Jak wychowywać do wartości w przestrzeni przedszkolnej w społeczeństwie transkulturowym?
Abstrakt
W dobie dynamicznie zmieniającej się rzeczywistości należy przyjrzeć się wartościom przekazywanym najmłodszym pokoleniom oraz zrewidować dotychczasowe podstawy teoretyczne procesu edukacji już na etapie wychowania przedszkolnego. Problematyka ta jest niezwykle ważna z punktu widzenia pedagogicznego, gdyż dotyczy istoty wychowania. Celem podjętej analizy naukowej była próba nakreślenia sposobu wychowywania do wartości dzieci w państwowych placówkach przedszkolnych z uwzględnieniem perspektywy przygodności struktur kulturowych i ich hybrydyzacji. Podstawę analiz stanowiły dwie jakościowe metody zbierania danych, tj. analiza danych zastanych (podstawy programowej wychowania przedszkolnego) oraz wywiady indywidualne, częściowo kierowane, skoncentrowane na problemie z 50 rodzicami dzieci uczęszczających do przedszkoli państwowych na terenie Olsztyna. Badania zrealizowano w okresie kwiecień–czerwiec 2022 r. W artykule przedstawiono problematykę wartości fundamentalnych oraz wychowania do wartości w przestrzeni przedszkolnej. Skupiono się także na zagadnieniu transkulturowości w rozumieniu pedagogicznym. Analiza danych zastanych ujawniła potrzebę zmian w kierunku łączenia edukacji regionalnej i międzykulturowej w przestrzeni teoretycznej i praktycznej pracy przedszkoli – stanowią one podstawę transkulturowego procesu wychowywania do wartości. Wypowiedzi rodziców natomiast wskazują na potrzebę wprowadzania w życiu młodego człowieka wartości fundamentalnych, umożliwiających przejście do wartości rodzinnych, a następnie do wartości związanych z szacunkiem i tolerancją, ale także zdążających ku współistnieniu oraz swobodnemu korzystaniu z różnych elementów kulturowych.
Bibliografia
Hastrup, K. (2008). Droga do antropologii. Między doświadczeniem a teorią (E. Klekot, tłum.). Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Kamińska, K. (2013). Szlak kulturowy – nowa strategia uobecniania przeszłości. Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego, 27, 321–329.
Kazimierczak, M. (2009). Kilka refleksji nad „autentycznością” w kontekście książki Anny Wieczorkiewicz – apetyt turysty. O doświadczaniu świata w podróży. Turystyka Kulturowa, 7, 32–39.
Kowolik, P. i Pośpiech, L. (2009). Istota wartości i ich znaczenie w edukacji. Nauczyciel i Szkoła, 3–4(44–45), 21–33.
Nikitorowicz, J. (2003). Edukacja międzykulturowa. W: T. Pilch (red.), Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku (t. 1, s. 934–941). Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
Nikitorowicz, J. (2011). Edukacja regionalna jako podstawa kreowania społeczeństwa obywatelskiego. W: A. Cudowska (red.), Kierunki rozwoju edukacji w zmieniającej się przestrzeni społecznej. Księga Jubileuszowa dedykowana profesorowi doktorowi habilitowanemu Michałowi Balickiemu (s. 23–32). Trans Humana Wydawnictwo Uniwersyteckie.
Nikitorowicz, J. i Guziuk-Tkacz, M. (2021). Wielokulturowość – międzykulturowość – transkulturowość w kontekście pedagogicznym. Edukacja Międzykulturowa, 2(15), 23–36. https://doi.org/10.15804/em.2021.02.01
Podsiad, A. i Więckowski, Z. (1983). Mały słownik terminów i pojęć filozoficznych. Instytut Wydawniczy Pax.
Palka, S. (2006). Metodologia. Badania. Praktyka pedagogiczna. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Pilch, T. i Bauman, T. (2001). Strategie badań ilościowych i jakościowych. Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej. Dz.U. 2017, poz. 356. (2017). Polska.
Rubacha, K. (2016). Metodologia badań nad edukacją. Wydawnictwo Editions Spotkania.
Szczepański, J. (1972). Elementarne pojęcia socjologii. Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Talarczyk, M. (2004). Znaczenie wartości. Wychowawca, 6, 8–10.
Welsch, W. (1998). Transkulturowość. Nowa koncepcja kultury. W: R. Kubicki (red.), Filozoficzne konteksty rozumu transwersalnego. Wokół koncepcji Wolfganga Welscha (s. 195–222). Wydawnictwo Fundacji Humaniora.
Copyright (c) 2023 Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
1. Autor zgłaszając swój artykuł oświadcza, że jest Autorem artykułu (zwanego dalej Utworem) i:
- przysługują mu wyłączne i nieograniczone prawa autorskie do Utworu,
- jest uprawniony/a do rozporządzania prawami autorskimi do Utworu.
Oświadcza, że nie narusza praw autorskich osób trzecich i praw prawnych.
Oświadcza, że nie występuje żaden konflikt interesów.
2. Udziela Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie nieodpłatnej, niewyłącznej, nieograniczonej terytorialnie licencji do korzystania z Utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym;
- w zakresie praw zależnych do Utworu, obejmujących w szczególności prawo do dokonania koniecznych zmian w Utworze, wynikających z opracowania redakcyjnego i metodycznego, a także do dokonania tłumaczenia Utworu na języki obce.
Udzielenie licencji następuje z chwilą przekazania Utworu na rzecz Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie. Uniwersytet Ignatianum w Krakowie jest uprawniony do udzielania dalszych sublicencji do Utworu, w zakresie udzielonego prawa. Licencja jest ograniczona czasowo i zostaje udzielona na okres 15 lat, licząc od daty jej udzielenia.
Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych:
