Współpraca nauczycieli szkoły podstawowej ogólnodostępnej z rodzicami uczniów ze spektrum zaburzeń autystycznych w edukacji
Abstrakt
Niniejszy artykuł dotyczy dzieci ze spektrum autyzmu (ASD), które uczęszczają do szkoły ogólnodostępnej oraz współpracy nauczycieli z rodzicami. Dzieci te nie stanowią jednorodnej grupy diagnostycznej. Objawy autyzmu mogą być różne od postaci lekkiej, wówczas osoby dotknięte tym zaburzeniem uważa się za wysokofunkcjonujące, aż po postać głęboką, gdy dzieci te nie mówią. Artykuł zawiera opis cech i zachowań dziecka z ASD z uwzględnieniem triady autystycznych zaburzeń: problemów w interakcjach społecznych, zaburzeń komunikacji oraz powtarzalnych, sztywnych wzorców zachowań i aktywności. Jednym z założeń edukacji włączającej jest wzajemna współpraca nauczycieli z rodzicami na bazie wspólnego celu i wartości wspólnotowych. Współpraca to partnerskie relacje, wspólne działania oraz wzajemna wymiana informacji rodziców i nauczycieli. Nikt tak jak rodzice nie zna reakcji i specyficznych problemów swojego dziecka, natomiast nauczyciele ze względu na wykonywany zawód służą profesjonalną pomocą w rozwiązywaniu złożonych problemów edukacyjnych wynikających ze specjalnych potrzeb dziecka. Z tego względu współpraca rodziców i nauczycieli jest niezbędna dla skutecznej edukacji włączającej.
Bibliografia
Antonik, A. (2015). Nauczyciel wobec trudności związanych z edukacją uczniów z zaburzeniami ze spektrum autyzmu w warunkach szkoły integracyjnej i ogólnodostępnej. Analiza obszarów problemowych. Studia Edukacyjne, 34, 153–165). https://doi.org/ 10.14746/se.2015.34.9
Babiuch, M. (2002). Jak współpracować z rodzicami „trudnych uczniów”? Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne
Bogdanowicz, M. (1995). Uczeń o specjalnych potrzebach edukacyjnych. Psychologia Wychowawcza, 3, 216–223.
Bowen, M. i Plimley L. (2012). Włączenie uczniów z autyzmem w środowisko szkolne. Poradnik (M. Jodkowski, tłum.). Fundacja SYNAPSIS.
Chrzanowska, I. (2018). Pedagogika specjalna od tradycji do współczesności. Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Danilewska, J. (2005). Wspólnota ludzi uczących się i wspierających edukację innych. W: J. Danilewska (red.), Fundamenty edukacyjnej wspólnoty (s. 14–18). Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Dawidiuk, I. (2009). Wpływ diety na zachowania autystyczne. Czy taka interwencja jest możliwa? W: B. Winczura (red.), Autyzm na granicy zrozumienia (s. 23–34). Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Evans, C.R. i Attwood, T. (2020). Doktor Tony odpowiada. Światowy autorytet w dziedzinie zespołu Aspergera odpowiada na pytania na temat zaburzeń ze spektrum autyzmu (A. Pałynyczko-Ćwiklińska, tłum.). Harmonia Universalis.
Hoopmann, K. (2021). Wszystkie koty są w spektrum autyzmu (U. Zalewski i G. Zalewski, tłum.). Wydawnictwo Linia.
Jarmużek, J. (2019). Wsparcie informacyjne rodziców dziecka z niepełnosprawnością. Perspektywa salutogenetyczna. Zeszyty Naukowe WSG, 35(4), 245–262. https://depot.ceon.pl/handle/123456789/20641
Kordziński, J. (2017). Szkoła wspólnych działań czyli o relacjach i współpracy. Wolters Kluwer Polska.
Krzysztofik, K. (2021). Reaktywność sensoryczna i teoria umysłu. Zróżnicowane uwarunkowania nasilenia poszczególnych symptomów zaburzeń ze spektrum autyzmu (ASD). CeDeWu.
Kwaśniewska, G. (2004). Pomoc rodzinie dziecka niepełnosprawnego – wybrane kierunki oddziaływań. W: G. Kwaśniewska i A. Wojnarska (red.), Aktualne problemy wsparcia społecznego osób niepełnosprawnych (s. 183-193). Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Łobocki, M. (1985). Współdziałanie nauczycieli i rodziców w procesie wychowania. Wydawnictwo Nasza Księgarnia.
Małachowska, G. i Tarwacki, M. (2019). Dostępne przedszkole, dostępna szkoła – co to znaczy. W: I. Chrzanowska i G. Szumski (red.), Edukacja włączająca w przedszkolu i szkole (s. 110–123). Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji.
Mendel, M. (2000). Partnerstwo rodziny, szkoły i gminy. Wydawnictwo Adam Marszałek.
Mendel, M. (2006). Miejsce rodziców w przestrzeni szkoły. W: M. Mendel (red.), Pedagogika miejsca (s. 262–272). Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji TWP.
Ministerstwo Edukacji i Nauki. (2022, 22 czerwca). Uczniowie posiadający orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego w podziale na typy szkół oraz województwa w roku szkolnym 2021/2022. Otwarte dane. https://dane.gov.pl/pl/dataset/182,dane-statystyczne-uczniow-z-orzeczeniem-o-potrzebie-ksztacenia-specjalnego/resource/39379/table?page=1&per_page=20&q=&sort=
Pisula, E. (2012). Rodzice dzieci z autyzmem. Wydawnictwo Naukowe PWN.
Pisula, E (2015). Autyzm. Od badań mózgu do praktyki psychologicznej. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Płażewska, B. (2009). Dylematy diagnostyczne związane z występowaniem symptomów zaburzeń łączonych. Historia dwóch małych chłopców – długa podróż przez nieznane. W: B. Winczura (red.), Autyzm na granicy zrozumienia (s. 168–177). Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Prizant, B.M. i Fields-Meyer, T. (2017). Niezwyczajni ludzie. Nowe spojrzenie na autyzm (J. Bilmin-Odrowąż, tłum.). Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Pufund, D. (2020). Funkcje wykonawcze u dzieci z zaburzeniami ze spektrum autyzmu w świetle wybranych badań. Edukacja, 2(153), 43–58. https://www.ibe.edu.pl/images/EDUKACJA/NUMERY/2020-02/PDF/3-Pufund-Funkcje-wykonawcze.pdf
Radziewicz, J. (1979). Partnerstwo wychowawcze. Pozory i rzeczywistość. Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze, 3, 106–110.
Rola, B. (2019). Rodzic w edukacji włączającej jako współuczestnik procesu. W: I. Chrzanowska i G. Szumski (red.), Edukacja włączająca w przedszkolu i szkole (s. 248–262). Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji.
Sęk, H. i Cieślak R. (2004). Wsparcie społeczne – sposoby definiowania, rodzaje i źródła wsparcia, wybrane koncepcje teoretyczne. W: H. Sęk i R. Cieślak (red.), Wsparcie społeczne, stres i zdrowie (s. 11–28). Wydawnictwo Naukowe PWN.
Skrobek, G. (1976). Partnerstwo w wychowaniu, Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze, 9, 10–14.
Szafrańska, A. (2016).Współpraca szkoły z rodziną dziecka ze spektrum zaburzeń autystycznych. Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Pedagogika, 25(1), 535–545. https://doi.org/10.16926/p.2016.25.39
Szumski, G. (2019). Koncepcja edukacji włączającej. W: I. Chrzanowska i G. Szumski (red.), Edukacja włączająca w przedszkolu i szkole (s. 16–24). Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji.
Winczura, B. (2008). Dziecko z autyzmem. Terapia deficytów poznawczych a teoria umysłu. Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Winiarski, M. (1992). Współdziałanie szkoły i środowiska. Aspekt socjopedagogiczny. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Winter, M. (2011). Zespół Aspergera. Co nauczyciel wiedzieć powinien (E. Niezgoda, tłum.). Fraszka Edukacyjna.
Wołosiuk, B. (2017). Rozwijanie komunikacji dziecka ze spektrum autyzmu. Roczniki Pedagogiczne, 9(45/3), 97–109. http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.desklight-fde6b5f2-75dd-45fd-9494-64d087e59991
Zając, A. i Kominek, A. (2019). Kompetencja komunikacyjna dzieci wysokofunkcjonujących ze spektrum autyzmu. Studium pragmalingwistyczne. Wydawnictwo Uniwersytetu Jana Kochanowskiego.
Copyright (c) 2023 Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
1. Autor zgłaszając swój artykuł oświadcza, że jest Autorem artykułu (zwanego dalej Utworem) i:
- przysługują mu wyłączne i nieograniczone prawa autorskie do Utworu,
- jest uprawniony/a do rozporządzania prawami autorskimi do Utworu.
Oświadcza, że nie narusza praw autorskich osób trzecich i praw prawnych.
Oświadcza, że nie występuje żaden konflikt interesów.
2. Udziela Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie nieodpłatnej, niewyłącznej, nieograniczonej terytorialnie licencji do korzystania z Utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym;
- w zakresie praw zależnych do Utworu, obejmujących w szczególności prawo do dokonania koniecznych zmian w Utworze, wynikających z opracowania redakcyjnego i metodycznego, a także do dokonania tłumaczenia Utworu na języki obce.
Udzielenie licencji następuje z chwilą przekazania Utworu na rzecz Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie. Uniwersytet Ignatianum w Krakowie jest uprawniony do udzielania dalszych sublicencji do Utworu, w zakresie udzielonego prawa. Licencja jest ograniczona czasowo i zostaje udzielona na okres 15 lat, licząc od daty jej udzielenia.
Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych:
