymi, stanowi w tym ujęciu ważną część myślenia filozoficznego i twórczego.

Bibliografia

Berger W. (2016). A More Beautiful Questions: The Power of Inquiry to Spark Breakthrough Ideas, USA: Bloomsburry.

Bonar J. i inni (2003). Przygoda z klasą. Książka ucznia, klasa III, Warszawa: WSiP.

Bonar J., Buła A. (2019). Edukacyjna wartość dziecięcych pytań, Łódź: Wydawnictwo UŁ.

Brożek A. (2007). Pytania i odpowiedzi. Tło filozoficzne, teoria i zastosowania praktyczne, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Semper.

Chruszczewski M.H. (2020). Nuda. Ujęcie psychologiczne i interdyscyplinarne, Warszawa: Wydawnictwo UW.

Dillon J.T. (1982). Problem Finding and Solving, “Journal of Creative Behavior”, 16, s. 97–111.

Dillon J.T. (1988), Questioning and Teaching. A Manual of Practice, Teachers College Press, Eugene.

Fisher R. (1999). Uczymy jak myśleć, tłum. K. Kruszewski, Warszawa: WSiP.

Fisher R. (2002). Lepszy start. Jak rozwijać umysł dziecka, tłum. J. Kubiak, Poznań: Dom Wydawniczy „Rebis”.

Freese H-L. (2008). Nasze dzieci są filozofami, tłum. U. Poprawska, Kraków: Wydawnictwo WAM.

Fuller, A. (2017). Psychologia geniuszu, tłum. G. Chamielec. Warszawa: Wydawnictwo Mamania.

Himsl R., Millar G.W. (1994). Measure of Questioning Skills, Scholastic Testing Service, Benseville.

Lipman M. (2021). Myślenie w edukacji, tłum. A. Łagodzka, Łódź: Wydawnictwo UŁ.

Marzano R., Simms J.S. (2014). Questioning Sequences in the Classroom, Bloomington: Marzano Research.

Millar G. (2000). The Power of Questioning: An Enabling Strategy to Enhance Learning, [w:] E.P. Torrance (red.), On the Edge and Keeping On the Edge, Westport: Ablex Publishing, s. 111–112.

Nęcka E. (1994). TRoP ... Twórcze Rozwiązywanie Problemów, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.

Nęcka E. (1995). Proces twórczy i jego ograniczenia, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.

Nęcka E., Orzechowski J., Słabosz A., Szymura B. (2005). Trening twórczości, Sopot: GWP.

Płóciennik E. (2018). Mądrość dziecka. Predyspozycje – przejawy – perspektywy wspierania, Łódź: Wydawnictwo UŁ.

Pobojewska A. (2019). Edukacja dla samodzielności. Warsztaty z dociekań filozoficznych. Teoria i metodyka, Łódź: Wydawnictwo UŁ.

Polanyi M. (1958). Personal Knowledge: Towards a Post-Critical Philosophy, London: Routledge.

Runco M.A., Chand I. (1994). Problem Finding, Evaluative Thinking and Creativity, [w:] Problem Finding, Problem Solving and Creativity, M.A. Runco (red.), Norwood: Ablex Publishing Corporation, s. 40–77.

Starko A.J. (1989). Problem Finding in Creative Writing: An Exploratory Study, “Journal for the Education of the Gifted” 12, s. 172–186.

Starko A.J. (1999). Problem Finding: A Key to Creative Productivity, [w:] A.S. Fishkin, B. Cramond, P. Olszewski-Kubilius (red.), Investigating Creativity in Youth. Research and Methods, Cresskill: Hampton Press, Inc., s. 75–97.

Starko A.J. (2022). Creativity in the Classroom: Schools of Curious Delight, seventh edition, New York and London: Routledge.

Sternberg, R.J. (2001). Psychologia poznawcza. tłum. E. Czerniawska, A. Matczak, Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.

Szmidt K.J. (2003). Szkoła przeciw myśleniu pytajnemu uczniów, „Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja” nr 2 (22), s. 21–44.

Szmidt K.J. (2004a), Jak stymulować zdolności „myślenia pytajnego” uczniów?, „Życie Szkoły” nr 7, s. 17–22.

Szmidt K.J. (2004b). Edukacja według Torrance’a, „Teraźniejszość - Człowiek – Edukacja”, nr 4, s. 27-49.

Szmidt K.J. (2006). Szkoła ciekawości i zachwytu – rzecz o koncepcji wychowania do twórczości Alane Jordan Starko, [w:] W. Dobrołowicz, K.J. Szmidt, I. Pufal-Struzik, U. Ostrowska, J. Gralewski (red.), Kreatywność – kluczem do sukcesu w edukacji, Warszawa: Wszechnica Polska Szkoła Wyższa TWWP, s. 134-144.

Szmidt K.J. (2013). Nuda jako problem pedagogiczny, „Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja”, nr 3(63), s. 55–69.

Szmidt K.J., Płóciennik E. (2020). Myślenie pytajne. Teoria i kształcenie. Łódź: Wydawnictwo UŁ.

Szumna D. (2008), Komu w szkole wolno pytać?, „Kwartalnik Edukacyjny” nr 3–4 (54–55), s. 44–53.

Torrance E.P. (1995). Why Fly? A Philosophy of Creativity, Norwood: Ablex Publishing, Corporation.

Winter R. (2012). Nuda w kulturze rozrywki, tłum. Z. Kasprzyk, Kraków: Wydawnictwo WAM.

Włodarska A. (2021). Myślenie pytajne dzieci 7–10-letnich i problemy jego rozwijania, Praca dyplomowa napisana pod kier. prof. dr. hab. K.J. Szmidta, Łódź: Katedra Edukacji Artystycznej i Pedagogiki Twórczości, Wydział Nauk o Wychowaniu UŁ.

Życiński J. (1993). Granice racjonalności. Eseje z filozofii nauki. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Opublikowane
2022-09-30
Jak cytować
Szmidt, K. (2022). Dziecko odkrywcą twórczych problemów i pytań. Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce, 17(3(66), 11-26. https://doi.org/10.35765/eetp.2022.1766.01
Dział
Thematic Articles