Specyfika i kierunki modernizacji w wychowaniu przedszkolnym w Łodzi w latach 1924-1939
Abstrakt
Celem badań w niniejszym szkicu była próba odtworzenia specyfiki i kierunków przeobrażeń, jakie w dziedzinie wychowania przedszkolnego w Łodzi nastąpiły w latach 1924-1939. Artykuł jest kontynuacją badań o tej problematyce (dla okresu 1918-1923); wyniki zaprezentowano wcześniej na łamach pisma Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce. Nowy problem badawczy stanowiła kwestia powołania z inicjatywy samorządu miasta Łodzi, pierwszej i kolejnych placówek przedszkolnych. Starano się prześledzić, w jaki sposób organizowano zaplecze materialne tych placówek, jak prowadzono pracę opiekuńczo-wychowawczą i dydaktyczną, czy uwzględniano nowe trendy pedagogiczne, z jakimi trudnościami się konfrontowano. W poszukiwaniu odpowiedzi sięgnięto do materiału źródłowego czasopiśmienniczego. Poddano kwerendzie dwa periodyki: pismo ogólnopolskie Przedszkole i o zasięgu lokalnym Dziennik Zarządu Miasta Łodzi. W wyniku badań stwierdzono, że nowy kierunek w wychowaniu przedszkolnym w Łodzi został wytyczony od połowy lat 20. XX w. dzięki powoływaniu publicznych placówek dla dzieci w wieku przedszkolnym oraz zatrudnieniu na stanowisku miejskiej inspektorki wychowania przedszkolnego Janiny Pawłowskiej. Wniosek z badań: znaczące zmiany, jakie w latach 1924-1939 dokonały się w łódzkich przedszkolach odnotowano w sferze wychowawczo-dydaktycznej, zwłaszcza w pracy z dzieckiem i jego rodziną. W myśl nowatorskich rozwiązań pedagogicznych starano się modernizować istniejące przedszkola i zakładać nowe, wyposażać w nowoczesne pomoce dydaktyczne, podnosić jakość pracy wychowawczej oraz wprowadzać do przedszkolnej przestrzeni nowe formy współpracy z rodzicami.
Bibliografia
Bobrowska-Nowak, W. (1978). Historia wychowania przedszkolnego. Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
Czerwiński, S. (1929/30). Ramy programowe nauczania w państwowych seminariach ochroniarskich. Zagadnienia Przedszkolne, 9, 3–10.
Jakubiak, K. (1997). Współdziałanie rodziny i szkoły w pedagogice II Rzeczypospolitej. Wydawnictwo Uczelniane WSP.
Kabzińska, Ł. (2002). Dziecko jako przedmiot poszukiwań badawczych w myśli pedagogicznej przełomu XIX/XX wieku. W: K. Jakubiak i W. Jamrożek (red.), Dziecko w rodzinie i społeczeństwie. T. 2: Dzieje nowożytne (s. 21–49). Wydawnictwo Uczelniane Akademii Bydgoskiej.
Księga pamiątkowa dziesięciolecia samorządu miasta Łodzi 1919–1929 (1930). Nakładem Magistratu Łódzkiego.
Nartonowicz-Kot, M. (1985). Samorząd łódzki wobec problemów kultury w latach 1919–1939. Acta Universitatis Lodzensis. Folia Historica, 21.
Nartonowicz-Kot, M. (2001). Polski ruch socjalistyczny w Łodzi w latach 1927–1939. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Nowacki, T. (1939). Rozwój świadomości społecznej u dzieci i młodzieży warstwy robotniczej Łodzi. Wydawnictwo Towarzystwa Polonistów RP Oddział w Łodzi.
Pawłowska, J. (1928a). Sprawozdanie kwartalne z działalności przedszkoli miejskich i subsydiowanych przez miasto za czas od 22 marca do 1 kwietnia 1928 r. Akta miasta Łodzi, Wydział Oświaty i Kultury, sygn. 16807, 20–28.
Pawłowska, J. (1928b). Sprawozdanie z inspekcji przedszkoli miejskich oraz społecznych subsydiowanych za czas od 1 września do 31 grudnia 1928 r. Akta miasta Łodzi, Wydział Oświaty i
Kultury, sygn. 16807, 34–38.
[Pawłowska, J.] (1929). Wychowanie przedszkolne. Dziennik Zarządu Miasta Łodzi, 41, 734–737.
Pawłowska, J. (1933/34). Kolonje dla dzieci z przedszkoli. Przedszkole, 8, 141–145.
Pawłowska, J. (1935). Opieka nad dzieckiem w wieku przedszkolnym na terenie miasta Łodzi. Dziennik Zarządu Miasta Łodzi, 10, 613–618.
Pawłowska, J. (1935/36a). Ankieta w sprawie postępów dzieci szkolnych, które otrzymały wychowanie przedszkolne. Przedszkole, 8–9, 198–199.
Pawłowska, J. (1935/36b). Przedszkole i dom, wzajemne współdziałanie oraz wpływy. Cz. I. Przedszkole, 6, 135–138.
Pawłowska, J. (1935/36c). Przedszkole i dom, wzajemne współdziałanie oraz wpływy. Cz. II. Przedszkole, 7, 162–166.
Pawłowska, J. (1936/37). Przedszkola m. Łodzi. Przedszkole, 7–8, 183–190.
Pawłowska, J. (1938). I Ogólnopolski Kongres Dziecka w Warszawie. Dziennik Zarządu Miasta Łodzi, 10, 975–977.
Prace samorządu łódzkiego na polu oświaty i kultury w okresie lat 1928–1931 (1931). Dziennik Zarządu Miasta Łodzi, 35, 665–668.
Rydzewska, L. (1935/36). Stosunek matki do dziecka i do przedszkola. Przedszkole, 6, 131–135.
Samorząd miasta Łodzi w latach 1933–1937. Sprawozdanie z działalności Zarządu Miejskiego w Łodzi (1938). Oddział Prasowy Magistratu m. Łodzi.
Sosnowska, J. (2014). Instytucje wychowania przedszkolnego w wielokulturowej Łodzi w latach 1924–1939. Organizacja, zadania, formy działania. Wychowanie w Rodzinie, 9, 281–306.
Sosnowska, J. (2016a). Janina Pawłowska (1895–1972) i jej koncepcja wychowania oraz opieki nad dziećmi w międzywojennej Łodzi. W: U. Kozłowska, T. Sikorski i A. Wątor (red.), Obywatelki na obcasach. Kobiety w życiu publicznym (XIX–XXI w.), (t. 1, s. 281–297). Wydawnictwo von Borowiecky.
Sosnowska, J. (2016b). Wydawcy polskich czasopism pedagogicznych adresowanych do wychowawczyń przedszkoli i ich rola w popularyzowaniu idei wychowania przedszkolnego w II Rzeczypospolitej. W: I. Michalska i G. Michalski (red.), Oświatowe i edukacyjne aspekty działalności wydawniczej w XX i pierwszych latach XXI wieku (s. 31–55). Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Sosnowska, J. (2019a). Aspekty wychowawcze i edukacyjne w pracy łódzkich przedszkoli miejskich w okresie międzywojennym. W: J. Siemionow i P. Śpica (red.), Historyczne i współczesne konteksty badań nad edukacją. Studia teoretyczne i analizy empiryczne z okazji jubileuszu sześćdziesięciolecia pedagogiki gdańskiej (1958–2018) (s. 392–410). Wydawnictwo Adam Marszałek.
Sosnowska, J. (2019b). Proces przemian w wychowaniu przedszkolnym w Łodzi po 1918 roku w świetle źródeł archiwalnych. Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce, 14(3), 27–46. DOI: 10.35765/eetp.2019.1453.02
Sosnowska, J. (2020). Opieka nad dzieckiem w Polsce międzywojennej. Robotnicze Towarzystwo Przyjaciół Dzieci – Oddział Łódzki (1923–1939). Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Sośnicki, K. (1967). Rozwój pedagogiki zachodniej na przełomie XIX i XX wieku. Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych.
Szczepańska, B. (2002). Działalność łódzkiego samorządu miejskiego w dziedzinie oświaty powszechnej i pozaszkolnej w latach 1919–1939. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Ustawa z 11 marca 1932 r. o ustroju szkolnictwa (1932). Dz. U. 1932, nr 38, poz. 389. (Polska).
Wachowska, B. (1976). Struktura wyznaniowo-narodowościowa i społeczno-zawodowa proletariatu łódzkiego (1918–1929). Rocznik Łódzki, 21, 30–65.
Wychowanie przedszkolne w r. 1928–29 (1929). Dziennik Zarządu Miasta Łodzi, 30, 566.
Żarnowski, J. (2015). Rola państwa i instytucji w przemianach społecznych w Polsce (1918–1939). W: W. Mędrzecki i J. Żarnowski (red.), Społeczeństwo międzywojenne: nowe spojrzenie. Metamorfozy społeczne (t. 10, s. 49–79). Wydawnictwo PAN.
Żukiewiczowa, Z. (1933/34). Budujące się przedszkole. Przedszkole, 2, 23–26.
Copyright (c) 2023 Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
1. Autor zgłaszając swój artykuł oświadcza, że jest Autorem artykułu (zwanego dalej Utworem) i:
- przysługują mu wyłączne i nieograniczone prawa autorskie do Utworu,
- jest uprawniony/a do rozporządzania prawami autorskimi do Utworu.
Oświadcza, że nie narusza praw autorskich osób trzecich i praw prawnych.
Oświadcza, że nie występuje żaden konflikt interesów.
2. Udziela Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie nieodpłatnej, niewyłącznej, nieograniczonej terytorialnie licencji do korzystania z Utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym;
- w zakresie praw zależnych do Utworu, obejmujących w szczególności prawo do dokonania koniecznych zmian w Utworze, wynikających z opracowania redakcyjnego i metodycznego, a także do dokonania tłumaczenia Utworu na języki obce.
Udzielenie licencji następuje z chwilą przekazania Utworu na rzecz Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie. Uniwersytet Ignatianum w Krakowie jest uprawniony do udzielania dalszych sublicencji do Utworu, w zakresie udzielonego prawa. Licencja jest ograniczona czasowo i zostaje udzielona na okres 15 lat, licząc od daty jej udzielenia.
Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych:
