Strategie uczenia się uczniów w edukacji wczesnoszkolnej w świetle badań
Abstrakt
Umiejętności uczenia się zostały zaliczone do kompetencji XXI wieku, co świadczy o ich ważności w życiu jednostki. Są one niezbędne w rozwoju osobistym i zawodowym człowieka w świecie dynamicznych zmian zachodzących w otaczającej nas rzeczywistości. Priorytetowe staje się wobec tego rozwijanie umiejętności uczenia się począwszy od edukacji wczesnoszkolnej. Główną rolę w tej kwestii odgrywa nauczyciel, który wspomaga w tym procesie. Współcześnie rysuje się obraz nauczyciela jako tutora towarzyszącego uczniowi na ścieżkach zdobywania wiedzy, z uwzględnieniem rozwoju umiejętności efektywnego uczenia się. Dlatego istotne jest, m.in.: pokazanie uczniom strategii uczenia się w celu efektywnego zapamiętywania treści, tworzenia notatek i usprawniania pamięci. W celu poznania strategii uczenia się uczniów oraz stosowanych technik przez nauczycieli przeprowadzono wywiady z uczniami klasy trzeciej szkoły podstawowej oraz nauczycielami edukacji wczesnoszkolnej. Uwagę skupiono wokół kilku zagadnień: jakie sposoby uczenia się wykorzystują uczniowie? czy korzystają z Internetu podczas uczenia się?; jakie strategie uczenia się wykorzystują nauczyciele w procesie dydaktycznym? Przeprowadzone badania posłużą sformułowaniu wniosków praktycznych przydatnych nauczycielom.
Bibliografia
Bałachowicz, J. (2017). Szkoła jako przestrzeń budowania przyszłości. W: J. Bałachowicz, A. Korwin-Szymanowska, E. Lewandowska i A. Witkowska-Tomaszewska, Zrozumieć uczenie się. Zmienić wczesną edukację (s. 11–95). Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
Bee, H. (2004). Psychologia rozwoju człowieka (A. Wojciechowski, tłum.). Wydawnictwo Zysk i S-ka.
Bruner, J.S. (1978). Akt dokonywania odkrycia (B. Mroziak, tłum.). W: J. S. Bruner (red.), Poza dostarczone informacje. Studia z psychologii poznawania (s. 661–679). Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Burke, J. (1995). Outcomes, learning and the curriculum: Implications for NVQs, GNVQs and other qualifications. Routledge.
Czerniawska, E. (1999). Dynamika zachowań strategicznych w uczeniu się tekstów podręcznikowych. Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
Czerniawska, E. i Ledzińska M. (1986), Ontogeniczny rozwój strategii pamięciowych i ich ćwiczenie. W: Z. Włodarski (red.), Psychologiczne problemy pamięci (s. 240–281). Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Delors, J. (red.). (1998). Edukacja – jest w niej ukryty skarb. Raport dla UNESCO Międzynarodowej Komisji do spraw Edukacji dla XXI wieku (W. Rabczuk, tłum.). Stowarzyszenie Oświatowców Polskich, Wydawnictwa UNESCO.
Dembo, M. (1997). Stosowana psychologia wychowawcza (E. Czerniawska, A. Matczak i Z. Toeplitz, tłum.). Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
Faure, E. (1975). Uczyć się, aby być (Z. Zakrzewska, tłum.). Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Filipiak, E. (2008). Uczenie się w klasie szkolnej w perspektywie socjokulturowej. W: E. Filipiak (red.), Rozwijanie zdolności uczenia się. Wybrane konteksty i problemy (s. 17–34). Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.
Filipiak, E. (2011). Z Wygotskim i Brunerem w tle. Słownik pojęć kluczowych. Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.
Filipiak, E. (2012). Rozwijanie zdolności uczenia się. Z Wygotskim i Brunerem w tle. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Gutiérrez Porlán, J. i Serrano Sánchez, J. L. (2016). Evaluation and development of digital competence in future primary school teachers at the University of Murcia. Journal of New Approaches in Educational Research, 5(1), 51–56. https://dx.doi.org/10.7821/naer.2016.1.152
Harmin, M. (2022). Jak motywować uczniów do nauki. Z polskimi przykładami z kursu internetowego "Szkoły Uczącej Się" programu Centrum Edukacji Obywatelskiej i Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności (A. Tomaszewska, tłum.). Wydawnictwo Centrum Edukacji Obywatelskiej.
Huk, T. (2011). Media w wychowaniu, dydaktyce oraz zarządzaniu informacją edukacyjną szkoły. Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Karably, K. i Zabrucky, K. M. (2009). Children’s metamemory: A review of literature and implications for classroom. International Electronic Journal of Elementary Education, 2(1), 32–52. https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ1052026.pdf
Karatas, K. i Arpaci, I. (2021). The role of self-directed learning, metacognition, and 21st century skills predicting the readiness for online learning. Contemporary Educational Technology, 13(3), ep300. https://www.cedtech.net/download/the-role-of-self-directed-learning-metacognition-and-21st-century-skills-predicting-the-readiness-10786.pdf
Kochanowska, E. (2017). Rozwijanie samodzielności poznawczej dziecka jako działanie (nie)pozorne nauczycieli w edukacji wczesnoszkolnej. Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Humanitas. Pedagogika, 14, 179–192.
Korwin-Szymanowska, A. (2017). Doświadczanie w świetle edukacji dla zrównoważonego rozwoju – w stronę paradygmatu uczenia się. W: J. Bałachowicz, A. Korwin-Szymanowska, E. Lewandowska i A. Witkowska-Tomaszewska, Zrozumieć uczenie się. Zmienić wczesną edukację (s. 167–190). Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
Kulawska, E. (2018). Metapamięć i strategie pamięciowe uczniów w młodszym wieku szkolnym w perspektywie poznawczej koncepcji uczenia się. Pedagogika Przedszkolna i Wczesnoszkolna, 6(11), 69–82.
Kupisiewicz, C. (2000). Dydaktyka ogólna. Oficyna Wydawnicza Graf-Punkt.
Ledzińska, M. (2000). Uczenie wykraczające poza warunkowanie. W: J. Strelau (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki (t. 2, s. 117–136). Gdańskie Wydawnictwo Pedagogiczne.
Mnich, M. (2016). W poszukiwaniu metod efektywnego uczenia się dzieci w wieku wczesnoszkolnym, czyli o mnemotechnikach słów kilka. Chowanna, 2(47), 153–169.
Nowakowska-Buryła, I. (2008). Rozwijanie zdolności samodzielnego uczenia się u dzieci w młodszym wieku szkolnym. W: E. Filipiak (red.), Rozwijanie zdolności uczenia się. Wybrane konteksty i problemy (s. 189–197). Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.
OECD. (2005). The definition and selection of key competences. Executive summary. https://www.oecd.org/pisa/35070367.pdf
Oelszlaeger-Kosturek, B. (2013). Studia o aktywnym uczeniu się dzieci: wybrane problemy edukacji wczesnoszkolnej: materiały dla studentów i nauczycieli. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
O’Malley, J. M. i Chamot, A. U. (1990). Learning strategies in second language acquisition. Cambridge University Press.
Schneider, W., Kron, V., Hunnerkopf, M. i Krajewski, K. (2004). The development of young children’s memory strategies: First findings from the Wurzburg Longitudinal Memory Study. Journal of Experimental Child Psychology, 88, 193–209.
Uszyńska-Jarmoc, J. (2007). Od twórczości potencjalnej do autokreacji w szkole. Wydawnictwo Uniwersyteckie Trans Humana.
Uszyńska-Jarmoc, J. (2014). Kompetencja uczenia się. W: J. Uszyńska-Jarmoc, B. Dudel i M. Głoskowska-Sołdatow (red.), Rozwijanie kompetencji kluczowych uczniów w procesie edukacji wczesnoszkolnej (s. 127–143). Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Vitello, S., Greatorex, J. i Shaw, S. (2021). What is competence? A shared interpretation of competence to support teaching, learning and assessment. Research Report. Cambridge University Press & Assessment. https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED616947.pdf
Zalecenie Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2006 r. w sprawie kompetencji kluczowych w procesie uczenia się przez całe życie, Dz. Urz. UE, 2006/962/WE. (2006). https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:32006H0962&from=LT
Copyright (c) 2023 Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
1. Autor zgłaszając swój artykuł oświadcza, że jest Autorem artykułu (zwanego dalej Utworem) i:
- przysługują mu wyłączne i nieograniczone prawa autorskie do Utworu,
- jest uprawniony/a do rozporządzania prawami autorskimi do Utworu.
Oświadcza, że nie narusza praw autorskich osób trzecich i praw prawnych.
Oświadcza, że nie występuje żaden konflikt interesów.
2. Udziela Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie nieodpłatnej, niewyłącznej, nieograniczonej terytorialnie licencji do korzystania z Utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym;
- w zakresie praw zależnych do Utworu, obejmujących w szczególności prawo do dokonania koniecznych zmian w Utworze, wynikających z opracowania redakcyjnego i metodycznego, a także do dokonania tłumaczenia Utworu na języki obce.
Udzielenie licencji następuje z chwilą przekazania Utworu na rzecz Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie. Uniwersytet Ignatianum w Krakowie jest uprawniony do udzielania dalszych sublicencji do Utworu, w zakresie udzielonego prawa. Licencja jest ograniczona czasowo i zostaje udzielona na okres 15 lat, licząc od daty jej udzielenia.
Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych:
